Η κρυφή ζωή των ανθρώπων με υψηλό αυτοέλεγχο
Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι οι άνθρωποι με υψηλό αυτοέλεγχο μπορούν να αντιστέκονται στους πειρασμούς. Ωστόσο μια σειρά νέων ερευνών δείχνει ότι δεν είναι η δύναμη της αντίστασης που τους ξεχωρίζει. Οι άνθρωποι που έχουν δυνατό έλεγχο της ζωής τους δεν είναι μόνο ότι αντιστέκονται στους πειρασμούς, φροντίζουν και να τους αποφεύγουν.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Έχετε και εσείς μια φίλη που πάει στο γυμναστήριο πέντε φορές την εβδομάδα; Που τρώει πολλά φρούτα και λαχανικά χωρίς να ορμάει ποτέ στο ταψί με το παστίτσιο; Που παρόλη την ακρίβεια, κατορθώνει να αποταμιεύει έστω και ελάχιστα κάθε μήνα; Που ποτέ δεν κάνει απορριπτικά σχόλια στα παιδιά της;
Ίσως μέσα σας έχετε σκεφτεί: μακάρι να μπορούσα και εγώ, δεν χρειάζεται να είμαι από σίδερο, θέλω να απολαμβάνω τη ζωή χωρίς στερήσεις.
Τα κακά νέα
Ο υψηλός αυτοέλεγχος προβλέπει όντως πολλά θετικά αποτελέσματα στη ζωή: Οι άνθρωποι που είναι καλοί στον αυτοέλεγχο τα πάνε καλύτερα στο σχολείο, έχουν λιγότερα προβλήματα ψυχικής υγείας, έχουν καλύτερες σχέσεις με φίλους και οικογένεια. Επίσης παρουσιάζουν λιγότερες παρορμητικές συμπεριφορές, όπως η βουλιμία και η κατάχρηση αλκοόλ.
Είναι πιο ευτυχισμένοι; Ναι είναι. Αντίθετα με όσους πιστεύουν ότι η καλλιέργεια αυτοελέγχου θυσιάζει τον αυθορμητισμό και τις απολαύσεις της ζωής, οι άνθρωποι με υψηλό αυτοέλεγχο αισθάνονται συνήθως καλύτερα από τους άλλους και είναι περισσότερο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους γενικά. Κάποιοι μάλιστα διατείνονται ότι ο αυτοέλεγχος είναι μια από τις πιο ισχυρές και ευεργετικές ικανότητες της ανθρώπινης προσωπικότητας.
Τα καλά νέα
Ο ισχυρός αυτοέλεγχος δεν σημαίνει ότι πρέπει να δίνεται συνεχώς μάχη με τους πειρασμούς. Το είδος του αυτοελέγχου που σας φέρνει όλα τα καλά αποτελέσματα είναι πιο εύκολο από ότι νομίζετε, και εάν εκπαιδευτείτε σωστά έρχεται αβίαστα.
Το θέμα δεν είναι ότι η αντίσταση στους πειρασμούς της στιγμής δεν λειτουργεί (στην πραγματικότητα, λειτουργεί περίπου στο 80% των περιπτώσεων), αλλά ότι ότι η αντίσταση δεν είναι αυτό στο οποίο βασίζεται ο σταθερός αυτοέλεγχος. Όταν αντιστεκόμαστε συνεχώς στους πειρασμούς, εξαντλούμαστε. Και κάποιοι περισσότερο από άλλους.
Ας υποθέσουμε ότι η δύναμη της θέλησης είναι ένας μυς. Αν αυτός ο μυς δεν προστατευτεί, θα εξαντληθεί. Πόσες φορές δεν έχουμε εκπλαγεί βλέποντας ανθρώπους με ισχυρό χαρακτήρα να «ξεφεύγουν» και να «δίνουν μια κλωτσιά» σε όλα όσα έχουν καταφέρει στη ζωή; Είναι εκείνοι που έχουν εξαντλήσει τον μυ της θέλησής τους. Ενώ εκείνοι που φροντίζουν ο μυς του αυτοελέγχου να είναι ξεκούραστος, παραμένουν σταθεροί στην πορεία τους.
Πώς θα προστατέψουμε τον «μυ» του αυτοελέγχου
Ερευνητές στο Βύρτσμπουργκ της Γερμανίας έχουν διεξάγει έρευνα που αφορά στους καθημερινούς πειρασμούς, σε ακαδημαϊκή γλώσσα θα μπορούσαμε να πούμε έρευνα για τη «φαινομενολογία της επιθυμίας στην καθημερινή ζωή». Ζήτησαν λοιπόν σε 200 άτομα να φορούν ειδικό βομβητή για μια εβδομάδα και να αναφέρουν τις επιθυμίες τους κάθε φορά που ο βομβητής χτυπούσε ( 7 φορές την ημέρα). Εάν βίωναν μια επιθυμία, τούς έκαναν μερικές διευκρινιστικές ερωτήσεις σε σχέση και με την κατάσταση την οποία βρίσκονταν (εάν είχαν καταναλώσει αλκοόλ, εάν ήταν μόνοι τους ή με παρέα κλπ).
Τα περισσότερα ευρήματα της μελέτης δεν προκαλούσαν έκπληξη: Οι συμμετέχοντες βίωναν κάποιο είδος επιθυμίας περίπου στο 50% του χρόνου. Επιθυμούσαν να φάνε, να κοιμηθούν, να πιούν, να χρησιμοποιήσουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή να έχουν ελεύθερο χρόνο ή κοινωνική επαφή. Όταν οι συμμετέχοντες «ανέβαζαν» αυτοέλεγχο, κατάφερναν συχνά να αντιστέκονται στον πειρασμό που αντιμετώπιζαν, περίπου στο 80% των περιπτώσεων.
Φροντίστε να αποφεύγετε τους πειρασμούς
Ήταν οι συμμετέχοντες, οι οποίοι δεν είχαν λιγότερες επιθυμίες συνολικά, αλλά είχαν λιγότερο προβληματικές επιθυμίες. Δηλαδή ανέφεραν λιγότερες συγκρούσεις και λιγότερη αντίσταση σε σχέση με τις επιθυμίες τους.
Με άλλα λόγια, τα άτομα που σημείωσαν υψηλή βαθμολογία στον αυτοέλεγχο των χαρακτηριστικών αντιμετώπιζαν λιγότερους πειρασμούς στην καθημερινή τους ζωή.
Μια άλλη μελέτη η οποία εξέτασε αυτή την υπόθεση της αποφυγής του πειρασμού και διαπίστωσε ότι τα άτομα που είχαν υψηλή βαθμολογία στον αυτοέλεγχο χρησιμοποιούσαν συχνότερα στρατηγικές για να ελαχιστοποιήσουν ή να αποφύγουν τον πειρασμό. Και δεν ήταν μόνο λόγια: Ήταν πιο πιθανό να επιλέξουν να εργαστούν χωρίς περισπασμούς, για παράδειγμα, να επιλέξουν ένα ήσυχο δωμάτιο αντί για ένα θορυβώδες πριν ξεκινήσουν μια εργασία επίλυσης προβλήματος.
Δημιουργείστε νέες συνήθειες και «σπάστε» τις παλιές
Αλλά το να κάνουν μεμονωμένα έξυπνες επιλογές δεν φαίνεται να είναι ο μόνος λόγος που βιώνουν λιγότερους πειρασμούς. Οι άνθρωποι με υψηλό αυτοέλεγχο είναι καλοί στο να δημιουργούν και να «σπάνε» συνήθειες.
Τα ευρήματα που σχετίζονται με την αποφυγή των πειρασμών έκαναν τους ερευνητές περίεργους για το ρόλο που μπορεί να παίζουν οι συνήθειες στον αυτοέλεγχο. Εξάλλου, οι συνήθειες είναι ένας τρόπος να μειωθεί η αντίσταση με την αυτοματοποίηση μιας συμπεριφοράς. Ίσως σε αυτό να είναι καλοί αυτοί οι τυχεροί άνθρωποι. Αυτό φαίνεται να ισχύει πράγματι. Έρευνα διαπίστωσε ότι ο υψηλός αυτοέλεγχος συνδέεται πιο έντονα με αυτόματες παρά με συνειδητά ελεγχόμενες συμπεριφορές.
Διαμορφώστε τις ρουτίνες σας
Πιο συγκεκριμένα, έχει βρεθεί ότι στα άτομα με υψηλό αυτοέλεγχο:
δεν αρέσουν τα ανθυγιεινά σνακ
τους αρέσει να γυμνάζονται
είναι πιο εύκολο να κάνουν διαλογισμό
Φαίνεται ότι υποστηριζόμενα με σταθερές συνήθειες και ρουτίνες, τα άτομα με καλύτερο αυτοέλεγχο μπορούν να εφαρμόζουν σημαντικές συμπεριφορές αυτόματα και αβίαστα.
Το χαρακτηριστικό αυτοέλεγχος δεν προβλέπει, ωστόσο, τη συμπεριφορά εξίσου σε όλους τους τομείς της ζωής. Έχει ισχυρότερες επιδράσεις στην εργασιακή και σχολική συμπεριφορά.
Μπορεί να είναι ευκολότερο να δημιουργηθούν ρουτίνες γύρω από την εργασία και τη μελέτη, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τη διατροφική συμπεριφορά, η οποία επηρεάζεται πολύ περισσότερο από τις φυσικές ορμές και τις γενετικές προδιαθέσεις.
