Ε. Στεφάνου: «Το Πανεπιστήμιο Κρήτης ήταν πάντα μαγνήτης για τους νέους επιστήμονες»

Ποιος θα το περίμενε ότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης μετά από 37 χρόνια λειτουργίας και έρευνας θα κατατασσόταν στα 400 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, σύμφωνα με την Times της Βρετανίας. Συγκεκριμένα, στις θέσεις 301 με 350. Η κατάταξη «Times Higher Education World University» δημοσιεύεται κάθε χρόνο και θεωρείται, μαζί με τις αντίστοιχες κατατάξεις της QS (World University Ranking) και της Σαγκάης (Academic Ranking of World Universities-ARWU), μία από αυτές με το μεγαλύτερο κύρος και διεθνή επιρροή και βασίζεται σε τέσσερα βασικά κριτήρια, την ποιότητα διδασκαλίας, το επίπεδο έρευνας, την μεταφορά γνώσης εκτός πανεπιστημίου και το βαθμό διεθνοποίησης των σπουδών.

Το VICE, μίλησε με τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης, Ευριπίδη Στεφάνου, ο οποίος μας εξήγησε πως μπορεί ναι μεν να χαμογελάει με την συγκεκριμένη είδηση, ωστόσο τα πράγματα μπορεί να ήταν πολύ καλύτερα αν τα πανεπιστήμια τη Ελλάδας είχαν διαφορετική αντιμετώπιση από το κράτος. Από το 2010 το πανεπιστήμιο του μεγαλύτερου νησιού της Ελλάδας έχει υποστεί μείωση της τάξεως του 65% στον προϋπολογισμό του. Τα χρήματα που δίνονται είτε από χορηγίες είτε από το κράτος με αποκλειστικό σκοπό, όπως μας είπε ο πρύτανης, την έρευνα, καλύπτουν και τις υπόλοιπες ανάγκες του ιδρύματος. «Αν είχαμε διαφορετικές πολιτικές αποφάσεις θα ήμασταν σε υψηλότερη θέση», μας λέει.

VICE: Καλησπέρα κ. Στεφάνου. Που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτή η επιτυχία;

Ευρ. Στεφάνου: Νομίζω ότι οφείλεται στα πρώτα βήματα και στους στόχους του πανεπιμστημίου,  που ήταν να καταστεί ένα δημόιο και ερευνητικό πανεπιστήμιο. Αν ψάξετε τις κατατάξεις άλλων πανεπιστημίων που δείχνουν την ερευητική παραγωγή θα διαπιστώσετε ότι έχει αυτή τη θέση λόγω της ερευνητικής του δυνατότητας. Το πανεπιστήμιο Κρήτης υστερεί ως προς τις αναλογίες διδασκόντων διδασκομένων, ως προς τις χρηματοδοτήσεις σε σχέση με  τον αριθμό των φοιτητών. Είναι θέματα τα οποία δεν εξαρτώνται από εμάς. Είναι ξεκάθαρα αποφάσεις του κράτους. Όπως επίσης και ο αριθμός των εισακτέων που εισάγονται στο ίδρυμα. Οι πολιτικές αποφάσεις παίζουν ρόλο πλέον. Αν τις αναλύσετε θα δείτε ότι κανονικά θα έπρεπε να ήμασταν πολύ υψηλότερα. Για τις φυσικές επιστήμες το πανεπιστήμιο μας έρχεται πέμπτο στην Ευρώπη. Ξεπερνά ακόμη και το Imperial College. Ήταν οι πρωταρχικοί μας στόχοι η έρευνα και το υψηλό επίπεδο.

Ποια είναι τα ερευνητικά κομμάτια του πανεπιστημίου;

Εκτός των πολυτεχνικών σχολών είναι ένα πανεπιστήμιο που ασχολείται με τα πάντα. Και με κοινωνικές κα ανθρωπιστικές σπουδές. Στη σχολή θετικών επιστημών σε ορισμένα τμήματα έχουμε επιστήμες κα τεχνολογικού και πολυτεχνικού περιεχομένου. Οι συνάδελφοι δημοσιεύουν σε διεθνή περιοδικά τις έρευνες που κάνουν. Υπάρχουν οι αναλύσεις από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης που δείχνουν ότι έχουμε υψηλό επίπεδο εργασιών των καθηγητών. Για την ακρίβεια, έχουμε το υψηλότερο στην Ελλάδα. Η έρευνά μας αφορά την πληροφορική και κυρίως τις θετικές επιστήμες.

Τι πιστεύετε για την αντιμετώπιση που έχει απέναντί σας το κράτος;

Υπό άλλες συνθήκες θα ήταν υψηλότερα το πανεπιστήμιο της Κρήτης. Στο θέμα της χρηματοδότησης  από το 2010 μέχρι σήμερα έχει μειωθεί κατά 65% για τις βασικές ανάγκες για τη βασική μας λειτουργία. Παρά τη μείωση στις κατατάξεις για την ανώτατη εκπαίδευση όχι μόνο δεν πέφτουμε αλλά ανεβαίνουμε. Συγκαταλεγόμαστε στα 50 καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο που έχουν ηλικία κάτω των 50 ετών.

Και  είχατε απέναντί σας πανεπιστήμια με τεράστιο επίπεδο σπουδών.

Ναι, και πανεπιστήμια που έχουν χρηματοδοτήσεις πολύ μεγαλύτερες του Πανεπιστημίου Κρήτης. Αναγκαζόμαστε τα χρήματα που θα πήγαιναν για την έρευνα να τα δίνουμε για να καλύψουμε τις ανάγκες του πανεπιστημίου. Το ζήτημα των αναλογιών μας βάζει σε δύσκολη θέση. Στέλνουμε στο υπουργείο Παιδείας τις δυνατότητες εξυπηρέτησης των φοιτητών και τους ενημερώνουμε δείχνοντας του ότι δεν μπορούμε να εκπαιδεύσουμε παραπάνω αριθμό φοιτητών. Είναι εκπληκτικο το πως δεν προκηρύσσονται θέσεις καθηγητών τα τελευταία χρόνια. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης ήταν πάντα μαγνήτης για τους νέους επιστήμονες. Εκεί στηρίζεται η ερευνητική του δυνατότητα. Είναι μειονεκτικό και στις διεθνείς κατατάξεις. Ξέρετε, απευθύνονται πάρα πολύ σε νέους φοιτητές που θέλουν να πάνε σε ένα ξένο πανεπιστήμιο. Εκεί δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι γιατί διδάσκουμε στα ελληνικά. Εκεί δεν έχουμε έναν διεθνή φοιτητικό πληθυσμό και εκτός αυτού, δεν μπορούμε να έχουμε νέους καθηγητές με τεράστιο ερευνητικό ενδιαφέρον.

Βοηθάει η ελληνική αγορά και η κατάσταση της οικονομίας το ερευνητικό κομμάτι και τις επενδύσεις στην Παιδεία;

Αυτό που μας λένε περί διεθνοποίησης είναι αστείο γιατί το επιτυγχάνουμε μέσω έρευνας μόνο. Το να χρησιμοποιηθεί για να έχουμε επενδύσεις δεν γίνεται να το κάνουμε στην αγορά της Ελλάδας. Δεν θα μπορέσουμε να έχουμε επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα σε μία τέτοια οικονομία. Επομένως τα διάφορα που ακούγονται ορισμένες φορές είναι πράγματα τα οποία δεν στέκουν. Σας το λέω τελείως ειλικρινά πως σεβόμαστε τον δημόσιο χαρακτήρα και τα χρήματα του ελληνικού λαού. Θεωρώ ότι κάνουμε ότι μπορούμε και ως καθηγητές και ως το προσωπικό, αλλά η πολιτεία μας αντιμετωπίζει με έναν ισοπεδωτικό τρόπο. Όσο και να διακρίνεσαι δεν υπάρχει περίπτωση να σε ανταμείψουν επειδή έχεις αυτή την αριστεία. Υπάρχει μία ισοπεδωτική πολιτική από το κράτος. Μόνο εμάς ικανοποιεί αυτή η διάκριση. Αυτό θέλουμε, να κάνουμε καλά τη δουλειά μας.

Τι μήνυμα περνάει αυτή η διάκριση  στους πρωτοετείς φοιτητές σας;

Είναι μία δύσκολη συζήτηση αυτή που ανοίγετε.  Η επιλογή των πανεπιστημίων γίνεται κυρίως γεωγραφικά κα λόγω οικονομικής κατάστασης. Οι αναλογίες είνα σχετικά χαμηλές φέτος. Για τη σχολή τεχνολογικών επιστημών έχουμε μείωση γύρω στο 15%. Για την κοινωνιολογία η μείωση από τις μετεγγραφές φτάνει ακόμη και το 75%. Η απελευθέρωση των μετεγγραφών φαίνεται πως θα αδειάσει ορισμένα τμήματα του πανεπιστημίου μας. Η Ιατρική σχολή παρόλο που έχει υψηλή η βαθμολογία, είναι εντούτοις γύρω στο 25% με 30%. Αντιστοίχως και για τις σχολές στο Ρέθυμνο. Πηγαίνουν σε άλλα κεντρικά πανεπιστήμια. Έχουν ακούσει για έρευνα. Έτσι κι αλλιώς το οικονομικό κριτήριο είναι πολύ ισχυρό. Το μήνυμα που λαμβάνουν είναι θετικό για το πανεπιστήμιό μας αλλά μετά την απελευθέρωση των μετεγγραφών φαίνεται πως θα επιλέξουν κάποια αντίστοιχη σχολή στην πόλη κατοικίας τος.

Είστε ασιόδοξος για το μέλλον;

Ο Ιταλός ηγέτης Γκράμσι έλεγε ότι είμαι απαισιόδοξος στην ανάλυση και αισιόδοξος στη δράση. Βλέποντας πως έχουν τα πράγματα τη στιγμή που δεν έχουμε κλείσει ούτε καν τα 37 χρόνια λειτουργίας αυτό μας δείχνει ότι αντιστεκόμαστε. Μας ικανοποιούν οι επιδόσεις, αλλά τις υποδεχόμαστε με πικρό χαμόγελο. Προφανώς η οικονομική δυσπραγία φέρνει αυτή την πικρία στο χαμόγελο. Η περίφημη αυτονομία των ιδρυμάτων δεν υπάρχει. Φανταστείτε να λειτουργούσαμε με αυτόν τον τρόπο. Η αυτονομία είναι κάτι που θυμάται το κράτος ευκαιριακά.

Μίλτος Σακελλάρης – vice.com