Ιρλανδία: Πώς η στεγαστική κρίση εργαλειοποιείται από την ακροδεξιά και τη ρητορική μίσους της

Αντιμέτωπη με μία από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κρίσεις των τελευταίων ετών βρίσκεται η Ιρλανδία , την ώρα που η ακροδεξιά εργαλειοποιεί ακριβώς αυτή την κατάσταση για να περάσει ατζέντα εναντίον του μεταναστευτικού. Σύμφωνα με ανάλυση του Guardian, ένας από τους λόγους που παρατηρείται σταδιακή άνοδος της ακροδεξιάς στη χώρα, είναι ο ρατσισμός, απέναντι στους σχεδόν 100.000 μετανάστεςπου φιλοξενούνται εκεί.  Ανάμεσά τους και πρόσφυγες από την Ουκρανία, αλλά και αιτούντες άσυλο από άλλα μέρη του κόσμου. Βάσει του δημοσιεύματος, το όπλο της ακροδεξιάς για την καλλιέργεια «μίσους» απέναντι τους, είναι η πολυετής κρίση στέγασης στη χώρα.

Η αρχή του προβλήματος στέγασης στην Ιρλανδία

Με το πρόβλημα της αστεγίας να επιτείνεται από τις μεταναστευτικές ροές, η στοχοποίηση των άστεγων μεταναστών, παράτυπων και μη, φαίνεται μονόδρομος και βασικό επιχείρημα στη ρητορική μίσους που ζητά προτεραιότητα στη στέγαση για τους «οι πολίτες της χώρας» και μετά (δηλαδή ποτέ!) όλοι οι άλλοι.

Το πρόβλημα στέγασης ωστόσο στην Ιρλανδία δεν δημιουργήθηκε από τους πρόσφυγες, αλλά από την 30ετή τακτική των διαδοχικών κυβερνήσεων να αφήσουν ανεξέλεγκτη την αγορά ακινήτων, αποδεκατίζοντάς έτσι την κοινωνική στέγαση και φέρνοντας εκατοντάδες ανθρώπους στο σημείο να μην μπορούν να πληρώσουν το ενοίκιό τους – με αρκετούς από αυτούς να καταλήγουν στον δρόμο. Επιπροσθέτως, η στέγαση είναι σταθερά το υπ’ αριθμόν ένα θέμα που απασχολεί το ιρλανδικό κοινό. Στη δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου την άνοιξη του 2023, το 61% των Ιρλανδών ανέφερε τη στέγαση, ως ένα από τα δύο πιο σημαντικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα.

Σημειώνεται ότι η Ιρλανδία είχε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ιδιοκατοίκησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως παρά την οικονομική ανάπτυξη – ρεκόρ των τελευταίων χρόνων, μόνο το 66% των κατοικιών είναι ιδιόκτητες σήμερα, από το  79% το 1991.

Η ιδιοκατοίκηση έχει καταρρεύσει ιδιαίτερα μεταξύ των νεότερων γενεών και των ομάδων με χαμηλότερο εισόδημα, καθώς σήμερα λιγότερο από το ένα τρίτο των νέων είναι ιδιοκτήτες του σπιτιού τους.

Το γεγονός αυτό  δεν αποτελεί έκπληξη. Οι τιμές των κατοικιών σήμερα είναι κατά μέσο όρο, σχεδόν οκταπλάσιες του μέσου εθνικού μισθού. Στο Δουβλίνο, είναι 10 φορές πάνω από τον μέσο μισθό., ενώ το μέσο ενοίκιο ανέρχεται σήμερα σε 2.102 ευρώ το μήνα.

Από το 2015, τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά 13% σε ολόκληρη την ευρωζώνη, αλλά στην Ιρλανδία έχουν αυξηθεί κατά 60%.

Που οφείλεται η ραγδαία αύξηση των ενοικίων

Η ραγδαία αύξηση των ενοικίων, συνδέεται άμεσα με το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της προσφοράς νέων κατοικιών είναι ακριβές, επενδυτικά χρηματοδοτούμενες κατασκευές προς ενοικίαση, που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων και κινήτρων.

Το 2022, το 58% όλων των νεόδμητων κατοικιών στην ευρύτερη περιοχή του Δουβλίνου αγοράστηκαν ή αναπτύχθηκαν από επενδυτικά κεφάλαια.

Αμέτρητοι άνθρωποι όμως, αποκλείονται από την αγορά κατοικίας λόγω της εξάρτησης από αυτά τα παγκόσμια κεφάλαια. Παράλληλα, οι ενοικιαστές υπομένουν χρόνια ανασφάλεια καθώς σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι ιδιοκτήτες μπορούν να κάνουν έξωση στους ενοικιαστές για οποιοδήποτε λόγο.

Συγκεκριμένα, τριάντα χιλιάδες νοικοκυριά, υπέστησαν έξωση μόνο τα τελευταία τρία χρόνια.

Δεν είναι οι μετανάστες υπεύθυνοι για την κατάσταση στην Ιρλανδία

Οι νέοι άστεγοι σήμερα, δεν διώχνονται από τα σπίτια τους από μετανάστες ή αιτούντες άσυλο, αλλά από ιδιοκτήτες που επιδιώκουν να αυξήσουν τα ενοίκια σε νέες μισθώσεις ή να μετατρέψουν τα ακίνητα σε Airbnbs.

Υπάρχουν πλέον 14 φορές περισσότερα ακίνητα Airbnb που διαφημίζονται στην Ιρλανδία, από όσα διαφημίζονται για μακροχρόνια μίσθωση.

Η σημερινή κρίση έχει βαθιές ρίζες. Η Ιρλανδία είχε ήδη μια μακροχρόνια πολιτική υποστήριξης της αγοράς κατοικιών μέσω δανείων, οι δημόσιες κατοικίες ξεπουλήθηκαν, ενώ οι εναπομείναντες κοινότητες κοινωνικής στέγασης στιγματίστηκαν σταδιακά όλο και περισσότερο.

Οι διαδοχικές κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν τη λιτότητα μετά το κραχ για να διαλύσουν πλήρως την ικανότητα των τοπικών αρχών να παρέχουν κοινωνική στέγαση. Το 2007, οι τοπικές αρχές κατασκεύασαν περίπου 6.000 κατοικίες ενώ το 2014 κατασκεύασαν μόλις 102.

Ο κρατικός οργανισμός που συστάθηκε το 2009 για να αναλάβει τα κόκκινα δάνεια ακινήτων από τις τράπεζες, πούλησε τεράστιες ποσότητες γης και διαμερισμάτων με μεγάλες εκπτώσεις σε παγκόσμια κτηματομεσιτικά κεφάλαια, ενώ ακόμη και προγράμματα κοινωνικής στέγασης αναπτύχθηκαν για αυτά.

Μεγάλο μέρος της σημερινής κρίσης δεν είναι στην πραγματικότητα αποτέλεσμα «αποτυχιών» της στεγαστικής πολιτικής, αλλά είναι πραγματική κυβερνητική πολιτική. Κυριαρχούν συμπεριφορές δημοσιονομικού συντηρητισμού, οι οποίες περιορίζουν τις επενδύσεις στη δημόσια στέγαση, ακόμη και όταν τα χρήματα είναι διαθέσιμα.

Η Ιρλανδία έχει τεράστιο αριθμό κενών και εγκαταλελειμμένων ακινήτων και διαθέσιμης γης. Στη χώρα υπάρχει ο πλούτος αλλά και η  χρηματοδότηση για να παραχθεί επαρκής στέγαση στο λαό της. Δεν προκάλεσαν τη στεγαστική κρίση οι πρόσφυγες, αλλά οι λάθος τακτικές των κυβερνήσεων όλα αυτά τα χρόνια.

Ο πραγματικός κίνδυνος όμως παραμένει, η ακροδεξιά συνεχίζει να αυξάνεται και να στρέφει την οργή για τη στεγαστική καταστροφή μακριά από τις πραγματικές αιτίες, την ώρα που οι φτωχοί και οι εργαζόμενοι κατηγορούν ο ένας τον άλλον και οι πλούσιοι «κερδίζουν» και πάλι.

lifo.gr