Αντιδήμαρχος Μ. Βασιλάκης: Σχέδιο πρότασης προς το Δημοτικό Συμβούλιο για σύσταση Πανανείου Δημοτικού  Ιδρύματος στις 23/8

Με νέα ανακοίνωσή της η παράταξη «Ηράκλειο, η πόλη μας» επιμένει ότι το θέμα της δημιουργίας Ιδρύματος, που θα διαχειρίζεται το κληροδότημα Πανανείου εντάχθηκε ως θέμα στο Δημοτικό Συμβούλιο μετά την ανακίνησή του από τον κ. Μιχάλη Καραμαλάκη.

Σας κοινοποιώ μήνυμά μου της Τετάρτης 23 Αυγούστου 2023 προς τον Δήμαρχο Ηρακλείου κ. Βασίλη Λαμπρινό, με το οποίο στέλνω συνημμένο σχέδιο πρότασης προς το Δημοτικό Συμβούλιο για τη σύσταση Πανανείου Δημοτικού  Ιδρύματος και παρακαλώ για την άποψή του. Η παρέμβαση της παράταξης»Ηράκλειο, η πόλη μας» έγινε τη Δευτέρα 28 Αυγούστου 2023.

ΘΕΜΑ: Σύσταση Ιδρύματος Πανανείου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΣΥΝΗΜΜΕΝΑ: α) Το με αρ. πρωτ. Δ11 1110485 ΕΞ2013/03.07.2013 έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών

β) Το με αρ. πρωτ. 146634 ΕΞ 2019/20.12.2019 έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών

γ)  Το με αρ. πρωτ. 940/26.07.2023 έγγραφο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης

δ)  Ο από ……. πίνακας ακινήτων πρώην Πανανείου του Τμήματος Δημοτικής Περιουσίας

 

1. Ιστορικό

Με το συμβόλαιο με αρ. 11728/06.02.1902 του άλλοτε συμβολαιογράφου Ηρακλείου Γεωργίου Παπαδάκη, ο Πανανός Θεοδουλάκης και η σύζυγός του Αθηνά δώρισαν στον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά μία οικοδομή μετά του οικοπέδου και των παραρτημάτων της, για να χρησιμοποιείται πάντοτε ως Νοσοκομείο με τον τίτλο «ΠΑΝΑΝΕΙΟΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΝ». Ακολούθησε, με το συμβόλαιο με αρ. 11945/18.04.1902 του ίδιου συμβολαιογράφου, δωρεά των ίδιων δωρητών προς τον Ναό του Αγίου Μηνά διαφόρων ακινήτων, τα οποία ορίστηκε να ανήκουν στο Νοσοκομείο και τα εισοδήματά τους να δαπανώνται για τις ανάγκες του.

Το Πανάνειο Νοσοκομείο ιδρύθηκε και συντηρήθηκε μέχρι το 1939 από τον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά, οπότε, λόγω ανεπάρκειας εισοδημάτων από τα δωρηθέντα ακίνητα, μεταβιβάστηκε με τον Α.Ν. 2011/1939 στον Δήμο Ηρακλείου, ώστε με δαπάνες του να συντηρείται το Νοσοκομείο

Το Νοσοκομείο λειτούργησε με την επωνυμία «Πανάνειον Δημοτικόν Νοσοκομείον Ηρακλείου» μέχρι το 1970, οπότε η λειτουργία του διακόπηκε λόγω ελλείψεως επαρκών πόρων. Στη διάρκεια της δικτατορίας, με το Ν.Δ. με αρ. 161/1973 (ΦΕΚ 220  Α’) Πανάνειο και Βενιζέλειο συγχωνεύθηκαν και σύστησαν Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Παγκρήτιον Βενιζέλειον και Πανάνειον Γενικόν Νοσοκομείον Ηρακλείου».

Επί Δημαρχίας Μανόλη Καρέλλη, με το άρθρο 23 του Ν. 1579/1985 η ακίνητη περιουσία του τέως Πανανείου Νοσοκομείου επανήλθε στον Δήμο Ηρακλείου, εκτός από το ακίνητο, στο οποίο στεγαζόταν το Νοσοκομείο. Με την με αρ. 23/23.01.1987 κοινή πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου και του Διοικητικού Συμβουλίου του Βενιζελείου (ΦΕΚ 47Β’/18.03.1987) μεταβιβάστηκαν στον Δήμο Ηρακλείου 76 ακίνητα, ενώ με την με αρ. 500/06.12.1988 κοινή πράξη των ίδιων οργάνων (ΦΕΚ 181Β’/10.03.1989) μεταβιβάστηκαν 5 ακόμα, δηλ. συνολικά 81 ακίνητα.

Σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 23 του Ν. 1579/1985, ο Δήμος όφειλε μέσα σε τρία χρόνια από τη δημοσίευση του Νόμου, να προχωρήσει στη σύσταση κοινωφελών ιδρυμάτων.

Κάποια ακίνητα ρυμοτομήθηκαν, απαλλοτριώθηκαν ή πωλήθηκαν, άλλα οικοδομήθηκαν με δαπάνες του Δήμου. Τα έσοδα από αποζημιώσεις λόγω ρυμοτόμησης ή απαλλοτρίωσης από πωλήσεις και εκμισθώσεις ακινήτων του Πανανείου  αναγράφονται σε ειδικό κωδικό του ταμιακού υπολοίπου του προϋπολογισμού του Δήμου (βλ.παρ.4.1).

 

2. Βασικές διατάξεις της Νομοθεσίας

2.1 Δωρεές με όρους και χωρίς όρους

Ο Ν. 4182/2013 Κώδικας κοινωφελών περιουσιών, σχολαζουσών κληρονομιών και λοιπές διατάξεις διακρίνει δύο κατηγορίες δωρεών, εκείνες που γίνονται με όρους ως προς τον σκοπό και  εκείνες που παραχωρούνται χωρίς όρους: στην παρ. 2 του άρθρου 50 ορίζεται ότι «περιουσία, η οποία καταλείπεται  σε υφιστάμενα ιδρύματα, σωματεία, οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και λοιπά νομικά πρόσωπα, με επιδιωκόμενο σκοπό που προσδιορίζεται επαρκώς και είναι διαφορετικός από αυτόν που επιδιώκει το υφιστάμενο νομικό πρόσωπο, χωρίς να προσδιορίζεται ιδιαίτερος τρόπος διοίκησης, αποτελεί ομάδα περιουσίας διακεκριμένη από την περιουσία του νομικού προσώπου ως κεφάλαιο αυτοτελούς διαχείρισης».

Στην παρ. 3 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι: «Αν δεν προσδιορίζεται ειδικότερα ή δεν συνάγεται επαρκώς από τη συστατική πράξη ο επιδιωκόμενος σκοπός, θεωρείται ότι η περιουσία έχει καταλειφθεί για την εξυπηρέτηση του σκοπού, που επιδιώκει κατά τον προορισμό του το νομικό πρόσωπο και εντάσσεται στην υπόλοιπη περιουσία του»

 

2,2 Η προσφυγή σε δικαστήριο για τον προσδιορισμό του σκοπού

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 10 του Ν.4182/2013  «Αν υπάρχει αμφιβολία περί του περιεχομένου βούλησης του διαθέτη ή δωρητή ή αμφισβήτηση επ’ αυτού, αυτή επιλύεται από το αρμόδιο κατ’ άρθρο 825 Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας Δικαστήριο»

Σύμφωνα με την παρ. 3 του ίδιου άρθρου: «Το κατά την προηγούμενη παράγραφο δικαστήριο αποφαίνεται επίσης, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, επί του εάν η βούληση του διαθέτη ή δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, για οποιονδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος της, και καθορίζει τον τρόπο της επωφελέστερης ή ασφαλέστερης αξιοποίησης της περιουσίας, καθώς και το σκοπό και την περιοχή για την οποία πρέπει αυτή να διατεθεί».

Με  την παρ. 3 του  άρθρου 77 του Ν. 4182/2013  το άρθρο 825 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας με τον τίτλο: «Ερμηνεία διαθήκης υπέρ του κράτους ή κοινωφελών σκοπών» αναδιατυπώνεται ως εξής: «Κάθε αμφιβολία ή αμφισβήτηση για την ερμηνεία διαθήκης ή άλλης πράξης με την οποία διαθέτονται περιουσιακά στοιχεία με κληρονομιά, κληροδοσία ή δωρεά υπέρ του κράτους ή κοινωφελών σκοπών, εφόσον αναφέρεται στον τρόπο της εκκαθάρισης και γενικά της διαχείρισης και της εκτέλεσης της περιουσίας που έχει διατεθεί για το κράτος ή για κοινωφελή σκοπό, υπάγεται στην αρμοδιότητα του Εφετείου της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης που εποπτεύει την κοινωφελή περιουσία. Αν η κοινωφελής περιουσία υπάγεται στην εποπτεία του Υπουργού Οικονομικών, αρμόδιο είναι το Εφετείο Αθηνών»

 

 

 

3. Η προσπάθεια σύστασης ιδρύματος

Στη διάρκεια της 3ης δημαρχιακής θητείας του κ. Γιάννη Κουράκη, μετά από εισήγηση του αρμόδιου για τη δημοτική περιουσία Αντιδημάρχου  κ. Βαγγέλη Σισαμάκη, το Δημοτικό Συμβούλιο, με την ομόφωνη απόφασή του με αρ. 737/04.11.2011, ενέκρινε την σύσταση του Δημοτικού Κοινωφελούς Ιδρύματος με την επωνυμία «Πνευματικό  – Πολιτιστικό  – Δημοτικό Ίδρυμα Πανάνειο» σύμφωνα με τα άρθρα 226 επ. Ν.3463/2006, κατ’ επιταγή του Ν. 1579/1985. Με την ίδια απόφαση εγκρίθηκε και το καταστατικό του ιδρύματος.

Με τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου με αρ. 171/27.03.2012 και 455/15.06.2012 εγκρίθηκαν συμπληρώσεις στο καταστατικό, που υπέδειξε η Αποκεντρωμένη Διοίκηση.

Η πρώτη αυτή προσπάθεια σύστασης ιδρύματος, στο οποίο επρόκειτο να ενταχθεί το σύνολο των ακινήτων του Πανανείου, δεν ολοκληρώθηκε, παρά την προεργασία που είχε γίνει.

Με το έγγραφό της με αρ. πρωτ. Δ11 1110485 /03.07.2013 (σχετικό α), η Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών επέστρεψε ανυπόγραφο στο Τμήμα Νομικών Προσώπων, Ιδρυμάτων και Επιχειρήσεων του Υπουργείου Εσωτερικών το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τη σύσταση Δημοτικού Ιδρύματος με την επωνυμία «Πνευματικό Πολιτιστικό Δημοτικό Ίδρυμα Πανάνειο». Οι κύριοι λόγοι της μη έγκρισης που αναφέρονται στο συγκεκριμένο έγγραφο είναι οι εξής:

–           Ο Δήμος δεν είχε συμπεριλάβει στην περιουσία του υπό σύσταση ιδρύματος τα καθαρά έσοδα που είχε λάβει μέχρι τότε από την εκμετάλλευση  των περιουσιακών στοιχείων καθώς και έσοδα από εκποιήσεις ακινήτων,

–           Δεν είχαν συμπεριληφθεί ορισμένα ακίνητα από τα αναφερόμενα στην κοινή πράξη 23/23.01.1987 του Δημοτικού Συμβουλίου και του Διοικητικού Συμβουλίου του Βενιζελείου και Πανανείου Νοσοκομείου

–           Δεν είχαν καταγραφεί οι όροι, με τους οποίους είχαν δοθεί από τους διαθέτες τα ακίνητα στο Πανάνειο.

–           Τέλος, υπήρχε η σύσταση, επειδή υπήρχαν ακίνητα που είχαν δοθεί από τους διαθέτες στο Πανάνειο υπό όρους συναφείς με τη λειτουργία του Νοσοκομείου, να υποβάλει ο Δήμος αίτηση στο αρμόδιο, τότε, Εφετείο Αθηνών για την επωφελέστερη διάθεση της περιουσίας τους.

 

4. Η σημερινή κατάσταση των πραγμάτων

4.1 Τα καθαρά έσοδα

Το Τμήμα Δημοτικής Περιουσίας έχει αναθέσει σε ειδικευμένο γραφείο την καταγραφή των καθαρών εσόδων για κάθε ακίνητο του Πανανείου χωριστά από το 1987 μέχρι το 2022. Η εργασία αυτή παραδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2022. Η καταγραφή πρέπει να συμπληρωθεί με κάποια ποσά που δεν περιελήφθησαν και με τα έσοδα και έξοδα, που θα προκύψουν μέχρι τη σύσταση του ιδρύματος.

Στο ταμιακό υπόλοιπο του Δήμου Ηρακλείου περιλαμβάνονται δύο κωδικοί αριθμοί, στους οποίους καταγράφονται τα έσοδα από τα ακίνητα του Πανανείου, που είναι οι εξής:

5113,004 Χρηματικό υπόλοιπο προερχόμενο από τακτικά έσοδα (Πανανείου)

5122.003 Χρηματικό υπόλοιπο από ρευστοποιημένα ομόλογα περιουσίας Πανανείου έτους 1989-90

Σύμφωνα με τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του Δήμου Ηρακλείου για το έτος 2023, τα αντίστοιχα ποσά είχαν στις 31.12.2022 ως εξής: 5113,004: 1132503,82 €

5122.003:    496607,51 €

Σύνολο       1629111,33 €

Το ποσό αυτό θα αναθεωρηθεί σύμφωνα με το αποτέλεσμα της συμπλήρωσης της καταγραφής, που αναφέρθηκε παραπάνω.

4.2 Οι διαθήκες και τα δωρητήρια συμβόλαια

Το Τμήμα Δημοτικής Περιουσίας έχει καταγράψει το σύνολο των διαθηκών και δωρητηρίων συμβολαίων και τους όρους που περιλαμβάνονται σε ορισμένα από αυτά. Όπως φαίνεται από τον πίνακα (σχετικό γ), που επισυνάπτεται:

Τα ακίνητα είναι, όπως έχει ήδη αναφερθεί, 81, οι γνωστοί διαθέτες ή δωρητές 25, καθώς ορισμένοι από αυτούς δώρισαν περισσότερα του ενός ακίνητα ενώ υπάρχουν και κάποια ακίνητα, των οποίων αγνοούνται οι διαθέτες, Αναφερόμαστε παρακάτω στη βούληση των διαθετών/δωρητών. Οι αριθμοί σε παρένθεση είναι οι αύξοντες αριθμοί του συνημμένου πίνακα.

Ένα ακίνητο (11) δεν αποτελεί κληροδότημα, τεσσάρων ακινήτων (21, 22, 23, 24) είναι άγνωστοι οι διαθέτες και οι βουλήσεις τους, ενός ακόμα ακινήτου (19) δεν έχει επιβεβαιωθεί το όνομα του διαθέτη, δεν έχει εντοπιστεί διαθήκη και, συνεπώς, δεν είναι γνωστή η βούλησή του. Κανένας όρος δεν τέθηκε από 8 διαθέτες (3, 6, 10, 12, 16, 17, 18, 25), Για συνολικά 6 + 8 = 14, περισσότερους από τους μισούς δωρητές/διαθέτες, δεν έχει καταγραφεί κάποιος όρος.

 

Οι όροι που έχουν τεθεί είναι οι εξής:

 

–           Να εκμεταλλεύονται τα ακίνητα οι σύζυγοι των διαθετών όσο αυτές είναι εν ζωή (1, 4, 20)

 

–           Να μην απαλλοτριωθούν ή/και να μην εκποιηθούν τα ακίνητα (1, 8. 15):

 

–           Για τη συντήρηση του Πανανείου ή μιας κλίνης του Νοσοκομείου (5, 7)

–           Παραχώρηση επικαρπίας υπέρ του Πανανείου για περίθαλψη χωριανών (14)

–           Ονομασία κτηρίου λοιμωδών, αίθουσας ή κλίνης με το όνομα των δωρητών (4, 7, 9, 13)

–           Φιλοτέχνηση προτομής και ελαιογραφίας των δωρητών (13)

–           Μέριμνα για ταφή, συντήρηση μνήματος και μνημόνευση (7, 20)

–           -Δημοσίευση απομνημονευμάτων (20)

–           Ίδρυση νοσοκομείου μεταδοτικών νοσημάτων(13), στήριξη της λειτουργίας του και καλύτερη διατροφή και ανακούφιση των νοσηλευομένων σ’ αυτό (2)

–           Ίδρυση νοσηλευτικού ιδρύματος (15)

5. Αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης – προτάσεις

(προσθήκη στην παρούσα εισήγηση από τον Αντιδήμαρχο Περιουσίας κ. Μανόλη Βασιλάκη)

5.1 Η βούληση των δωρητών/διαθετών

Οι όροι που ετέθησαν από τους δωρητές/διαθέτες, όπως π.χ. η ονομασία μιας αίθουσας του νοσοκομείου με το όνομά τους, αφορούν κυρίως σε αναγνώριση και ανταπόδοση της προσφοράς τους και δεν αναφέρονται σε αλλαγή του σκοπού, τον οποίο ανεπιφύλακτα αναγνωρίζουν.

Αξίζει να εξετασθούν ιδιαίτερα οι δύο όροι, που αναφέρθηκαν παραπάνω τελευταίοι: η ίδρυση και στήριξη νοσοκομείου μεταδοτικών νοσημάτων και η μετατροπή της οικίας Ζητάκη σε νοσηλευτικό ίδρυμα

Ιδρύθηκε, πράγματι, Νοσοκομείο Λοιμωδών, που λειτούργησε ως παράρτημα του Πανανείου. Προφανώς έπαυσε να λειτουργεί, όταν έπαυσε να λειτουργεί το Πανάνειο. Το κτήριο δεν υπάρχει σήμερα, βρισκόταν στη δυτική πλευρά του οικοπέδου, όπου έχει ανεγερθεί το Πολιτιστικό – Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου Και αυτές οι δωρεές, επομένως  δεν είχαν σκοπό διαφορετικό από εκείνον του Πανανείου, αφού αφορούσαν σ’ ένα παράρτημά του.

Η οικία Ζητάκη στο Καστέλι Πεδιάδος αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση, επειδή έχει παραχωρηθεί στο Πανάνειο με τον όρο να αποτελέσει η ίδια νοσηλευτικό ίδρυμα. Γι’ αυτό κρίνεται σκόπιμο να γίνει ειδική μνεία στον σκοπό του Ιδρύματος. Προς εκπλήρωση του όρου του διαθέτη, η οικία Ζητάκη έχει παραχωρηθεί, με την απόφαση με αρ. 812/2012 του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου, στον Δήμο Μινώα Πεδιάδος, για να λειτουργήσει ως ιατροκοινωνικό κέντρο.. Και εδώ ο σκοπός είναι παρεμφερής με εκείνον του Πανανείου καθώς πρόκειται για δομή παροχής υγειονομικής περίθαλψης.

Απ’ όσα αναφέρθηκαν προκύπτει ότι ουσιαστικά το σύνολο της περιουσίας είχε καταλειφθεί για την εξυπηρέτηση του σκοπού, που επεδίωκε κατά τον προορισμό του το Πανάνειο Νοσοκομείο και επομένως δεν θα αποτελούσαν κεφάλαιο αυτοτελούς διαχείρισης, αν σήμερα παρέμεναν στην ιδιοκτησία του Νοσοκομείου (βλ. παραπάνω παρ.  2.1)

Το σύνολο της περιουσίας είχε καταλειφθεί προς νοσοκομείο, ο σκοπός του οποίου όμως είναι διαφορετικός από εκείνον του Δήμου Ηρακλείου. Άρα η περιουσία του Πανανείου, από τη στιγμή που μεταβιβάστηκε στον Δήμο Ηρακλείου, απέκτησε την ιδιότητα κεφαλαίου αυτοτελούς διαχείρισης και πρέπει να ενταχθεί, στο σύνολό της, σε ίδρυμα ή ιδρύματα (βλ. σχετικό β, απάντηση στην ερώτηση με αρ. 5).

 

5.2 Ένα ή περισσότερα Ιδρύματα;

Όπως αναφέρθηκε ήδη, ο Δήμος ήταν υποχρεωμένος, βάσει του Ν. 1579/1985  να προβεί στη σύσταση κοινωφελών ιδρυμάτων. Ο Νόμος έδινε την δυνατότητα σύστασης ιδρυμάτων, πιθανώς για να διευκολύνει την ομαδοποίηση ανάλογα με τη βούληση των διαθετών. Πρότασή μας είναι να περιληφθούν όλα τα ακίνητα σ’ ένα ίδρυμα, αφ’ ενός επειδή όλα δωρήθηκαν με τον ίδιο σκοπό, τη τη στήριξη του Νοσοκομείου, και αφ’ ετέρου, διότι έτσι εξασφαλίζεται η ορθολογική διαχείριση της περιουσίας.

Θεωρούμε επίσης ότι πρέπει να ενταχθούν όλα τα υφιστάμενα ακίνητα, ακόμα και αν, για κάποια από αυτά, υπάρχει κάποιο πρόβλημα, όπως λάθος εγγραφή στο κτηματολόγιο ή καταπάτηση, διότι τα προβλήματα αυτά θα αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά από τα στελέχη, που θα προσλάβει το Ίδρυμα και θα είναι επικεντρωμένα σ’ αυτό το καθήκον.

5.3       Το επόμενο βήμα: η προσφυγή στο Δικαστήριο

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω στην παρ. 3, για να προχωρήσει η έγκριση της πρότασης σύστασης Ιδρύματος ο Δήμος όφειλε:

–           Να συμπεριλάβει στην περιουσία του υπό σύσταση ιδρύματος τα καθαρά έσοδα από την εκμετάλλευση  των περιουσιακών στοιχείων,

–           Να καταγράψει τους όρους, με τους οποίους είχαν δοθεί από τους διαθέτες τα ακίνητα στο Πανάνειο.

–           Να υποβάλει αίτηση στο αρμόδιο, τότε, Εφετείο Αθηνών για την επωφελέστερη διάθεση της περιουσίας τους.

 

Οι δύο πρώτες προϋποθέσεις έχουν ουσιαστικά υλοποιηθεί, Η υπόδειξη προσφυγής σε δικαστήριο έγινε, επειδή υπήρχαν ακίνητα, για τα οποία η Υπηρεσία που συνέταξε το σχετικό έγγραφο, η Διεύθυνση Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών, διέθετε στοιχεία, από τα οποία προέκυπτε ότι είχαν δοθεί από τους διαθέτες στο Πανάνειο υπό όρους συναφείς με τη λειτουργία του ως Νοσοκομείου. Το Νοσοκομείο δεν είχε περιέλθει στον Δήμο, η βούληση των διαθετών δεν μπορούσε να υλοποιηθεί, άρα ο Δήμος έπρεπε να υποβάλει αίτηση στο αρμόδιο, τότε, Εφετείο Αθηνών για την επωφελέστερη διάθεση της περιουσίας τους.

Μετά την καταγραφή των δωρεών και διαθηκών, γνωρίζομε σήμερα ότι το σύνολο της περιουσίας του Πανανείου είχε καταλειφθεί υπό όρους συναφείς με τη λειτουργία του ως Νοσοκομείου (βλ. παραπάνω παρ. 5.1). Άρα ο Δήμος οφείλει να προσφύγει στο αρμόδιο, σύμφωνα με τα ισχύοντα σήμερα, Δικαστήριο, που είναι Εφετείο με έδρα το Ηράκλειο, για να καθορίσει τον τρόπο της επωφελέστερης ή ασφαλέστερης αξιοποίησης της περιουσίας, καθώς και τον σκοπό και την περιοχή για την οποία πρέπει αυτή να διατεθεί (βλ. παρ. 2.2) .

5.4 Πρόταση για τον καθορισμό του σκοπού

Η πρόταση του Δήμου Ηρακλείου για τον σκοπό του Πανανείου Ιδρύματος θα πρέπει να διαμορφωθεί και να τεκμηριωθεί, έτσι ώστε αφ’ ενός να ανταποκρίνεται κατά το δυνατόν στη βούληση των δωρητών/διαθετών και αφ’ ετέρου να συμβάλλει στην επιθυμητή λειτουργία του Ιδρύματος. Η Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών, στο έγγραφο (σχετικό α), στο οποίο ήδη αναφερθήκαμε   (βλ. παραπάνω παρ. 3), επισημαίνει ότι «η μεταβιβαζόμενη στο Δήμο Ηρακλείου περιουσία πρέπει να διατεθεί για την εκτέλεση παρεμφερών του Δημοτικού Νοσοκομείου σκοπών».

Επιχειρώντας να ερμηνεύσομε την βούληση των δωρητών και διαθετών, αναφερόμαστε στις κοινωνικές συνθήκες της εποχής, κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν οι δωρεές ή συντάχθηκαν οι διαθήκες: Η δωρεά του Πανανού υλοποιήθηκε με συμβόλαιο του έτους 1902, λίγο μετά την ίδρυση Κρητικής Πολιτείας (1898). Η Κρήτη είχε μόλις αποκτήσει την ελευθερία της, μετά από έναν αιώνα επαναστάσεων. Οι διαθήκες γράφτηκαν σταδιακά στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, Στο διάστημα αυτό είχαμε διαδοχικά τoν Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Εθνικό Διχασμό, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την Μικρασιατική Καταστροφή, τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο.

Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζούσε σε κατάσταση φτώχειας. Οι δωρητές και διαθέτες, άνθρωποι, κατά τεκμήριο ευαίσθητοι, είχαν κατά νουν τόσο τις ανάγκες του Νοσοκομείου όσο και αυτές των νοσηλευομένων. Σε διαθήκη του 1946 (στον πίνακα με αρ.2), ορίζεται ότι το ποσοστό της περιουσίας που επρόκειτο να περιέλθει στο Δημοτικό Νοσοκομείο  έπρεπε να διατεθεί «δια την καλλιτέραν, αρτιωτέραν και επιστημονικωτέραν λειτουργίαν του Ασύλου Ανιάτων (παραρτήματος του  Νοσοκομείου) και την κατά το δυνατόν καλλιτέραν διατροφήν και ανακούφισιν των εν αυτώ νοσηλευομένων και πασχόντων». Κατά την άποψή μας, η διαθήκη αυτή εκφράζει με τον πλέον σαφή και εύστοχο τρόπο αυτό που όλοι οι δωρητές και διαθέτες είχαν κατά νουν.

Από όσα αναφέρθηκαν προκύπτει ότι σκοπός του Ιδρύματος θα πρέπει να είναι διττός: αφ’ ενός η στήριξη δομών υγείας και αφ’ ετέρου η φροντίδα για την υγεία των συμπολιτών και η καλύτερη διατροφή, ανακούφιση και στήριξη των πλέον ευάλωτων εξ αυτών

Πολιτισμός και Αθλητισμός συμβάλλουν στην ψυχική και σωματική υγεία των πολιτών και η προαγωγή τους θα πρέπει να συμπεριληφθεί στις δυνατότητες του Ιδρύματος. Να επιτρέπεται στο Ίδρυμα να χρηματοδοτεί π.χ. προληπτικές εξετάσεις . ή ένα ιατρικό συνέδριο αλλά και μία θεατρική παράσταση  ή ένα  αθλητικό γεγονός.

Ως προς την περιοχή, για την οποία η περιουσία του Ιδρύματος πρέπει να διατεθεί (σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 10 του Ν.4182/2013, βλ. παραπάνω παρ. 2.2) σημειώνομε τα εξής: το Νοσοκομείο ήταν δημοτικό, επομένως το ίδρυμα πρέπει να είναι επίσης δημοτικό με αντικείμενο τη στήριξη των Υπηρεσιών, Επιχειρήσεων και λοιπών Δομών του Δήμου Ηρακλείου, κυρίως αυτών που έχουν ως αντικείμενο την υγειονομική περίθαλψη και στήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων αλλά και αυτών που υπηρετούν τον πολιτισμό ή τον αθλητισμό, όπως: Κοινωνικά  Ιατρεία, συμπεριλαμβανομένης και της οικίας Ζητάκη, Κοινωνικό Φαρμακείο, Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών, ιδιαίτερα αυτά που δέχονται παιδιά με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένου και αυτού του Δήμου Μαλεβιζίου στον Σκαφιδαρά, που  λειτουργεί επί ακινήτου του Πανανείου και δέχεται παιδιά και από τον Δήμο Ηρακλείου, Βοήθεια στο Σπίτι, Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, Κέντρα Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων, Κέντρα Κοινότητας, Κέντρα Αστέγων, Δημοτικά Συσσίτια, Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Ηρακλείου, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Δημοτικός Οργανισμός Προσχολικής Αγωγής, Φροντίδας και Μαζικής Άθλησης, Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου και. γενικά δημοτικές Υγειονομικές, Κοινωνικές, Πολιτιστικές και Αθλητικές δομές.

Το Ίδρυμα θα πρέπει να έχει επίσης τη δυνατότητα της σύστασης δικών του δομών, όπως π.χ. συσσιτίων ή της οργάνωσης ή συνδιοργάνωσης με άλλους φορείς ενός συνεδρίου ή μιας πολιτιστικής ή αθλητικής εκδήλωσης.

Οι ασθενείς, όπως και οι δωρητές και διαθέτες του Νοσοκομείου προέρχονταν από όλον τον Νομό Ηρακλείου αλλά και από άλλους Νομούς της Κρήτης, γι’ αυτό ωφελούμενοι πρέπει να είναι κάτοικοι της Νήσου, μόνιμοι αλλά και προσωρινοί (επισκέπτες, πρόσφυγες ή μετανάστες) χωρίς διάκριση φύλου, φυλής ή εθνικότητας. Το Ίδρυμα θα είναι, όπως ελέχθη, δημοτικό, άρα οι όποιες παροχές θα γίνονται μέσω των δομών του Δήμου Ηρακλείου, που προαναφέρθηκαν ή/και απ’ ευθείας από το Ίδρυμα.

 

5.5.  Γιατί τώρα;

Θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς γιατί τώρα, στο τέλος της θητείας μας, εισηγούμαστε  αυτό το σημαντικό θέμα.

Απαντάμε ότι, προφανώς, δεν καταθέτομε κάποια καινοτόμο πρόταση αλλά υλοποιούμε υποχρέωση του Δήμου Ηρακλείου, που εκκρεμεί  35 χρόνια, αφού σύμφωνα με τον Ν. 1579/1985, ο Δήμος όφειλε να συστήσει ιδρύματα εντός τριών ετών από τη δημοσίευση αυτού του Νόμου.

Συνεχίζομε εκεί που σταμάτησε η προσπάθεια της Δημοτικής Αρχής Κουράκη.

Αξιοποιούμε την εμπειρία από την πολυετή ενασχόληση του Τμήματος Δημοτικής Περιουσίας με το θέμα καθώς και την επί τετραετία του αρμόδιου Αντιδημάρχου.

Και το σπουδαιότερο: με τη σύσταση του Ιδρύματος θα αξιοποιηθεί κατά τον καλύτερο τρόπο η περιουσία του, καθώς αυτό θα πρέπει να είναι το σημαντικότερο κριτήριο για τις πράξεις μας

 

 

 

6. Πρόταση

Ύστερα από τα παραπάνω, το Δημοτικό Συμβούλιο καλείται να αποφασίσει:

–           Τη σύσταση Ιδρύματος με τον τίτλο «Πανάνειο Δημοτικό Ίδρυμα», στο οποίο θα ενταχθεί το σύνολο των ακινήτων του άλλοτε Πανανείου Νοσοκομείου, σύμφωνα με τον συνημμένο πίνακα του Τμήματος Δημοτικής Περιουσίας.

–           Δεδομένου ότι η βούληση των δωρητών και διαθετών δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, αναθέτει στο Νομικό Τμήμα να γνωμοδοτήσει και να μεριμνήσει για την προσφυγή του Δήμου Ηρακλείου στο αρμόδιο κατ’ άρθρο 825 Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας Δικαστήριο, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 10 του Ν.4182/2013, προκειμένου αυτό να καθορίσει τον τρόπο της επωφελέστερης ή ασφαλέστερης αξιοποίησης της περιουσίας, καθώς και τον σκοπό και την περιοχή, για την οποία πρέπει αυτή να διατεθεί.

–           Να προτείνει ως σκοπούς του Πανανείου Ιδρύματος:

o          Τη μέριμνα για τη λειτουργία της οικίας Ζητάκη ως χώρου παροχής υπηρεσιών υγείας.

o          Τη στήριξη των δομών Υγείας αλλά και των Κοινωνικών, Πολιτιστικών και Αθλητικών δομών του Δήμου Ηρακλείου όπως,: Κοινωνικά  Ιατρεία, συμπεριλαμβανομένης και της οικίας Ζητάκη, Κοινωνικό Φαρμακείο, Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών, ιδιαίτερα αυτά που δέχονται παιδιά με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένου και αυτού του Δήμου Μαλεβιζίου στον Σκαφιδαρά, που  λειτουργεί επί ακινήτου του Πανανείου και δέχεται παιδιά και από τον Δήμο Ηρακλείου, Βοήθεια στο Σπίτι, Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, Κέντρα Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων, Κέντρα Κοινότητας, Κέντρα Αστέγων, Δημοτικά Συσσίτια, Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Ηρακλείου, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Δημοτικός Οργανισμός Προσχολικής Αγωγής, Φροντίδας και Μαζικής Άθλησης, Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου και. γενικά δημοτικές Υγειονομικές, Κοινωνικές, Πολιτιστικές και Αθλητικές δομές.

o          Τη δημιουργία νέων δομών Υγείας αλλά και νέων Κοινωνικών, Πολιτιστικών και Αθλητικών δομών

o          Την ενίσχυση δράσεων και εκδηλώσεων, που συμβάλλουν στην προαγωγή της υγείας των κατοίκων της Κρήτης, μόνιμων και προσωρινών (επισκεπτών, προσφύγων ή μεταναστών)

o          Την καλύτερη διατροφή, ανακούφιση και στήριξη των πλέον ευάλωτων εξ αυτών.