Γιάννα Αγγελοπούλου: Ξεχωριστή η σφραγίδα της Κρήτης στους επετειακούς εορτασμούς

Με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψή της στα Χανιά, η κα Αγγελοπούλου μίλησε στα “Χανιώτικα νέα” για τον σχεδιασμό των εκδηλώσεων, τις δυσκολίες και τις προκλήσεις του εγχειρήματος, ενώ μοιράζεται μαζί μας εντυπώσεις και συναισθήματα από το μπαράζ επαφών που πραγματοποιεί όλο αυτό το διάστημα σε όλη την επικράτεια αλλά και με τους ομογενείς.

Το 2004 είχατε κομβικό ρόλο στη μεγάλη γιορτή των Ολυμπιακών Αγώνων. Σήμερα, αντίστοιχη ευθύνη για τις επετειακές εκδηλώσεις της επανάστασης του 1821. Με όσα μεσολάβησαν αυτά τα χρόνια κι ύστερα από τις επαφές που κάνετε σε όλη την Ελλάδα, βλέπετε “αποθέματα” στον Έλληνα να γιορτάσει αυτή την μεγάλη στιγμή;

Σε όποιο σημείο της χώρας και αν πήγαμε, και σας λέω ότι έχουμε κάνει ήδη 46 επισκέψεις σε όλη την Ελλάδα, αυτό που διαπιστώσαμε ήταν ότι δεν υπάρχει απλώς “απόθεμα”, όπως λέτε, αλλά δίψα, επιθυμία συστράτευσης, ενεργητική κινητοποίηση όλων των δημιουργικών δυνάμεων του κάθε τόπου στην υπόθεση της προβολής της επετείου.

Είδαμε ότι οι τοπικές κοινωνίες -φορείς, σύλλογοι, ενώσεις, ενεργοί πολίτες- με μεγάλο ενθουσιασμό τιμούν την ιστορία και την παράδοσή τους, αλλά προσπαθούν να αφήσουν και κάτι πίσω για τις επόμενες γενιές. Αναδεικνύουν τους τοπικούς ήρωες, τα σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν στην περιοχή τους, τα μνημεία τους. Και έχουν, πραγματικά, αγκαλιάσει τις επετειακές δράσεις που προτείνουν και υλοποιούν οι Δήμοι και οι Περιφέρειες και έχουν έντονη αναπτυξιακή διάσταση. Αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα γιατί, από την αρχή, πήραμε την απόφαση να μην εξαντληθεί το επετειακό έτος σε γιορτές και πανηγύρια, αλλά να αξιοποιηθεί για πρωτοβουλίες που θα μείνουν στον τόπο· που θα προσθέσουν κάτι στη ζωή των κατοίκων, είτε διατηρώντας ιστορικά αξιοθέατα, είτε συντηρώντας υποδομές, είτε δημιουργώντας ψηφιακά μουσεία, συμβάλλοντας στην προβολή της κάθε περιοχής και αναβαθμίζοντάς την ως τουριστικό προορισμό.

Από όλες τις δράσεις και τις εκδηλώσεις που έγιναν μέχρι τώρα, βλέπουμε να διαμορφώνεται μια αίσθηση συλλογικότητας, δημιουργικού αναστοχασμού αλλά και μια ομόθυμη βούληση να σχεδιάσουμε το μέλλον σε πραγματικά στέρεες και σύγχρονες βάσεις.

Σε τι βαθμό ανέτρεψαν τα σχέδιά σας για τους εορτασμούς οι περιορισμοί της πανδημίας;

Η πανδημία ανέτρεψε τα σχέδια όλων σε όλον τον πλανήτη, άρα θα ήταν ψέμα να σας πω ότι δεν μας επηρέασε και εμάς. Αλλάξαμε σχεδιασμούς, μετακινήσαμε εκδηλώσεις, ακυρώσαμε, ελάχιστες ευτυχώς, δράσεις.

Η Επιτροπή, όμως, είχε την ευελιξία να προσαρμόσει τη δραστηριότητα της στα νέα δεδομένα που δημιούργησε η πανδημία. Μέρος του χορηγικού προγράμματος των τεσσάρων συστημικών τραπεζών χρησιμοποιήθηκε για τη δωρεά 18 κινητών κλινών ΜΕΘ στο ΕΣΥ, ενώ χρηματοδοτήσαμε και την έρευνα που κάνουν Έλληνες ερευνητές στο Νοσοκομείο “Παπανικολάου” για ένα καινοτόμο φάρμακο κατά της Covid – 19. Αναλόγως, προσάρμοσαν τις δράσεις τους Πανεπιστήμια, Δήμοι και φορείς, μεταφέροντάς τις στο διαδίκτυο, με τη βοήθεια της τεχνολογίας.

Από την αρχή του έτους έχουν υλοποιηθεί 50 δράσεις και βρίσκονται σε εξέλιξη άλλες 39 επετειακές δράσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Άλλες τόσες, τουλάχιστον, αναμένεται να πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου.

Οι δράσεις αυτές καλύπτουν μια βεντάλια ενδιαφερόντων, από ιστορικά συνέδρια, μαθητικούς και φοιτητικούς διαγωνισμούς, διαγωνισμούς καινοτομίας και τεχνολογίας, φεστιβάλ και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις μέχρι πρωτοβουλίες κοινωνικής ευαισθητοποίησης και αναπτυξιακά έργα, όπως αυτά που σας περιέγραψα παραπάνω.

Σε επίπεδο Κρήτης, είστε ικανοποιημένη από τις προτάσεις που κατατέθηκαν για τη διοργάνωση εκδηλώσεων; Ξεχωρίζετε κάποια;

Αυτό που ξεχώρισα ήταν η αξιοθαύμαστη επιθυμία των Κρητικών να βάλουν τη δική τους σφραγίδα στην επέτειο, να αναδείξουν την ιστορία και την πορεία τους με έναν σύγχρονο τρόπο, ώστε να αγγίζει τις νέες γενιές και να φτάσει σε όλον τον κόσμο.

Το διαπίστωσα και από κοντά, όταν συνάντησα στην επίσκεψή μου στο νησί τον περιφερειάρχη και δημάρχους από όλη την Κρήτη, με τους οποίους συζητήσαμε για την επέτειο, τις δράσεις που ετοιμάζουν αλλά και το μέλλον του τόπου.

Η συμμετοχή της Κρήτης στο κάλεσμα της Επιτροπής για συνδιαμόρφωση του επετειακού προγράμματος ήταν εντυπωσιακή.

Από τους 24 δήμους του νησιού, υπέβαλαν ή θα υποβάλουν, με τη σύμφωνη γνώμη της Επιτροπής, προτάσεις δράσεων στο Πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης” οι 20. Μιλάμε για έργα συνολικού ύψους 7,4 εκατομμυρίων ευρώ. Οι προτάσεις δύο δήμων, του Αγίου Βασιλείου και του Ρεθύμνου, έχουν ήδη ενταχθεί στο πρόγραμμα.

Μεγάλη και σημαντική πρόταση έχει καταθέσει και η Περιφέρεια Κρήτης, η οποία αφορά τη δημιουργία ενός ψηφιακού ιστορικού πλοηγού της νεότερης Ιστορίας της Κρήτης (1830 – 1913).

Οι επισκέπτες θα μπορούν, με τη βοήθεια ψηφιακών σταθμών, οι οποίοι θα τοποθετηθούν σε σημαντικές τοποθεσίες, να μαθαίνουν την ιστορία του νησιού, μέσα από χάρτες, γκραβούρες, ιστορικά σημειώματα και ταυτόχρονη χρήση τεχνολογιών αιχμής. Επίσης, σε συμπαραγωγή με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης παρουσιάζεται το μιούζικαλ σε δύο πράξεις, με τίτλο “Καπετάν Μιχάλης”.

Από τις προτάσεις των δήμων, 15 αφορούν τη δημιουργία ψηφιακών μουσείων που θα αναδεικνύουν την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά του κάθε τόπου, 6 τη δημιουργία υποδομών για τη βελτίωση της ζωής των κατοίκων και των επισκεπτών, 7 εκδηλώσεις πολιτισμού και 4 είναι εκπαιδευτικές δράσεις.

Δράσεις υλοποιούν και άλλοι φορείς, όπως για παράδειγμα το Σπουδαστήριο Θεωρητικών Μαθηματικών του Τμήματος Μαθηματικών και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Κρήτης, το οποίο προχωρά στην καταγραφή και συγκέντρωση, σε διαδραστική μορφή, των μαθηματικών της Τουρκοκρατίας.

Η δράση αυτή βρίσκεται υπό την αιγίδα της Επιτροπής, με χορηγό δράσης, την Παγκρήτια Τράπεζα.

Δεν μπορώ, όμως, να μην αναφερθώ και στο Εργαστήριο Μεταβαλλόμενων Ευφυών Περιβαλλόντων (TUC TIE Lab) της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πολυτεχνείου Κρήτης, το οποίο επισκεφθήκαμε τη Δευτέρα και είδαμε την εξαιρετική και διεθνώς αναγνωρισμένη δουλειά που κάνει. Το Εργαστήριο έχει την ευθύνη για την υλοποίηση μιας εμβληματικής δράσης της Επιτροπής, η οποία θα λάβει χώρα στις 12 και 13 Ιουνίου.

Πρόκειται για την προβολή μιας οπτικοποιημένης αφήγησης της Επανάστασης, μέσα από έργα Τέχνης σύγχρονα με αυτήν, σε κτήρια 18 πόλεων της Ελλάδας, μεταξύ αυτών το Ηράκλειο και τα Χανιά.

Η Κρήτη, λοιπόν, ανοίγει νέους δρόμους και στο πλαίσιο των επετειακών δράσεων. Όπως άλλωστε επεσήμανα και στην πρόσφατη επίσκεψη μου, το νησί έχει όλα τα εφόδια να γίνει παράδειγμα ανάπτυξης και προόδου για τη χώρα, επενδύοντας στον άνθρωπο, σε καινοτόμες ιδέες, στα εξαιρετικά τοπικά προϊόντα που ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο, υπηρετώντας ταυτόχρονα ένα μοντέλο αειφορίας που βλέπει στο μέλλον.

Πρόσφατα σε ομιλία σας, αναφερθήκατε στον σημαντικό ρόλο της ομογένειας στους εορτασμούς. Με την κρητική ομογένεια έχετε επαφές – σχεδιασμούς;

Η Ομογένεά μας διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στις επετειακές εκδηλώσεις.

Αυτή ήταν άλλωστε και μία από τις βασικές μας επιδιώξεις. Η επέτειος να γίνει μια αφορμή για να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις με τη διασπορά, με αυτόν τον πλούτο της Ελλάδας που διαπρέπει στο Εξωτερικό. Να σας πω, λοιπόν, ότι ομογενειακοί σύλλογοι και φορείς, καθώς επίσης και οι επίσημες ελληνικές Αρχές στο Εξωτερικό, οι Πρεσβείες και τα Προξενεία μας, υπέβαλαν στην Επιτροπή 319 προτάσεις για δράσεις σε 46 χώρες, σε όλες τις ηπείρους.

Πολλές από αυτές ήδη έχουν υλοποιηθεί ή δρομολογηθεί.

Ως Επιτροπή βρισκόμαστε σε συνεχή επικοινωνία και τακτική συνεργασία με την ελληνική Ομογένεια.

Έτσι, η Επιτροπή έχει θέσει υπό την αιγίδα της δράσεις και εκδηλώσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου, όπως για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η Αυστραλία, που προτάθηκαν και υλοποιούνται από πληθώρα ομογενειακών οργανώσεων, στις οποίες συμμετέχουν και Ενώσεις Κρητών.

Ακόμα κι από αυτή τη γιορτή πάντως, δεν έλειψαν η κριτική, οι εντάσεις και η αντιπαράθεση επί ιστορικών κι όχι μόνον θεμάτων.

Μήπως τελικά αυτή η συγκρουσιακή προδιάθεση των Ελλήνων είναι κι αυτή μέρος της “κληρονομιάς” του 1821;

Το εγχείρημα του εορτασμού των 200 χρόνων μετά την Επανάσταση είναι σύνθετο. Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, διαφορετικές προσδοκίες, διαφορετικές προσεγγίσεις και αυτό είναι απολύτως θεμιτό. Δεν θα μπορούσαν να λείπουν, άλλωστε, από ένα τόσο συναισθηματικά φορτισμένο θέμα που αφορά την ταυτότητα και την ιστορία μας. Η ανάγκη για διάλογο, γόνιμη συζήτηση και αναστοχασμό, εφόσον αυτά δεν μετατρέπονται σε εργαλεία διχασμού, δεν συνιστούν σε καμία περίπτωση συγκρουσιακή προδιάθεση. Επιτρέψτε μου, όμως, να σας πω και το εξής:

Από τις επισκέψεις που κάναμε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αυτό που διαπιστώσαμε με ικανοποίηση είναι ότι το ιστορικό φορτίο των 200 ετών όχι απλώς δεν βάρυνε τις τοπικές κοινωνίες αλλά αποτέλεσε ένα κίνητρο, ανοίγοντας μια δημιουργική διερώτηση που αφορά τα επόμενα χρόνια της χώρας, τον τρίτο αιώνα της σύγχρονης Ελλάδας.

Από την Ολυμπιάδα του 2004, δεν καταφέραμε σε μεγάλο βαθμό να αξιοποιήσουμε τα θετικά που είχαν προκύψει για τη χώρα. Το “Ελλάδα 2021”, τι παρακαταθήκη θέλετε να αφήσει στους Έλληνες;

Πράγματι, η υπεραξία που δημιούργησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, η υλική όπως οι εγκαταστάσεις και οι υποδομές, αλλά και η άυλη, όπως το πνεύμα του εθελοντισμού, η διάθεση συμμετοχής σε ένα εθνικό εγχείρημα και η συστράτευση γύρω από έναν κοινό στόχο, δεν αξιοποιήθηκαν στην συνέχεια, όπως θα έπρεπε.

Και είναι κρίμα γιατί η πλειονότητα των Ελλήνων αισθάνεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες ένα αίσθημα υπερηφάνειας, τους θεωρεί μια λαμπρή στιγμή της πρόσφατης ιστορίας της χώρας, μέσα από την οποία προβλήθηκε το καλό πρόσωπο της Ελλάδας σε όλο τον κόσμο. Στις περιοδείες που κάνουμε με την Επιτροπή σε όλη την Ελλάδα, συναντάμε ανθρώπους κάθε ηλικίας αλλά και παλιούς εθελοντές των Ολυμπιακών Αγώνων που μας λένε ακριβώς αυτό.

Έχοντας αυτή την εμπειρία, και λαμβάνοντας υπόψη τον κατακλυσμό των προτάσεων για επετειακές δράσεις που έφτασαν στην Επιτροπή “Ελλάδα 2021”, τη δημιουργικότητα και τη διάθεση για καινοτομία, για ανάπτυξη και πρόοδο σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, σας λέω ότι όλο αυτό δεν πρέπει να χαθεί.

Εκτός από τις αναπτυξιακές δράσεις και τις δράσεις που θα αφήσουν ένα αποτύπωμα στην κοινωνία, η κληρονομιά που θέλαμε να μείνει από την επέτειο είναι ακριβώς η διατήρηση αυτής της διάθεσης συστράτευσης και συλλογικής κινητοποίησης για έναν κοινό σκοπό.