Ο Θ. Μικρούτσικος στο Cretapost: «Θα είμαι πάντοτε κυνηγός της ουτοπίας»
Ένας συνθέτης, με τη μουσική του οποίου, έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές.
Ένας άνθρωπος που έχει υπηρετήσει τη μουσική και κατ’ επέκταση τον πολιτισμό ως καλλιτέχνης αλλά και από θέσεις εξουσίας.
Ο λόγος για τον Θάνο Μικρούτσικο ο οποίος θα βρεθεί στη σκηνή του «Τεχνόπολις» στο Ηράκλειο την Τετάρτη 27 Ιουλίου και στην πλαζ του ΕΟΤ στον Άγιο Νικόλαο την Πέμπτη 28 Ιουλίου παρέα με τον Μίλτο Πασχαλίδη για δύο μοναδικές συναυλίες.
Ο Θάνος Μικρούτσικος με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο μίλησε στο cretapost περιγράφοντας τις δύο συναυλίες που θα δώσει ενώ σχολίασε καυστικά την επικαιρότητα όσο ελάχιστα τολμούν σήμερα τα πρόσωπα του πολιτισμού.
Ο ίδιος δηλώνει πλέον «μόνιμος κάτοικος της Κρήτης» καθώς τα τελευταία 15 χρόνια έχει χτίσει ένα σπίτι στα Καπετανιανά «όπου μπορεί κανείς να συνομιλεί με τους αετούς, το αχανές του Λιβυκού αλλά και τα βουνά».
Στην συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Μικρούτσικος σχολιάζει τα τεκταινόμενα στην πολιτική σκηνή του τόπου λέγοντας πως αν και το 2012 ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ γιατί πίστεψε σε αυτά που έλεγε από το 2014 όμως είδε το πραγματικό του πρόσωπο. Μάλιστα, ο ίδιος τονίζει πως με την πολιτική που ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση «έχει ακυρωθεί η έννοια της Πρώτης Φορά Αριστερά» ενώ όπως επισημαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο οι λύσεις είναι δύο «το χάος ή ένας άλλος ανθρώπινος σοσιαλισμός» με τον ίδιο να ελπίζει στο δεύτερο.
Παρ’ όλα αυτά ο κ. Μικρούτσικος, δεν χάνει την αισιοδοξία του για το τι μέλλει γενέσθαι επισημαίνοντας πως ο ίδιος θα είναι «πάντοτε κυνηγός της ουτοπίας παρ’ ότι όσο την πλησιάζω τόσο αυτή απομακρύνεται».
Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα ο κ. Μικρούτσικος πιστεύει ακράδαντα πως η μουσική μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο καθώς «η τέχνη και κατ’ επέκταση η μουσική διαμορφώνει την κριτική σκέψη στους ανθρώπους».
Περιοδεύετε στην Ελλάδα φέτος παρέα με τον Μίτλο Πασχαλίδη κι έρχεστε για δύο ημέρες στην Κρήτη, σε Ηράκλειο και Λασίθι. Τι να περιμένει από αυτή τη συναυλία το κρητικό κοινό;
Έχουμε ήδη κάνει 12 συναυλίες σε όλη την Ελλάδα και – παρά την εμπειρία και τα χρόνια που είμαι σ’ αυτή τη δουλειά – έχω εκπλαγεί από τον τρόπο που μας αποδέχεται ο κόσμος.
Μαζί με τον Μίλτο Πασχαλίδη παρουσιάζουμε τραγούδια κοινού αισθήματος, τραγούδια που ο κόσμος τα έχει αγαπήσει και έχουν περάσει σε δύο ή και σε περισσότερες γενιές.
Η εποχή μας είναι πολύ δύσκολη, πολύ βάρβαρη γι’ αυτό τόσο ο κόσμος όσο και εμείς οι ίδιοι χρειαζόμαστε εμψύχωση. Πρόκειται για μία διαδικασία που η σκηνή εμψυχώνει τους κάτω και οι κάτω εμψυχώνουν τη σκηνή.
Αυτό τουλάχιστον έγινε στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Αυτό ελπίζω να γίνει στο Ηράκλειο στις 27 Ιουλίου και στον Άγιο Νικόλαο στις 28 Ιουλίου.
Πώς προέκυψε φέτος το καλοκαίρι η συνεργασία με τον Μίλτο Πασχαλίδη;
Ο Μίλτος Πασχαλίδης είναι μία εκπληκτική περίπτωση τραγουδοποιού καθώς συνδυάζει την Δύση με την Ανατολή.
Η χώρα μας είναι σε αυτό το σταυροδρόμι κι ότι έχει γίνει στη μουσική, το θέατρο, την ποίηση και γενικότερα στην τέχνη που συνδυάζει αυτούς τους δύο κόσμους είναι γοητευτικό. Ο Μίλτος είναι μία περίπτωση που ξεκίνησε από τους Χαΐνηδες – ένα εξαιρετικό γκρουπ – και περιέχει μ’ έναν τρόπο εντελώς φυσιολογικό το κρητικό μεσογειακό μέλος. Όταν ο Μίλτος άρχισε να δημιουργεί τις δικές του μουσικές και τα δικά του τραγούδια – που είχαν μία κλίση στη ροκ μουσική – μπήκε αβίαστα το στοιχείο του κρητικού και μεσογειακού μέλους με αποτέλεσμα να υπάρχει μία φοβερή γοητεία.
Επίσης ο Μίλτος Πασχαλίδης είναι ένας από τους ελάχιστους τραγουδοποιούς που μπορούν να ερμηνεύσουν τραγούδια άλλων συνθετών πολύ καλά. Όπως προέκυψε από τη φετινή μας συνεργασία, πολλά είναι τα τραγουδια που ερμηνεύει καλύτερα και από τους πρώτους διδάξαντες και ξέρετε ότι στη δική μου περίπτωση οι πρώτοι διδάξαντες είναι πολύ σπουδαία ονόματα.
Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσετε ότι ο Μίλτος είναι ένα εξαιρετικό παιδί τότε οι λόγοι που συνεργάζομαι φέτος μαζί του είναι προφανείς.
Έρχεστε συχνά στην Κρήτη και εκτός συναυλιών. Πώς προέκυψε αυτή η ιδιαίτερη σχέση με το νησί;
Αν με ρωτούσατε πριν 15 χρόνια δεν θα σας έλεγα κάτι το ιδιαίτερο. Ανακαλύψαμε όμως με την γυναίκα μου ένα μικρό μέρος, στο νομό Ηρακλείου με θέα στο Λιβυκό πέλαγος. Πρόκειται για τα Καπετανιανά όπου και φτιάξαμε ένα σπίτι.
Έτσι έρχομαι πολύ συχνά στην Κρήτη, Χριστούγεννα, Πάσχα, καλοκαίρι αλλά και όποτε βρω δύο – τρεις μέρες ελεύθερες.
Αυτή η περιοχή της Κρήτης είναι υπέροχη. Συνομιλείς με αετούς, με το αχανές του Λιβυκού, με τα βουνά, τον Ιερό Κόφινα. Δίπλα από το σπίτι είναι μία εκκλησία του 15ου αιώνα πανέμορφη. Είμαι πολύ ευτυχισμένος που βρήκα αυτόν τον τόπο.
Φανταστείτε πως πρόπερσι ήρθα στο σπίτι στην Κρήτη και έγραψα ένα έργο και μου πήρε το 1/3 του χρόνου που μου έπαιρνε αν το έγραφα στην Αθήνα.
Έχετε γράψει εκατοντάδες έργα ωστόσο ένα από τα έργα – σταθμός σας είναι ο «Σταυρός του Νότου». Έχουν περάσει 37 χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε ο δίσκος κι όμως ο Καββαδίας παραμένει ακόμα σύγχρονος. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτή η διαχρονικότητα;
Αυτό το έργο είναι όντως σταθμός στην καριέρα μου καθώς έχει πουλήσει δύο εκατομμύρια δίσκους. Πρόκειται για ένα νούμερο εξωπραγματικό κι εκτός ελληνικών ορίων.
Πλέον είμαι σίγουρος ότι η περίπτωση του Καββαδία και της συγκεκριμένης δουλειάς θα απασχολήσει και τις επόμενες γενιές κι εξηγώ το γιατί:
Ο Νίκος Καββαδίας είναι μία περίπτωση που αυτά που λέει επί της ουσίας είναι «αν αξίζει τον κόπο που ήρθες σ’ αυτόν τον πλανήτη είναι να ξεπερνάς τα όνειρά σου, να ξεπερνάς τα όρια και τις δυνατότητές σου και να κατακτάς το αδύνατο».
Αυτό είναι που ιντριγκάρει τα νέα παιδιά και με τον τρόπο που το έχω κάνει μουσικά αλλά και που το ανανεώνω αποτελεί ένα έργο του παρόντος χρόνου.
Τα έργα μουσικής – ακόμα και των μεγαλύτερων μουσικών που πέρασαν απ’ αυτόν τον κόσμο – κατά κανόνα εκφράζουν την εποχή στην οποία έγιναν. Η ιστορία με τον Σταυρό του Νότου και τον Καββαδία αποτελεί μία εξαίρεση. Εκφράζει την κάθε φορά νέα γενιά κι αυτός είναι ο λόγος που υπάρχει Καββαδιομάνια και που θα απασχολεί και τις επόμενες γενιές.
Τι σας ώθησε να μελοποιήσετε τον Καββαδία;
Η περίπτωση του Καββαδία θα έλεγα ότι δεν είναι διόλου ρομαντική. Μου έγινε μία παραγγελία από την κρατική τηλεόραση το 1977 να γράψω μουσική για ένα ναυτικό σίριαλ με τίτλο «Πορεία 090». Τότε τους ρώτησα αν θέλουν και τραγούδια να περιέχονται στο σίριαλ με την απάντηση να είναι θετική. Εκεί τους είπα ότι υπάρχει ένας ποιητής που ασχολείται με τη θάλασσα και τη ζωή των ναυτικών και μου έδωσαν το πράσινο φως. Έτσι πρωτόγιναν αυτά τα τραγούδια. Αλλά αυτό το μη ρομαντικό εξελίχθηκε σε έργο ζωής και για μένα και για τον κόσμο στις γενιές που ακολούθησαν.
Κύριε Μικρούτσικε έχετε υπηρετήσει τον πολιτισμό και από θέσεις εξουσίας καθώς έχετε διατελέσει υπουργός Πολιτισμού. Τι αποκομίσατε από εκείνη την περίοδο;
Από τότε μέχρι σήμερα έχουν συμβεί σημεία και τέρατα, ειδικά τα τελευταία έξι χρόνια που είμαστε μέσα στα μνημόνια και καταστρεφόμαστε ως λαός. Ωστόσο, αν πάμε προς τα πίσω στο χρόνο τα πράγματα δεν ήταν και τόσο κακά. Υπήρχαν περίοδοι, μετά τη μεταπολίτευση, που σε ορισμένους τομείς έγιναν σοβαρά πράγματα.
Έτσι, η δεκαετία του ’90 – όταν ήμουν υπουργός στην τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου – νομίζω ότι έγιναν αρκετά σημαντικά πράγματα και στο υπουργείο Πολιτισμού παρ’ όλες τις πιέσεις που δεχόμουν καθώς ήμουν ένα πρόσωπο εξωκοινοβουλευτικό που ανέλαβε υπουργείο. Η πρόταση του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν άκρως τιμητική καθώς μου είχε ζητήσει να είμαι τρίτος επικρατείας μετά την Μελίνα και τον Αλευρά αλλά δεν το δέχθηκα καθώς η πολιτική για μένα ήθελα να ήταν μία παρένθεση.
Γι’ αυτό ανέλαβα το υπουργείο Πολιτισμού ως αναπληρωτής αρχικά και στη συνέχεια ως υπουργός, μετά τον θάνατο της Μελίνας. Τότε, νομίζω – όπως λέει και το σοβαρό κομμάτι του σιναφιού μου – έγιναν μία σειρά από σημαντικά πράγματα. Βέβαια, πολλά από τα πράγματα που δημιουργήσαμε εκείνη την εποχή οι επόμενοι δεν τα συνέχισαν. Έτσι κι αλλιώς η πολιτική εξελίχθηκε σε μία άσχημη κατάσταση.
Εκείνη η περίοδος για μένα ήταν άσχημη – εξαιτίας των πιέσεων που μου ασκήθηκαν – ωστόσο υπάρχουν αρκετά σημεία που τα θυμάμαι με αγάπη γιατί ήταν δημιουργικά.
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι – μεγαλύτερης ηλικίας – που με εκφωνούν στο δρόμο «Κύριε υπουργέ» και αμέσως τους λέω «Σας παρακαλώ μην με ξαναπείτε έτσι, μην μας ακούσει και κανείς».
Είστε ένας άνθρωπος που το 2012 στηρίξατε τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα, σήμερα που βρίσκεται στην κυβέρνηση πώς βλέπετε την «Πρώτη φορά Αριστερά»;
Είναι αλήθεια και δεν το έχω ποτέ κρύψει ότι το 2012 ψήφισα ΣΥΡΙΖΑ γιατί έλεγε ότι θα βγούμε από το μνημόνιο, ότι θα επαναφέρει τον κατώτατο μισθό κτλ. Αυτά όμως ο ΣΥΡΙΖΑ σταμάτησε να τα λέει από το 2014. Από τότε άρχισαν να μιλάνε για σκληρή διαπραγμάτευση και εκεί κατάλαβα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά κι ότι δεν ήταν δυνατόν να προχωρήσει η κατάσταση με τον τρόπο που το περιέγραφε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτή τη στιγμή η κατάσταση είναι δραματική. Βέβαια βρισκόμαστε και σε έναν κυκεώνα εξελίξεων που το προσφυγικό, τα ελληνοτουρκικά, η κατάσταση στην Ευρώπη έχουν πάρει μία δραματική τροπή.
Αν μιλάμε για το θέμα του μνημονίου είμαι απόλυτα αντίθετος με την πολιτική της κυβέρνησης. Θεωρώ ότι αυτή η πολιτική έχει καταστρέψει τον ελληνικό λαό και θεωρώ ότι αυτό ακυρώνει και την έννοια της «Πρώτης Φορά Αριστερά».
Είστε αισιόδοξος;
Θα σας πω δύο πράγματα που φαντάζουν ρομαντικά. Το ένα είναι ότι θα είμαι πάντοτε κυνηγός της ουτοπίας παρ’ ότι όσο την πλησιάζω τόσο αυτή απομακρύνεται. Εντούτοις θα είμαι κυνηγός γιατί είναι ο μόνος τρόπος να κυνηγώ την ουτοπία για να βαδίζω. Το δεύτερο είναι ένα σύνθημα που έγραψαν τρεις 16άρηδες πολύ κοντά στο σπίτι μου στην Αθήνα. Γράψανε «Μόνος σου μπορείς να τρέξεις πολύ γρήγορα, μαζί όμως μπορούμε να πάμε μακριά». Είναι το μόνο που πιστεύω. Στο μαζί. Στο να ξαναχτίσουμε το κατακερματισμένο μας εγώ.
Όσο κι αν η συνείδηση του κόσμου ποικίλει, όσο κι αν τα μεγάλα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχουν παίξει ένα πρόστυχο ρόλο και επηρεάζουν τον κόσμο, εντούτοις η μοναδική ελπίδα είναι εκεί. Και όσο ζω θα ελπίζω γι’ αυτό. Άλλωστε δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο.
Μπορώ να φτιάξω τη δική μου νησίδα αναπνοής και ελπίζω να παλεύουν κι όλοι έτσι ώστε κάποια στιγμή αυτές οι μικρές νησίδες μήπως και γίνουν ποτάμι. Μπορώ να σας πω την απαισιοδοξία μου ότι δεν θα ζήσω κάποιον άλλον κόσμο. Μπορώ να σας πω την αγωνία μου ότι θα συνεχίζω να αγωνίζομαι για έναν πιο δίκαιο κόσμο, για έναν κόσμο που όλα τα παιδιά θα βρίσκονται στην ίδια ευθεία. Δεν μπορώ ένα κόσμο που τα παιδιά που γεννιούνται να είναι σε τόσο άνιση κατανομή. Αυτός ο κόσμος
είναι βάρβαρος και άνισος, δεν μπορεί να προχωρήσει μπροστά τα πράγματα. Κάτι πρέπει να γίνει και να αλλάξει. Δύο είναι οι λύσεις το χάος ή ένας άλλος ανθρώπινος σοσιαλισμός. Θέλω να ελπίζω ότι η ανθρωπότητα θα βαδίζει στο δεύτερο.
Σε όλη αυτή την κατάσταση η μουσική τί ρόλο μπορεί να παίξει;
Η μουσική έχει πολύ μεγάλο ρόλο να παίξει. Η τέχνη και η μουσική είναι το χνάρι του ανθρώπου πάνω στη γη. Αυτή η περιπέτεια του ανθρώπου που κρατά 1,8 εκατομμύρια χρόνια περιγράφεται από την τέχνη θαυμάσια. Ακόμα και από την εποχή των σπηλαίων. Το δεύτερο πράγμα που κάνει η τέχνη και κατ’ επέκταση η μουσική είναι να προσπαθεί να κάνει τη σκέψη και τη συνείδηση των ανθρώπων κριτική απέναντι στα πράγματα. Γιατί δεν μπορεί μόνη της η μουσική ν’ αλλάξει τον κόσμο, τον κόσμο τον αλλάζουν οι άνθρωποι με κριτική όμως σκέψη. Και τέλος σ’ αυτά τα εφτά τελευταία χρόνια των καταστροφικών μνημονίων η τέχνη και κυρίως το τραγούδι μπορεί να εμψυχώσει. Κι έχει πολύ μεγάλη σημασία αυτό γιατί είναι ουσιαστικό. Είναι οι βασικοί λόγοι που η μουσική είναι ένα θαυμάσιο πράγμα αλλά πέρα από αυτό το γεγονός, ετσι κι αλλιώς, εγώ δεν ξέρω να κάνω κάτι άλλο, μουσική ξέρω να κάνω.
Σοφία Κωνσταντοπούλου
