Αβέβαιη η επόμενη ημέρα στην Τουρκία

Το φάσμα της πολιτικής αβεβαιότητας στην Τουρκία μετά τη ρήξη Ερντογάν – Νταβούτογλου προκαλεί εύλογη ανησυχία στους γείτονές της και εκνευρισμό στον επιχειρηματικό κόσμο. Η τουρκική λίρα αντιμετώπισε ισχυρή πίεση το περασμένο τριήμερο, ενώ ανοδική τροχιά κατέγραψε το κόστος δανεισμού της χώρας. Το άμεσο ερώτημα που τίθεται είναι ποιος θα διαδεχθεί τον Αχμέτ Νταβούτογλου και αν η αντικατάστασή του θα οδηγήσει σε περίοδο κυβερνητικής αστάθειας, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί εκ νέου η Τουρκία σε πρόωρες εκλογές. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πιθανό ακόμη και το ενδεχόμενο να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές ο ίδιος ο Ερντογάν, ελπίζοντας ότι το ΑΚΡ θα μπορούσε να εξασφαλίσει αυξημένη πλειοψηφία 2/3 στη Βουλή, κάτι που θα του επέτρεπε να περάσει, χωρίς πολιτικές συμμαχίες, την επιθυμητή συνταγματική αναθεώρηση.

Με τα σημερινά δεδομένα, θεωρείται απίθανο να συγκροτήσει ο Αχμέτ Νταβούτογλου έναν ανταγωνιστικό πόλο στον Ερντογάν και στο ΑΚΡ. Η γενική εντύπωση είναι ότι ο χαμηλών τόνων διανοούμενος δεν ασκεί ούτε γοητεία στα λαϊκά στρώματα ούτε ιδιαίτερη επιρροή στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΑΚΡ, ώστε να έχει τέτοιες φιλοδοξίες. Αλλωστε, η μελοδραματική δήλωσή του περί της επικείμενης παραίτησής του από την ηγεσία του ΑΚΡ, την περασμένη Πέμπτη, περιείχε άφθονες διακηρύξεις πίστης και αφοσίωσης στον ιδρυτή του κόμματος. «Η τιμή του Ερντογάν είναι και η δική μου τιμή. Πάντα στεκόμαστε ο ένας δίπλα στον άλλο…

Κανένας δεν άκουσε και δεν πρόκειται ποτέ να ακούσει έστω και μία λέξη, από το στόμα μου, τη γλώσσα μου ή το μυαλό μου (sic) εναντίον του προέδρου», δήλωσε ο απερχόμενος πρωθυπουργός.

Τέσσερις οι πιθανοί αντικαταστάτες

Επομένως, μπορεί κανείς να περιμένει ότι ο Νταβούτογλου θα περιοριστεί, τουλάχιστον σε πρώτο χρόνο, στα καθήκοντα του απλού βουλευτή του ΑΚΡ, χωρίς να προκαλέσει προβλήματα στον Ερντογάν. Οσο για τον αντικαταστάτη του, τέσσερις πολιτικοί προβάλλουν ως επικρατέστεροι στον τουρκικό Τύπο. Πρόκειται για τον υπουργό Δικαιοσύνης Μπεκίρ Μποζντάγκ, τον υπουργό Μεταφορών Μπιναλί Γιλντιρίμ, τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Νουμάν Κουρτουμλούς και (με μικρότερες πιθανότητες) τον υπουργό Ενέργειας Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο οποίος τυχαίνει να είναι και γαμπρός του Ερντογάν.

Σε κάθε περίπτωση, θεωρείται βέβαιο ότι η επόμενη κυβέρνηση του ΑΚΡ θα ακολουθεί, ακόμη περισσότερο από την απερχόμενη κυβέρνηση Νταβούτογλου, τη βούληση του ισχυρού άνδρα της Τουρκίας σε κάθε σημαντικό ζήτημα. Προτού ακόμη ψηφιστεί η συνταγματική αναθεώρηση, το πολιτειακό σύστημα της γείτονος θα έχει μετατραπεί de facto σε ενός ανδρός αρχή, χωρίς ουσιαστικούς μηχανισμούς ελέγχου και εξισορρόπησης. Αυτή την ανησυχία απηχούν και οι δηλώσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ότι η αποπομπή Νταβούτογλου ήταν ουσιαστικά «παλατιανό πραξικόπημα».

Στο βάθος … ανασφάλεια

Η προσωρινή παντοδυναμία του Ερντογάν δεν μπορεί να αποκρύψει, ωστόσο, τη βαθύτερη ανασφάλειά του, αντίθετα αποτελεί ασφαλές σύμπτωμά της. Οσο περισσότερες εξουσίες μαζεύει στα χέρια του, τόσο περισσότερους προσθέτει στις τάξεις των εχθρών του: προχθές ήταν οι κεμαλικοί και οι στρατηγοί, ύστερα οι κοσμικοί διανοούμενοι, οι δημοσιογράφοι και οι Κούρδοι, στη συνέχεια οι ισλαμιστές του Φετουλάχ Γκιουλέν και τώρα οι όχι 100% «δικοί του» στο εσωτερικό του ΑΚΡ.

Ο Τούρκος πρόεδρος αρχίζει να θυμίζει τον αρνητικό αντιήρωα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες στο αριστουργηματικό «Φθινόπωρο του πατριάρχη». Ενας απολυταρχικός ηγέτης, που μεθάει από την εξουσία, βλέπει παντού γύρω του συνωμοσίες και διατάσσει ολοένα και περισσότερες εκκαθαρίσεις, ολοένα και στενότερων συνεργατών του, για να αποφύγει το μοιραίο – μόνο και μόνο για να το επιταχύνει.

Kathimerini.gr