Σύντομα θα καταλάβουμε το μέγεθος της καταστροφής στη Θεσσαλία και στο τραπέζι μας
Επισιτιστική ανασφάλεια, καταστροφές, εσωτερική μετανάστευση: Η καταγραφή των καταστροφών ανοίγει τη συζήτηση για την επόμενη μέρα
Οι κάτοικοι της Θεσσαλίας μετρούν τις πληγές τους, η ιατρική κοινότητα κάνει λόγο για μία υγειονομική βόμβα και η επισιτιστική ανασφάλεια γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Κάτω από τα μολυσμένα νερά και τις λάσπες βρίσκονται χιλιάδες καλλιέργειες βαμβακιού και σιταριού, νεκρά ζώα και περιουσίες. Αποθήκες με τρόφιμα καταστράφηκαν, χωράφια, βοσκοτόπια, αμπέλια, όσα κρατούν δυνατή την αγοραστική δύναμη της Θεσσαλίας είναι θαμμένα στους τόνους νερού.
Το μερίδιο της Θεσσαλίας στο σκληρό σιτάρι-ζυμαρικά ανέρχεται σε 30% της ελληνικής παραγωγής, στο βαμβάκι σε 35%, στα βιομηχανικά φυτά σε 30%, με εξειδίκευση στα αχλάδια, ροδάκινα, στη βιομηχανική ντομάτα, με μερίδιο στην παραγωγή πάνω από το 50%, στους χυμούς, στα νωπά λαχανικά, με μερίδιο 22%, στα όσπρια με 40%, στους ξηρούς καρπούς και ιδιαίτερα στην παραγωγή αμυγδάλου με το 50% της παραγωγής της χώρας, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Η Θεσσαλία παραμένει βασικός τροφοδότης της εσωτερικής αγοράς και των εξαγωγών με μια σειρά από προϊόντα, ενώ συμβάλλει επίσης με το 58% της εθνικής ζωικής παραγωγής. Στην περιοχή παράγεται το 20% του εγχώριου πρόβειου γάλακτος και το 16% του γίδινου γάλακτος, καθώς και το 40% της ΠΟΠ Φέτας της χώρας. Ακολουθούν η βοοτροφία στο 33% της ελληνικής παραγωγής βόειου κρέατος και στο 15% του βόειου γάλακτος και η χοιροτροφία στο 25%.
Οι επιχειρήσεις της Περιφέρειας Θεσσαλίας παράγουν το 40% των μαλακών τυριών και το 25% των σκληρών τυριών, έχοντας την εθνική πρωτιά σύμφωνα με μελέτη του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ (2022). Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η πρώτη στο παραδιδόμενο πρόβειο γάλα και δεύτερη στο παραδιδόμενο γίδινο. Παραδίδεται το 22-23% του πρόβειου γάλακτος της χώρας και το 17-18% του γίδινου. Η διάρθρωση σε επίπεδο Περιφέρειας, είναι 60/40% για τις παραδόσεις στην Λάρισα σε σχέση με τις υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες (ΕΛΓΟ, 2021 & 2022). Από το πρόβειο και γίδινο γάλα παράγονται δύο κατηγορίες τυριών, μαλακά (Φέτα, γαλοτύρι, μανούρι, μπάτζος, κλπ) και σκληρά (Κεφαλογραβιέρα, Γραβιέρα Αγράφων, κ.λπ.). Επίσης σημειώνεται ότι εντός της Περιφέρειας Θεσσαλίας υπάρχουν 59 επιχειρήσεις πιστοποιημένες για παραγωγή φέτας από τον ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ (2022).
Στον κλάδο των ποτών (οίνοι, αποστάγματα), οι επιχειρήσεις οινοποιούν μεγάλη ποσότητα σταφυλιών και τα κρασιά με γεωγραφική ένδειξη ΠΟΠ/ΠΓΕ της έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο. Επίσης, στα κρασιά της Θεσσαλίας υπάρχουν ποικιλίες που δεν χρησιμοποιούνται σε άλλες ελληνικές περιοχές π.χ. Μαύρο Μεσενικόλα, Μοσχάτο Αμβούργου, καθώς και ποικιλίες όπως το Ξινόμαυρο (ΠΟΠ Ραψάνη), ή ο Ροδίτης (ΠΟΠ Αγχίαλος). Στα αποστάγματα τα προϊόντα με γεωγραφική ένδειξη είναι τα τσίπουρα Θεσσαλίας και Τυρνάβου. Στα φρούτα ξεχωρίζουν το Φιρίκι Πηλίου και τα μήλα Ζαγοράς Πηλίου ενώ η Περιφέρεια Θεσσαλίας διαθέτει επίσης έξι τυριά ΠΟΠ, γραβιέρα Αγράφων, που είναι αποκλειστικό της προϊόν, καθώς και φέτα, κασέρι, μανούρι, γαλοτύρι και μπάτζος. Στα προϊόντα κρέατος στα ΠΟΠ κατατάσσονται το αρνάκι και κατσικάκι Ελασσόνας.
Σε ότι αφορά την απασχόληση, τα στοιχεία δείχνουν ότι 54.402 άτομα είναι αποκλειστικά απασχολούμενα στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ποσοστό 9% στην επικράτεια. Επιπλέον 1.493 (9,5%) απασχολούνται στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις αλλά έχουν άλλη δευτερεύουσα απασχόληση και 10.108 (5,3%) έχουν άλλη κύρια απασχόληση.
Οι ελλείψεις θα είναι μεγάλες, οι τιμές στα τρόφιμα θα αυξηθούν, το ίδιο και η κερδοσκοπία. Κοντόφθαλμα μπορούμε να αναρωτηθούμε αν θα υπάρχει στο άμεσο μέλλον φέτα στο τραπέζι μας. Για να ξαναβρεθούν όμως τα προϊόντα της Θεσσαλίας στα ράφια, στις κουζίνες των μαγείρων και τελικά στο πιάτο μας, θα πρέπει να λυθούν άλλα πιο βασικά ζητήματα. Η μόλυνση των υδάτων, η μελέτη του εδάφους, οι υποδομές για να γίνουν όλα από την αρχή και τελικά η απόδοση ευθυνών. «Αυτό που έχει σημασία είναι η επόμενη ημέρα» τονίζει Δημήτρης Κουρέτας, καθηγητής Φυσιολογίας Ζωικών Οργανισμών – Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και υποψήφιος Περιφερειάρχης. Ο ίδιος κάνει λόγο για έλλειψη σχεδίου και για «πασαλείμματα» μετά το χτύπημα του Ιανού. «Οι άνθρωποι θα φύγουν προς Αθήνα για να κάνουν οποιαδήποτε δουλειά. Θα έχουμε εσωτερική μετανάστευση. Πρέπει να υπάρξει σχέδιο να μείνουν στον τόπο τους. Αυτή τη στιγμή πρέπει να γίνει διαχείριση του νερού, να ελεγχθούν τα συστήματα άρδευσης, να δούμε σε τι επίπεδα είναι η λάσπη στο έδαφος. Οι ζημιές μπορεί να φτάνουν και το ένα δις».
Η εποχή του τρύγου θα ήταν γιορτή στη Ραψάνη αλλά αντ΄αυτού, οι οινοποιοί μετρούν τις ζημιές τους. Αμπέλια καταστράφηκαν από την κακοκαιρία, σε κάποια σημεία οι παραγωγοί είδαν το ρέμα να τα διασχίζει ή να θάβονται κάτω από το βουνό. Σε μία δύσκολη εξαρχής χρονιά λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων, οι πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες μπορούν να επιφέρουν μέχρι και απώλεια 50%. Ο Θάνος Ντούγκος , Πρόεδρος του Συνδέσμου Μικρών Οινοποιών Ελλάδας (ΣΜΟΕ) δεν μπορεί να πάει ακόμα στο οινοποιείο του ώστε να εκτιμήσει τις ζημιές, καθώς η Λάρισα είναι αποκλεισμένη προς τον βορρά. Ξεριζωμένα φυτά και υποστυλώσεις, διαλυμένες περιφράξεις με τα αγριογούρουνα να συνεχίζουν την καταστροφή του αμπελιού, μηχανήματα στο έλεος του νερού, είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που αριθμεί. Ο απολογισμός της επόμενης ημέρας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ένας οινοποιός θα λάβει αποζημίωση για τα σταφύλια ενώ στην πραγματικότητα παράγει και μεταποιεί δίνοντας έτσι προστιθέμενη αξία στο προϊόν.
«Η αγοραστική δύναμη των Θεσσαλών θα πέσει κατακόρυφα» τονίζει ο Θάνος Ντούγκος και συνεχίζει: «Όλα είναι ένα ντόμινο. Όταν ο άλλος έχει χάσει το σπίτι και τη δουλειά του θα βγει να ψωνίσει; Να πιει κρασί;».
