Έκθεση-κόλαφος: Υποκλοπές, ρατσισμός και γυναικοκτονίες στην Ελλάδα του 2024
Η έκθεση του Human Rights Watch καταγράφει πλήρη υπονόμευση του Κράτους Δικαίου στην χώρα, έξαρση ρατσιστικών επιθέσεων και αύξηση γυναικοκτονιών.
Καταπέλτης για την ελληνική κυβέρνηση είναι η ετήσια έκθεση του Human Rights Watch (Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) για την κατάσταση στην Ελλάδα το 2023. Η έκθεση καταγράφει υπονόμευση του Κράτους Δικαίου στην χώρα, κάνοντας αναφορά σε καταχρηστικές πρακτικές σε βάρος μεταναστών και προσφύγων, αλλά και ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό. Παράλληλα, εκτενής αναφορά γίνεται στις απειλές και επιθέσεις κατά δημοσιογράφων, στο σκάνδαλο των υποκλοπών, στην παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην ραγδαία άυξηση των γυναικοκτονιών.
Επισημαίνεται πως το 2023 συνεχίστηκαν οι καταχρηστικές πρακτικές κατά αιτούντων άσυλο και μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων βίαιων επαναπροωθήσεων, καταχρηστικών πρακτικών κράτησης και βίας αυτόκλητων τιμωρών, με ειδική αναφορά να γίνεται στην περίπτωση του Έβρου.
Τονίζεται πως η ελληνική κυβέρνηση δυσφήμισε και παρενόχλησε δικαστικά ομάδες της κοινωνίας των πολιτών που εργάζονται με αιτούντες άσυλο και μετανάστες. Σημειώνεται πως στην Ελλάδα, οι περιορισμοί στην ελευθερία του Τύπου εξακολουθούν να εγείρουν ανησυχίες για το κράτος Δικαίου, στο οποίο συμβάλλει και το σκάνδαλο παρακολουθήσεων. Υπογραμμίζεται δε, πως θύματα εγκλημάτων μίσους δίστασαν να καταγγείλουν τις επιθέσεις στην αστυνομία, φοβούμενοι τιμωρητικές πρακτικές.
Στην έκθεση γίνεται μεταξύ άλλων αναφορά και στα δικαιώματα των γυναικών με το Human Rights Watch να επισημαίνει ότι βάσει της έκθεσης του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικού Ρεπορτάζ, “η Ελλάδα κατέγραψε την υψηλότερη ετήσια αύξηση σε αναφερθείσες γυναικοκτονίες μεταξύ 20 ευρωπαϊκών χωρών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με αύξηση 187,5% μέσα σε ένα μόνο έτος, από το 2020 έως το 2021”.
Όπως άλλωστε σημείωσε με ανάρτησή του στο X (πρώην Twitter) ο Αντιπρόεδρος του Ευρ. Κοινοβουλίου Δημήτρης Παπαδημούλης, “Η κατάσταση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα” θα συζητηθεί την Τετάρτη 17/1 στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, μετά από απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων.
Σύμφωνα με την έκθεση:
Κατά τη διάρκεια του 2023 συνεχίστηκαν οι καταχρηστικές πρακτικές κατά αιτούντων άσυλο και μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων βίαιων επαναπροωθήσεων, καταχρηστικών πρακτικών κράτησης και βίας αυτόκλητων τιμωρών. Η κυβέρνηση επιπλέον δυσφήμισε και παρενόχλησε δικαστικά ομάδες της κοινωνίας των πολιτών που εργάζονται με αιτούντες άσυλο και μετανάστες. Οι περιορισμοί στην ελευθερία του Τύπου εξακολουθούν να εγείρουν ανησυχίες για το κράτος δικαίου, όπως επίσης και το σκάνδαλο παρακολουθήσεων. Τα θύματα εγκλημάτων μίσους δίστασαν να καταγγείλουν τις επιθέσεις στην αστυνομία. Το Κόμμα της Νέας Δημοκρατίας επανεκλέχθηκε στην κυβέρνηση στις εκλογές του Ιουνίου.
Επιθέσεις κατά της κοινωνίας των πολιτών
Στην Έκθεση για το Κράτος Δικαίου 2023 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σημειώθηκε ο ολοένα συρρικνούμενος χώρος για την κοινωνία των πολιτών. Η ομάδα CIVICUS, μία μη κρατική οργάνωση που αξιολογεί τις πολιτικές ελευθερίες παγκοσμίως, υποβάθμισε τον χώρο του κράτους δικαίου στην Ελλάδα από την κατηγορία «περιορισμένος» στην κατηγορία «παρεμποδισμένος» λόγω της «συνεχούς στοχοποίησης των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και ακτιβιστών που εργάζονται με πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο καθώς και της δυσανάλογης ανταπόκρισης σε διαμαρτυρίες και της συνεχούς νομικής παρενόχλησης και παρακολούθησης δημοσιογράφων».
Η ειδική εισηγήτρια των Ηνωμένων Εθνών για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Mary Lawlor, επεσήμανε σε έκθεσή της τον Μάρτιο προς το Συμβούλιο Ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ ότι οι υπέρμαχοι ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που προωθούν και προστατεύουν τα δικαιώματα μεταναστών «έχουν υποστεί εκστρατείες δυσφήμισης, μεταβαλλόμενο κανονιστικό περιβάλλον, απειλές και επιθέσεις και κατάχρηση του ποινικού δικαίου εναντίον τους σε συγκλονιστικό βαθμό».
Οι αιτήσεις δικαστικού ελέγχου που προσβάλλουν το προβληματικό νομικό πλαίσιο για τις μη κυβερνητικές ομάδες που εργάζονται με μετανάστες εκκρεμούσαν ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας έως τα τέλη Οκτωβρίου.
Υποθέσεις Δημητρά και Όλσεν
Στα τέλη του 2022, οι ελληνικές αρχές απέδωσαν αβάσιμες κατηγορίες εις βάρος δύο υπερασπιστών δικαιωμάτων των μεταναστών, των Παναγιώτη Δημητρά και Τόμι Όλσεν, για το έργο τους το οποίο ανέδειξε τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που λαμβάνουν χώρα στα σύνορα της Ελλάδας και επιδίωξε την αποκατάσταση της δικαιοσύνης για όσους επλήγησαν. Τον Μάιο, ο Δημητράς πληροφορήθηκε μέσω διαρροών στον Τύπο ότι η ελληνική Αρχή Kαταπολέμησης της Nομιμοποίησης Eσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες είχε διατάξει τη δέσμευση των περιουσιακών του στοιχείων όσο εκκρεμεί η έρευνα για την ισχυριζόμενη κατάχρηση χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και λοιπών κονδυλίων σχετικών με το έργο της οργάνωσής του. Ειδοποιήθηκε για την απόφαση της δέσμευσης ενός τραπεζικού λογαριασμού τον Ιούλιο.
Τον Ιανουάριο του 2023, το Εφετείο Μυτιλήνης έκρινε ότι υπήρχαν σφάλματα επί της διαδικασίας σε μια υπόθεση η οποία, σε έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, χαρακτηρίστηκε ως η «μεγαλύτερη υπόθεση ποινικοποίησης της αλληλεγγύης στην Ευρώπη» κατά των Σάρα Μαρντίνι, Σον Μπίντερ και άλλων 22 κατηγορουμένων, και απέρριψε μέρος των κατηγοριών. Η υπόθεση αφορά προσπάθειες διάσωσης μεταναστών και αιτούντων άσυλο στο Αιγαίο πέλαγος κατά το 2018.
Τον Φεβρουάριο η Εισαγγελία προσέφυγε κατά της απόφασης και η ακροαματική διαδικασία έλαβε χώρα τον Μάιο. Τον Ιούνιο ο Άρειος Πάγος αναγνώρισε ότι υπήρχαν σημαντικά σφάλματα επί της διαδικασίας και απέρριψε την αίτηση της Εισαγγελίας. Κατά τον χρόνο της σύνταξης της παρούσας, βρισκόταν σε εξέλιξη μία συνδεδεμένη έρευνα κατά μίας ομάδας υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των Μαρντίνι και Μπίντερ, για υποτιθέμενο λαθρεμπόριο και ξέπλυμα χρήματος από εγκληματικές δραστηριότητες.
Τον Ιανουάριο, η επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης Dunja Mijatovic σε δήλωσή της προειδοποίησε κατά των διώξεων των Δημητρά, Μαρντίνι και Μπίντερ και κάλεσε τις ελληνικές αρχές «να διασφαλίσουν ότι οι υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων εργάζονται με ασφάλεια και ελευθερία, παρέχοντας ένα ευνοϊκό περιβάλλον για το έργο τους και αναγνωρίζοντας δημόσια τον σημαντικό ρόλο τους σε μια δημοκρατική κοινωνία».
Ελευθερία του Τύπου
Για δεύτερη συνεχή χρονιά, η Ελλάδα ήταν η χώρα με τη χαμηλότερη κατάταξη, μεταξύ των χωρών της ΕΕ, στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου 2023 των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (ΡΧΣ). Στα προβλήματα συμπεριλαμβάνονται ένα εν εξελίξει μείζον σκάνδαλο παρακολουθήσεων, κυβερνητική παρέμβαση και καταχρηστικές αγωγές. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απέρριψε τους ΡΧΣ ως «αναξιόπιστους».
