Έντονο άρωμα Κρήτης φαίνεται πως έχει το τελευταίο διάστημα ο δημιουργικός χώρος της σχεδίασης κοσμημάτων, αφού ο μινωικός πολιτισμός αποτελεί πηγή έμπνευσης για κορυφαίες δημιουργούς, στις προτάσεις των οποίων υποκλίνονται ακόμη και πιο απαιτητικοί κριτές του εξωτερικού.

Συνολικά 8 σχεδιάστριες κοσμημάτων που αποτελούν την elite του λεγόμενου Grecian chic είναι οι πρωταγωνίστριες ενός αφιερώματος που δημοσιεύεται στο kathimerini.gr. Ανάμεσά τους βρίσκονται και τρεις δημιουργοί που έχουν άμεση σχέση με την Κρήτη.

Πιο συγκεκριμένα στο αφιέρωμα επισημαίνεται:

«Το κέρας της Αμάλθειας, η λύρα του Aπόλλωνα, ο διπλός πέλεκυς, ο ρόδακας, η σπείρα… πανάρχαια σύμβολα του αρχαιοελληνικού πολιτισμού παίρνουν νέα πνοή στα χέρια ταλαντούχων δημιουργών, οι οποίες μέσα από τα περίτεχνα κοσμήματά τους αναβιώνουν μνήμες χιλιάδων ετών, προβάλλοντας διεθνώς την ελληνική τους ταυτότητα. Βαθιά επηρεασμένες από την ιστορία και τους μύθους της αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς, αναμετρώνται καθημερινά με αρχέγονα σχήματα, βγαλμένα από τοιχογραφίες, μοτίβα αγγείων, γλυπτικά έργα, εγχάρακτους λίθους, αρχιτεκτονικά στοιχεία, ανάγλυφες παραστάσεις.

Περιδέραια και περίαπτα εμπνευσμένα από τον μυκηναϊκό πολιτισμό, σκουλαρίκια που παραπέμπουν σε περίτεχνα μινωικά ενώτια, καρφίτσες που θυμίζουν τις πόρπες και τις περόνες που ήρθαν στο φως σε ανασκαφές στην Κρήτη, στην αρχαία Κόρινθο, στην Πύλο ζωντανεύουν στα εργαστήριά τους και ταξιδεύουν σε διάφορες γωνιές του πλανήτη. Ακόμα και το ελληνικό μάρμαρο, ένα τόσο αντισυμβατικό υλικό για κόσμημα, επιλέγεται ως ένας τρόπος να τιμήσουν τον τόπο τους εντός και εκτός συνόρων.

Μέσα σε μια περίοδο αστάθειας, εκείνες συνεχίζουν να αναζητούν τις ρίζες τους, προσπαθώντας εναγωνίως να επαναφέρουν στο προσκήνιο στοιχεία από την αρχαία Ελλάδα που τους εμπνέει, την Ελλάδα εκείνη που μπροστά της υποκλίνεται ολόκληρη η υφήλιος. ΄΄Η Ελλάδα δεν είναι μόνο το ένδοξο παρελθόν της, αλλά ούτε το μίζερο –όπως πιστεύουν κάποιοι– παρόν της΄΄, εξηγούν οι ίδιες. ΄΄Το νέο πρόσωπο της χώρας είναι παραγωγικό και με εξαιρετικό ταλέντο΄΄. Με γνώμονα την πολύτιμη κληρονομιά τους, έχουν βαλθεί να αποδείξουν πως μέσα από την καλλιτεχνική δημιουργία η γενέτειρά τους παραμένει ζωντανή, καινοτομεί, πρωτοπορεί και διαπρέπει.

Σοφία Κοκοσαλάκη

Η κατεξοχήν εκπρόσωπος του ΄΄Grecian Chic΄΄, στην οποία οφείλουμε τη μεγάλη επιστροφή του αρχαιοελληνικού στυλ στον παγκόσμιο χάρτη της μόδας, Σοφία Κοκοσαλάκη, έχει εξασφαλίσει πλέον το δικό της ΄΄αστέρι΄΄ στον χώρο, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει o Independent. Η βρετανική Vogue υμνεί τα ανεπανάληπτα ντραπέ της, ενώ η γαλλική –παρά την ΄΄αυστηρότητά΄΄ της– τη θεωρεί άξια διάδοχο δύο σπουδαίων Γαλλίδων δημιουργών, της Madame Grès και της Μadeleine Vionnet (οίκο στον οποίο η ίδια κλήθηκε να αναλάβει Creative Director το 2006-07), οι οποίες με μεγάλη δεξιοτεχνία κατάφεραν να αποτυπώσουν στα ρούχα τους τις πτυχώσεις των αρχαιοελληνικών ενδυμάτων.

«Δεν είναι η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που ο κόσμος εντυπωσιάζεται με την κληρονομιά μας. Οι Γαλλίδες, οι Αμερικανίδες και τώρα τελευταία οι Κινέζες –που οδηγούν το luxury market διεθνώς– έχουν κάνει μεγάλη στροφή προς το αρχαιοελληνικό ύφος΄΄, θα πει η Ελληνίδα σχεδιάστρια από το ατελιέ της στο Λονδίνο. Ακόμα και σήμερα ο ξένος Τύπος μνημονεύει το εντυπωσιακό φόρεμα της Bjork και τα χιλιάδες ενδύματα που ετοίμασε για την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών της Αθήνας. ΄΄Δεν θα μπορούσα να εναρμονιστώ με την εποχή μου αν δεν εμπότιζα το αρχαιοελληνικό στοιχείο με μια αστική νοοτροπία, με μια δόση βρετανικού rock ’n’ roll… Απέφυγα τα εύκολα κλισέ, δοκίμασα να πειραματιστώ και αυτό βοήθησε στην εξέλιξή μου΄΄. Πρόσφατα λάνσαρε την πρώτη της συλλογή με κοσμήματα –εμπνευσμένα από την ελληνική μυθολογία– που σύντομα θα πωλούνται και στην Ελλάδα. ΄΄Βρήκα έναν ακόμα τρόπο να αφηγηθώ τους αρχαιοελληνικούς μύθους που τόσο με εμπνέουν και με συγκινούν, αλλά με μια σύγχρονη προσέγγιση. Τα κοσμήματά μου κατασκευάζονται αποκλειστικά στην Αθήνα από έμπειρους τεχνίτες και χαίρομαι πολύ που έχω έναν ακόμα λόγο να γυρνάω στην πατρίδα μου. Η Ελλάδα και ιδιαίτερα η Κρήτη –ο τόπος καταγωγής μου– είναι η κληρονομιά μου και δεν θα μπορούσα ποτέ να την προσπεράσω. Θέλω να πιστεύω πως στις δημιουργίες μου καταφέρνω να αποτυπώσω όλη τη συναισθηματική φόρτιση που αισθάνομαι κάθε φορά που αντικρίζω αρχαία ευρήματα΄΄.

Πολίνα Σαπουνά-Ελλις

Από την ηλικία των 11 είχε την τύχη να βρεθεί στο επίκεντρο σπουδαίων αρχαιολογικών ανασκαφών. Ανιψιά του γνωστού ζεύγους αρχαιολόγων Γιάννη Σακελλαράκη και Εφης Σαπουνά, με σπουδαίο ανασκαφικό έργο, η Πολίνα μαγεύεται γρήγορα από την επαφή της με την αρχέγονη γη και τους θησαυρούς που αποκαλύπτονται μπροστά στα μάτια της. Τα καλοκαίρια της εφηβείας της τα περνά στις ανασκαφές στην Κρήτη: οι Αρχάνες, η Ζώμυνθος, το Ιδαίο Αντρο καθορίζουν την περαιτέρω πορεία της. Οι σπουδές στην Αρχαιολογία είναι κάτι παραπάνω από αναμενόμενες.

Το 2010, και ύστερα από ένα μικρό πέρασμα από τη ζωγραφική, στα ατελιέ σπουδαίων ζωγράφων, η καλλιτεχνική της ανησυχία βρίσκει έκφραση μέσα από το κόσμημα. ΄΄Αποτύπωσα στα σχέδιά μου τα βιώματα και τις σπουδές μου. Ο μινιμαλισμός της ανασκαφής –γη, πηλός, μέταλλα– με ώθησε στο σύγχρονο design΄΄, εξηγεί. Το Τέθριππο που εκτίθεται στο Μουσείο Ακρόπολης, οι αυστηρές γραμμές του δωρικού ρυθμού, η μυκηναϊκή τέχνη εμπνέουν τις συλλογές ΄΄Tethrippon΄΄, ΄΄Dorian΄΄, ΄΄Mycenaean΄΄. ΄΄Αυτή την περίοδο διαπιστώνουμε μια έξαρση του αρχαιοελληνικού στοιχείου. Αυτό οφείλεται στην κρίση. Οι Ελληνες είχαν αποκοπεί από το παρελθόν τους και επέστρεψαν στις ρίζες τους. Το ευτύχημα είναι πως και οι ξένοι αγκάλιασαν την προσπάθειά μας και είμαι βέβαιη πως τελικά η Ελλάδα θα βγει από αυτή τη δίνη ακόμα πιο δυνατή΄΄.

Βούλα Καραμπατζάκη

Με ένα ευρύ φάσμα σπουδών στην αργυροχρυσοχοΐα, στη συντήρηση έργων τέχνης, στη ζωγραφική και στην υφαντική, η Βούλα Καραμπατζάκη είναι σίγουρα μια ξεχωριστή περίπτωση στον χώρο του εικαστικού κοσμήματος. Οι εικόνες των παιδικών της χρόνων στην Ιεράπετρα της Κρήτης, γεμάτες χρυσοκέντητα κειμήλια και υφαντά από τον αργαλειό της γιαγιάς, μετουσιώνονται σήμερα σε περίτεχνα κοσμήματα που ΄΄πλαισιώνουν΄΄ θεατρικά έργα, διεθνείς εκθέσεις, αίθουσες τέχνης. Με δεκάδες διακρίσεις και ένθερμους υποστηρικτές –ο γνωστός Ιταλός σχεδιαστής μόδας Romeo Gigli έχει ήδη στην ιδιωτική του συλλογή αρκετές δημιουργίες της–, αποφάσισε φέτος να ασχοληθεί με ένα επίκαιρο θέμα, την Ευρώπη… Η δημιουργία της ΄΄Αναγεννώμενη Ευρώπη΄΄ εκτέθηκε πρόσφατα στο Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη, στο πλαίσιο της έκθεσης ΄΄Νέα Εδάφη΄΄.

Ως γνήσια Κρητικοπούλα όμως, δεν θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητη από τον πλούτο της μινωικής κοσμηματοτεχνίας. Τα μινωικής έμπνευσης περίαπτά της εκτίθενται αυτή την περίοδο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για την επέτειο των 150 χρόνων, ενώ η τελευταία της συλλογή με τίτλο ΄΄Κραταιά΄΄ είναι αφιερωμένη στις θεότητες, νύμφες, πριγκίπισσες και ιέρειες της Κρήτης.

΄΄Η τέχνη της Προϊστορίας, της Κλασικής Αρχαιότητας, του Βυζαντίου αλλά και της Νεοελληνικής περιόδου έχουν καθορίσει την καλλιτεχνική μου ταυτότητα΄΄, εξηγεί. Πώς αντιλαμβάνεται η ίδια την αρχαιοελληνική «επιδρομή» στο σύγχρονο design; ΄΄Δεν είναι η πρώτη φορά που το αρχαίο στοιχείο εμπνέει Ελληνες και ξένους. Μετά την οικονομική  κρίση βλέπουμε όμως μια έντονη τάση, όχι μόνο στη μόδα, αλλά και γενικότερα στις τέχνες, μέχρι και στη γαστρονομία. Ισως είναι ένας τρόπος να αντλήσουμε τη δύναμη που έχουμε τόσο ανάγκη΄΄.