Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν άθικτο τάφο ενός μυστηριώδους αρχαίου πολιτισμού

Κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην νεκρόπολη των Ετρούσκων, στον οικισμό Caiolo, στην περιοχή Barbarano Romano της Βιτέρμπο, ήρθε στο φως ένας ασύλητος τάφος που ανάγεται στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. Από το εξαιρετικό εύρημα, ανακαλύφθηκαν άθικτα αγγεία, διακοσμητικά στοιχεία και ταφικά τελετουργικά αντικείμενα ενός συναρπαστικού πολιτισμού.

Οι Ετρούσκοι ήταν ένας αρχαίος λαός που έζησε στην κεντρική Ιταλία, κυρίως στην περιοχή της Τοσκάνης, αλλά και στο βόρεια Λάτιο και τη δυτική Ούμπρια.

Ο πολιτισμός τους άνθησε περίπου από τον 8ο έως τον 3ο αιώνα π.Χ., δηλαδή πριν και κατά την πρώιμη περίοδο της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Η ακριβής καταγωγή τους, παραμένει μέχρι σήμερα αδιευκρίνιστη.

Ο μυστηριώδης πολιτισμός των Ετρούσκων

Οι Ετρούσκοι είχαν πλούσια ταφική κουλτούρα, και κατασκεύαζαν  υπόγειους θολωτούς ή λαξευτούς τάφους, διακοσμημένους με τοιχογραφίες. Πίστευαν στην μεταθανάτια ζωή και οι ταφές τους, συνοδεύονταν από πλούσια κτερίσματα.

Ακόμη, η θρησκεία τους ήταν μαντική και η πρακτική της περιλάμβανε τελετές πρόγνωσης μέσω κεραυνών και σπλάχνων ζώων. Πίστευαν στους θεούς της φύσης και αργότερα υιοθέτησαν στοιχεία από το ελληνικό πάνθεο.

Οι Ετρούσκοι, μπορεί να μην άφησαν άφθονα ευρήματα και να εξακολουθούν να αποτελούν έναν μυστηριώδη πολιτισμό για τους αρχαιολόγους, ωστόσο είναι γνωστό ότι δημιούργησαν λεπτοδουλεμένα κοσμήματα, κεραμικά αγγεία, χάλκινα αγάλματα, σκαραβαίους και σφραγίδες.

Στο πλαίσιο των ανασκαφών που διεξάγονται στη νεκρόπολη των Ετρούσκων στο Caiolo, στον αρχαιολογικό χώρο του Σαν Τζουλιάνο, στο Barbarano Romano (στο Βιτέρμπο), ανακαλύφθηκε ένας ακέραιος τάφος που χρονολογείται στην τελευταία φάση της Ανατολίζουσας περιόδου, δηλαδή στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. (ονομάστηκε έτσι λόγω της έντονης επιρροής της τέχνης από τους πολιτισμούς της Ανατολής, όπως της Φοινικικής, της Αιγυπτιακής και της Μινωικής τέχνης).

Ταφικά τελετουργικά και κτερίσματα

Μετά την απομάκρυνση της πλάκας που σφράγιζε τον ταφικό θάλαμο, οι αρχαιολόγοι αντίκρυσαν μεγάλο αριθμό αγγείων, πολλά από τα οποία με λεπτεπίλεπτα ζωγραφισμένη κεραμική που παραπέμπει στο χαρακτηριστικό γεωμετρικό στιλ των Ετρούσκων. Τα αντικείμενα, υποδηλώνουν πως, στο σημείο είχε πραγματοποιηθεί με ευλάβεια ένα τελετουργικό, πριν από το οριστικό σφράγισμα του τάφου.

Ακόμη, στο σημείο βρέθηκαν μια λεκάνη και πολλά χάλκινα αντικείμενα – κτερίσματα, στην αριστερή ταφική κλίνη. Η διαδικασία της καταγραφής – προκαταρκτικό στάδιο πριν την έναρξη της ανασκαφής του τάφου, ολοκληρώθηκε μόλις πριν από δύο ημέρες.

Η Barbara Barbaro είναι αρχαιολόγος και αξιωματούχος της εποπτεύουσας αρχής, της ιταλικής κρατικής υπηρεσίας που είναι υπεύθυνη για την προστασία και διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Συγκεκριμένα, η ίδια έχει χρηματίσει υπεύθυνη σε ανασκαφικά έργα στην περιοχή της Ετρουρίας και έχει ειδικευθεί στις ετρουσκικές ταφές και την υλική κουλτούρα της προρωμαϊκής Ιταλίας.

Σε αρχαιολογικά δελτία Τύπου και δημοσιεύσεις, η Barbara Barbaro εκπροσωπεί την υπηρεσία, και έχει τονίσει τη σημασία της διατήρησης και της ανάδειξης των ευρημάτων με στόχο την καλύτερη κατανόηση της κοινωνίας των Ετρούσκων.

Η ίδια, επισημαίνει τη σημασία της διαρκούς παρουσίας της υπηρεσίας στην περιοχή, όχι μόνο για την υποστήριξη της ομάδας από το πανεπιστήμιο, αλλά και για τις στοχευμένες παρεμβάσεις στις όμορες περιοχές, όπως στην περίπτωση του μνημειακού τάφου της Βασίλισσας.

Ο Τάφος της Βασίλισσας, είναι μια επιβλητική ταφική δομή ύψους 10 μέτρων και πλάτους 14 μέτρων, και ξεχωρίζει για τις δύο εισόδους και δύο ψευδοθύρες (ανάγλυφες παραστάσεις θυρών, χαρακτηριστικό στοιχείο των ετρουσκικών τάφων) δωρικού ρυθμού.

Τα κτερίσματα. Φωτογραφία: www.finestresullarte

Το ενδιαφέρον για το σημείο αυξήθηκε το 2023, στη διάρκεια εργασιών καθαρισμού, όταν ανακαλύφθηκε ένας άλλος τάφος, λαξευμένος σε φυσικό βράχο, στα αριστερά του Τάφου της Βασίλισσας, ο οποίος αποτελείται από τρεις θαλάμους κοσμημένους στην ανώτερη ζώνη τους με τρεις μη λειτουργικές, διακοσμητικές θύρες.

Τον Μάρτιο του 2024, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ανασκαφής και αποκατάστασης στον τάφο της Σαλαμάνδρας, στο πλαίσιο του τριετούς προγράμματος που επιβλέπει η Εφορεία Αρχαιοτήτων.

Ένας από τους θαλάμους, αν και είχε συληθεί, περιείχε ένα εξαιρετικά πολύτιμο κόσμημα: έναν σκαραβαίο από καρνεόλη (ο κόκκινος, πολύτιμος λίθος σαρδόνυχας) με χαραγμένη την μορφή ενός έφιππου πολεμιστή με δόρυ, το οποίο χρονολογείται περίπου τον τέταρτο αιώνα π.Χ.

Η νεκρόπολη των Ετρούσκων

Η νεκρόπολη του Caiolo, η οποία πήρε το όνομά της από τον λόφο στον οποίον βρίσκεται, περιέχει  τα πιο πλούσια και αντιπροσωπευτικά δείγματα του πολιτισμού των Ετρούσκων.

Εκτός από τον Τάφο της Βασίλισσας, ο χώρος περιέχει περισσότερες δομές ουσιαστικού ενδιαφέροντος, μεταξύ των οποίων, ο τάφος του ελαφιού – λόγω μιας λαξευτής επιγραφής κατά μήκος των σκαλοπατιών που οδηγούν σ’ αυτόν, ένας πυρήνας από περίπου δεκαπέντε τάφους με στοά, ο Τάφος των Κλινών, με περίπου τέσσερις ταφικές κλίνες για δύο ενήλικες και δύο παιδιά, και ο Τάφος της Κουκουμέλα.

Οι τρέχουσες έρευνες διεξάγονται με χορηγία από το Υπουργείο Πολιτισμού προς το Πανεπιστήμιο Baylor του Τέξας, υπό τη διεύθυνση του Davide Zori, και σε στενή συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων.

Το έργο υποστηρίζεται επίσης από τον Δήμο του Barbarano Romano και το Περιφερειακό Πάρκο Marturanum, επαληθεύοντας έτσι, τη συλλογική δέσμευση των θεσμών για την ανάδειξη και προστασία της πολύτιμης αρχαιολογικής κληρονομιάς.

“Η νεκρόπολη του Σαν Τζουλιάνο”, εξήγησε η Δρ. Barbaro, “έχει περισσότερους από 500 τάφους γύρω από τον οικισμό, οι περισσότεροι από τους οποίους καταβροχθίστηκαν από το υπέδαφος, είτε στην αρχαιότητα, ή πιο πρόσφατα. Είναι πολύ σπάνια η ανακάλυψη ενός ασύλητου τάφου. Εξ ου και η μοναδικότητα της πρόσφατης ανακάλυψης”.

“Το άθικτο πλαίσιο, εκτός από το ότι είναι σημαντικό για τους σκοπούς της προστασίας, μας προσφέρει ένα άρτιο αντιπροσωπευτικό δείγμα της ζωής μέσα από το τελετουργικό του θανάτου”.

Επισημαίνοντας πως, “η συνεργασία ανάμεσα στη διεύθυνση και το πανεπιστήμιο, είναι θεμελιακής σημασίας στη γνώση του αρχαίου κόσμου” και συγκεκριμένα στο πως το Barbarano, σφραγίστηκε μια μοναδική συνεργασία ανάμεσα στο Υπουργείο, την κοινότητα, το πανεπιστήμιο, το πάρκο Marturanum, της αστυνομίας και των πολιτών, η εκπρόσωπος σημείωσε πως, “Αυτό συμβαίνει όταν ανακαλύπτουμε έναν ασύλητο τάφο. Μετατρέπεται σε συλλογική υπόθεση. Λες και το άνοιγμα του τάφου, είναι η γέφυρά μας με το παρελθόν, η πύλη που θα μας οδηγήσει στους προγόνους. Η σιωπή, το δέος, ο σεβασμός για όσους μας περιμένουν πίσω από τον τεράστιο ογκόλιθο. Η συγκίνηση”.

“Χαίρομαι που γλιτώσαμε το υλικό από όσους θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν παράνομα”, καταλήγει.
enikos.gr