Καραβάτζιο: Οι εργασίες αποκατάστασης σε πίνακά του έφεραν στο φως νέες λεπτομέρειες
Ένα από τα πιο σκοτεινά έργα Τέχνης του Καραβάτζιο, ο «Δαβίδ με το κεφάλι του Γολιάθ», αποκαλύπτεται πλέον σε όλο του το μεγαλείο
Το μοναδικό έργο του Καραβάτζιο στη Μαδρίτη, ο πίνακας «Ο Δαβίδ με το κεφάλι του Γολιάθ», αποκαταστάθηκε και επιτέλους ήρθαν στο φως τα χρώματα που είχε χρησιμοποιήσει ο καλλιτέχνης τότε, αλλά και εντυπωσιακές λεπτομέρειες που ο κόσμος της Τέχνης αγνοούσε μέχρι σήμερα.
Ο πίνακας «Ο Δαβίδ με το κεφάλι του Γολιάθ», βρίσκεται στο Μουσείο Πράδο και είναι ένα από τα τέσσερα έργα του Καραβάτζιο, που υπάρχουν σε όλη την Ισπανία. Η αποκατάστασή του, έρχεται μετά από χρόνια, όπου τα στοιχεία του ήταν «καλυμμένα» από τη βρωμιά, τις φθορές του χρόνου και το κιτρινισμένο βερνίκι.
Ο πίνακας δημιουργήθηκε γύρω στο 1600, όταν ο Καραβάτζιο έκανε την εμφάνισή του, προκαλώντας αίσθηση με τις έντονες αντιθέσεις φωτός, σκότους και την υιοθέτηση του νατουραλισμού στα έργα του. Στον πίνακα παρουσιάζεται η νίκη του Δαβίδ επί του Φιλισταίου γίγαντα Γολιάθ, όπου απεικονίζεται ο Δαβίδ να προσπαθεί να αρπάξει από τα μαλλιά το κεφάλι του Γολιάθ, το οποίο μόλις είχε κόψει, για να το κρεμάσει με ένα σχοινί.
Το έργο αυτό αποτέλεσε μία ριζικά νέα προσέγγιση, σε μια ιστορία που είχε εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες κατά το παρελθόν και άσκησε ισχυρή επιρροή στα καλλιτεχνικά πράγματα τόσο της εποχής του όσο και μεταγενέστερα. Ο πίνακας πέρυσι αποτέλεσε μέρος μιας έκθεσης, και η ανάγκη συντήρησής του ήταν τόσο εμφανής που προκάλεσε πλήθος σχολίων. Έτσι τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, η συντηρήτρια Almudena Sánchez ξεκίνησε τη διαδικασία επεξεργασίας.
Κύριος στόχος αυτών των εργασιών στον συγκεκριμένο πίνακα ήταν να αποκατασταθεί η αρχική εικόνα που ζωγράφισε ο Καραβάτζιο, η οποία με την πάροδο του χρόνου είχε καλυφθεί από στρώματα βρωμιάς και οξειδωμένου βερνικιού. Λόγω της απώλειας των αυθεντικών χρωμάτων του, δεν μπορούσε να διακρίνει κανείς τα στοιχεία του πίνακα, παρά μόνο όσα φωτίζονταν έντονα.
Προηγούμενοι καθαρισμοί είχαν επικεντρωθεί στα πιο φωτεινά τμήματα των δύο μορφών, αγνοώντας το φόντο της σύνθεσης και τα σημεία που βρίσκονταν σε σκιά. Αποτέλεσμα ήταν να μετατραπεί το έργο σε μια βίαιη αντίθεση φωτός και σκότους, αφήνοντας τη μορφή του Δαβίδ σε μαύρο φόντο. Ο κιτρινωπός τόνος του παλιού βερνικιού αλλοίωσε τα αρχικά χρώματα του Καραβάτζιο και δεν ήταν εφικτό να εκτιμηθεί η σκηνή που απεικονίζει ο καλλιτέχνης.
Η αποκατάσταση του πίνακα, αποκάλυψε στοιχεία του που είχαν χαθεί στο σκοτάδι, όπως ο γλουτός του Γολιάθ στα δεξιά, το λυγισμένο πόδι του που ξεχωρίζει από τον καμβά πίσω από την πλάτη του Δαβίδ. Αποκαλύφθηκε επίσης ένας προηγουμένως αόρατος χλωμός κύκλος φωτός γύρω από το κεφάλι του Δαβίδ.
Tras décadas en la sombra, el Caravaggio del Prado recupera su luz
🖊 Por Natividad Pulido
https://t.co/6BUKijB1HY— ABC Cultura (@abc_cultura) December 20, 2023
Οι ακτίνες Χ αποκάλυψαν ότι ο Καραβάτζιο είχε κάνει μια σημαντική αλλαγή στη σύνθεση. Το κεφάλι του Γολιάθ αποτυπώθηκε για πρώτη φορά ενώ ήταν ζωντανός, με τα μάτια ορθάνοιχτα και το στόμα ανοιχτό σε μια κραυγή. Ο Καραβάτζιο το άλλαξε στην τελική εκδοχή του πίνακα, μισοκλείνοντας τα άδεια μάτια του και κάνοντας το άνοιγμα του στόματος μικρότερο, ώστε να μη φαίνονται τα πάνω δόντια και η γλώσσα του.
