Οιδίπους επί Κολωνώ: Όταν η οικογένεια στηρίζει ένα μέλος της με αναπηρία

Ο Δημήτρης Καταλειφός που υποδύθηκε τον Οιδίποδα έδωσε μια μοναδική ερμηνεία, χωρίς μελοδραματισμούς, «θεατρινισμούς», υπερβολές.

Έδωσε ένα Οιδίποδα στο κοινό, ανθρώπινο, ένα άτομο με αναπηρία μετά την αυτοτύφλωσή του, που δυσκολεύεται να επιβιώσει με μόνους συμπαραστάτες τις κόρες του Αντιγόνη και Ισμήνη που επίσης ξετύλιξαν την ανθρώπινη και συμπονετική πλευρά των ηρωίδων.

Το κηποθέατρο Ν. Καζαντζάκης χθες 08.8.2023 ήταν ασφυκτικά γεμάτο. Τα παιχνίδια με τις σκιές που διάλεξε στην αρχή ο σκηνοθέτης Γιώργος Σκευάς οδήγησαν τους θεατές στη σκέψη πως ο Οιδίπους επί Κολωνώ είναι η σκιά εκείνου του κραταιού και αλαζόνα Οιδίποδα στον Τύραννο.

Η Αντιγόνη λες και ήταν η συνέχεια του πατέρα της στην απόδοση του ρόλου της. Στο τέλος της παράστασης ο κόσμος σηκώθηκε όρθιος να χειροκροτήσει τις ερμηνείες, τη μουσική, το φωτισμό, τη σκηνοθεσία.

Όμως γεννάται ένα μεγάλο ερώτημα: πόσο η οικογένεια στήριξε το μέλος της με αναπηρία; Θα απαντήσω πως η μισή οικογένεια, συγκεκριμένα οι δύο κόρες του Οιδίποδα, βρίσκονται σε όλη τη διάρκεια των χρόνων της αναπηρίας του κοντά του, ενώ οι δύο γιοι δεν του δίνουν σημασία, επειδή έχουν παρασυρθεί από τα παιχνίδια εξουσίας.

Η διάσταση που δίνει ο Σοφοκλής δε διαφέρει πολύ από τη σημερινή εποχή, τα μέλη με αναπηρία για κάποιες οικογένειες είναι «σταυρός» που κουβαλούνε συγκεκριμένοι άνθρωποι μέσα σε αυτήν και σε κάποιες οικογένειες τα μέλη με αναπηρία είναι «φτερά».

Ο Σοφοκλής παρουσιάζει την Αντιγόνη και την Ισμήνη να βοηθούν τον πατέρα τους με αξιοπρέπεια, να τον αγαπούν και να τον συμπονούν, σε καμία περίπτωση ο Σοφοκλής δεν παρουσιάζει αυτά τα κορίτσια να σηκώνουν ένα μεγάλο βάρος. Αντίθετα, χαίρονται να τον εξυπηρετούν.

Βέβαια και ο Οιδίπους και ο Κρέοντας αναφέρονται στον κόπο τους, μάλιστα ο Κρέοντας λέει μέσα στο έργο πως η Αντιγόνη αντί να χαίρεται τις χαρές του γάμου είναι δίπλα στον πατέρα της που είναι τυφλός.

Αποκαλεί τα δύο κορίτσια «στηρίγματα» και μετά τού τις παίρνει, για να τον αναγκάσει να γυρίσει στη Θήβα. Ο Κρέων εκβιάζει έναν άνθρωπο που δε βλέπει, ένα άτομο με αναπηρία, είναι σα να παίρνει από έναν που δεν περπατάει το αμαξίδιο του.

Ο Σοφοκλής μας δείχνει λοιπόν μια οικογένεια που κάποιοι βοηθούν τον ανάπηρο και κάποιοι τον κακομεταχειρίζονται. Σημερινά πράγματα. Και για άλλη μια φορά ο Σοφοκλής μας δείχνει πόσο καλά ξέρει τον άνθρωπο, ο οποίος στο πέρασμα των αιώνων δεν έχει αλλάξει: ή θα συμπονάει ή θα εκβιάζει.

Αλκινόη Μοσχίδου

MSc στην Ιστορία και Θεωρία του κινηματογράφου και θεάτρου