Στην Ουάσιγκτον για F-35 και ελληνοτουρκικά

Το κατώφλι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα περάσει για πρώτη φορά ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στις αρχές Φεβρουαρίου για συνομιλίες με τον Αμερικανό ομόλογό του Αντονι Μπλίνκεν, με αφορμή τη συνέχιση του Στρατηγικού Διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών. Η ελληνική πλευρά ευελπιστεί πως, με την επίσκεψη Γεραπετρίτη στην Ουάσιγκτον, θα ολοκληρωθεί η διαδικασία για την πώληση των F-35 στην Ελλάδα.

Ο Στρατηγικός Διάλογος αφορά την άμυνα και την ασφάλεια, την επιβολή του νόμου και την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, τις ανθρωπιστικές προκλήσεις, το εμπόριο και τις επενδύσεις, την ενέργεια και το περιβάλλον, ενώ τους δύο άνδρες θα απασχολήσουν περιφερειακά πολιτικά ζητήματα (Ουκρανία, Γάζα, ανατολική Μεσόγειος). Ο Στρατηγικός Διάλογος αποτελεί το σύμβολο της στρατηγικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών και, ανάμεσα σε άλλα, περιλαμβάνει την τροποποίηση της Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας, με την οποία αναγνωρίστηκε η γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή και αναδείχθηκε ο μακροχρόνιος χαρακτήρας της δέσμευσης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, σε μια περίοδο κατά την οποία αναπροσαρμόζονταν οι αμερικανικές προτεραιότητες.

Επιπλέον, το ταξίδι Γεραπετρίτη στην άλλη άκρη του Ατλαντικού θα συνδυαστεί και με επίσκεψη στη Νέα Υόρκη, όπου στόχο θα έχει την ενίσχυση της επίσημης εκστρατείας της υποψηφιότητας της Ελλάδας ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2025-2026. Η ελληνική υποψηφιότητα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει ως στόχο να διευρύνει το γεωπολιτικό αποτύπωμα της χώρας μας στη διεθνή σκηνή. Ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών λαμβάνει θετικά μηνύματα για την ελληνική υποψηφιότητα και, στο πλαίσιο της προώθησής της, θα οργανωθεί και σχετική εκδήλωση, πιθανότατα σε συνεργασία με αμερικανικό think tank.

Aίτημα στο Κογκρέσο

Η επίσκεψη Γεραπετρίτη θα πραγματοποιηθεί το χρονικό διάστημα κατά το οποίο η Αθήνα θα γνωρίζει αν ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών θα έχει δρομολογήσει την υπόσχεση που έδωσε στον Ελληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη συνάντησή τους στα Χανιά ότι -σύμφωνα με τις διαρροές- σε ένα διάστημα τριών έως πέντε εβδομάδων, με ορίζοντα από τα τέλη Ιανουαρίου έως τα μέσα του Φεβρουαρίου, θα έχει στείλει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ το αίτημα στο Κογκρέσο για την έγκριση της πώλησης των F-35.

Η αμερικανική πλευρά ισχυρίστηκε στις συζητήσεις ότι δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ των ελληνικών F-35 και των τουρκικών F-16, αλλά ότι η καθυστέρηση αφορά γραφειοκρατικά ζητήματα. Αυτό, βέβαια, μένει να αποδειχθεί στην πράξη, όταν στις 16 Ιανουαρίου ξαναρχίσει τις εργασίες της η τουρκική Εθνοσυνέλευση και επικυρωθεί η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιμένει ότι το Κογκρέσο πρέπει να εγκρίνει την πώληση μαχητικών F-16 στην Τουρκία. Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ λένε ότι πρώτα πρέπει η Τουρκία να επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ομως, Αμερικανοί αναλυτές δηλώνουν προβληματισμένοι για το αν ο Τζο Μπάιντεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί (σ.σ.: όσον αφορά την πώληση των F-16), δεδομένων των δυσκολιών που αντιμετώπισε για να πείσει το Κογκρέσο να εγκρίνει βοήθεια για την Ουκρανία.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν μπορεί να ασκήσει πίεση στο Κογκρέσο για χάρη της Τουρκίας. Δεν μπόρεσε να το κάνει για την περίπτωση της Ουκρανίας – ακόμα παλεύει, άρα πώς θα το κάνει για την Τουρκία, η οποία δεν δίνει ανταλλάγματα και, πάνω απ’ όλα, στηρίζει τη Χαμάς; Ο Αντ. Μπλίνκεν εκτιμάται ότι προειδοποίησε τον Eρντογάν στη συνάντησή τους ότι, όσο το αδιέξοδο συνεχίζεται, τόσο ο ανταγωνισμός θα αυξάνεται εντός του Κογκρέσου, σε βάρος της Τουρκίας. Η Ουάσιγκτον έχει συνδέσει την επιστολή αποδοχής προς την Αθήνα με την πρόοδο του αιτήματος της Αγκυρας για την απόκτηση νέων αεροσκαφών F-16 τύπου Viper, από κοινού με την αναβάθμιση των παλαιότερων αεροσκαφών που διαθέτει η Τουρκία. Ουσιαστικά, οι ΗΠΑ επιδιώκουν να ανακοινώσουν ταυτόχρονα την πώληση των τουρκικών F-16 και των ελληνικών F-35, προκειμένου να διατηρήσουν κάποια επίφαση ισορροπίας στο Αιγαίο. Ομως, οι ομογενειακές οργανώσεις και παράγοντες που μάχονται στο Κογκρέσο για την αποτροπή της πώλησης των μαχητικών F-16 στην Τουρκία συμφωνούν ότι «η αμερικανική διπλωματία δεν έχει στόχο να αντιμετωπίσει τα προβλήματα Αθήνας και Αγκυρας βρίσκοντας μόνιμες λύσεις, αλλά την ενδιαφέρει να τα προωθήσει και να τα έχει σε ένα σημείο που να εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα».

Αυτόνομη συνεργασία

H Αθήνα έχει διαμηνύσει στην Ουάσιγκτον ότι η ελληνοαμερικανική αμυντική συνεργασία «είναι αυτόνομη και δεν ετεροπροσδιορίζεται». Η Ελλάδα ακολουθεί μια συστηματική πολιτική ενίσχυσης των δικών της ενόπλων δυνάμεων και δεν μπορεί να υπαγορεύει σε μια χώρα, όπως οι ΗΠΑ, τι θα κάνουν με τα εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας και ειδικά σε ό,τι αφορά την προμήθεια των F-16, έστω και αν το Κογκρέσο εξακολουθεί να προβάλλει έντονες επιφυλάξεις.

Αξιοσημείωτο είναι ότι, ενώ το θέμα των F-35 επισκίασε επικοινωνιακά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Μπλίνκεν, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας φρόντισε να αναφερθεί δημόσια ότι συζήτησε με τους ηγέτες της Ελλάδας και της Τουρκίας «για τον τρόπο με τον οποίο θα φέρουν τις χώρες τους πιο κοντά». Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θέλει να εκμεταλλευτεί το ήρεμο κλίμα για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί, όπως ειπώθηκε από διπλωματική πηγή, «όταν υπάρχει μια πυρκαγιά στην περιοχή, δεν επιθυμεί να υπάρχει και μια άλλη». Δεύτερον, διότι εξυπηρετούνται οι σχεδιασμοί του στο επίπεδο της ενεργειακής ασφάλειας μέσω μιας πιθανής οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών στην ανατολική Μεσόγειο, με βάση το παράδειγμα της συμφωνίας Ισραήλ – Λιβάνου.

Enikos.gr