Τα 7 στοιχεία της ψυχικής ανθεκτικότητας

«Το «κίνημα» της ψυχικής ανθεκτικότητας ξεκίνησε σαν μια προσπάθεια να διευκρινιστεί γιατί παιδιά και έφηβοι που εκτίθενται σε αρνητικές περιβαλλοντικές επιδράσεις μπορεί να κατορθώσουν διαφορετικά επίπεδα επιτυχίας και ευτυχίας».

«Παρά το κοινό δόγμα «Εφηβεία είναι, θα περάσει», η ψυχική αναστάτωση του εφήβου που δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα και σωστά, διογκώνεται, εγκαθίσταται και προοδευτικά υπονομεύει τη λειτουργικότητά του στην ενήλικο ζωή».

Η καθηγήτρια Παιδιατρικής- Εφηβικής Ιατρικής-Κλινικής Φαρμακολογίας του ΕΚΠΑ*, κυρία Φλώρα Μπακοπούλου, εξηγεί μεταξύ άλλων, στο ertnews.gr γιατί παιδιά που προέρχονται από ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον πετυχαίνουν στη ζωή τους ενώ παιδιά που «τα έχουν όλα» δεν έχουν καλή πορεία.

H καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής, Φλώρα Μπακοπούλου

Πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε την ψυχική ανθεκτικότητα στα παιδιά;

Η σύγχρονη προσέγγιση στα προβλήματα των παιδιών έχει μετακινηθεί πέρα από την παραδοσιακή μείωση των παραγόντων κινδύνου και επικεντρώνεται στο ίδιο το παιδί, τονίζοντας τη σημασία της ενίσχυσης προστατευτικών παραγόντων σε τρία επίπεδα – στο ίδιο το παιδί, στην οικογένειά του και στην κοινότητα. Η προσέγγιση με βάση την ψυχική ανθεκτικότητα εστιάζεται στους γονείς και την οικογένεια ως τις σημαντικότερες δυνάμεις στη ζωή των παιδιών και των εφήβων που μπορούν να τους προστατεύσουν από επιβλαβείς καταστάσεις και συμπεριφορές.

Τι πιστεύετε πως είναι σημαντικότερο για να καλλιεργήσουμε την ψυχική ανθεκτικότητα στα παιδιά, ο χαρακτήρας ή το περιβάλλον;

Οι γονείς πρέπει να βοηθούν τα παιδιά τους να αναγνωρίσουν ότι κατέχουν διάφορες ικανότητες και εσωτερικές δυνάμεις και να τα ενισχύουν να αναπτύξουν τα 7 αναπόσπαστα, αλληλοσχετιζόμενα χαρακτηριστικά (7C) της ψυχικής ανθεκτικότητας: Επάρκεια (Competence), Αυτοπεποίθηση (Confidence), Σύνδεση (Connection), Συμβολή (Contribution), Αντιμετώπιση (Coping), Έλεγχο (Control) και Χαρακτήρα (Character). Η καλλιέργεια του χαρακτήρα, της θεμελιακής αίσθησης του σωστού και του λάθους, είναι σημαντική καθώς τα παιδιά και οι έφηβοι με χαρακτήρα έχουν μεγαλύτερη άνεση να εμμένουν στις αξίες τους, να επιδεικνύουν στάση ενδιαφέροντος προς τους άλλους και να κάνουν φρόνιμες επιλογές. Το περιβάλλον, οι στενοί δεσμοί με την οικογένεια, τους φίλους, το σχολείο και την κοινότητα δημιουργούν μια αίσθηση ασφάλειας που αποτρέπει τα παιδιά από την αναζήτηση καταστροφικών εναλλακτικών της αγάπης και της προσοχής.

Βλέπουμε παιδιά τα οποία προέρχονται από πολύ δύσκολο περιβάλλον και όμως πετυχαίνουν στη ζωή τους ενώ παιδιά που «τα έχουν όλα» δεν έχουν καλή πορεία. «Από το ρόδο βγαίνει αγκάθι και από το αγκάθι βγαίνει ρόδο» λέει ο σοφός λαός. Που οφείλεται κατά τη γνώμη σας;

Το «κίνημα» της ψυχικής ανθεκτικότητας ξεκίνησε σαν μια προσπάθεια να διευκρινιστεί γιατί παιδιά και έφηβοι που εκτίθενται σε αρνητικές περιβαλλοντικές επιδράσεις μπορεί να κατορθώσουν διαφορετικά επίπεδα επιτυχίας και ευτυχίας. Μελετήθηκε ποιές ήταν οι προστατευτικές δυνάμεις στις ζωές τους που τους θωράκισαν από τα λάθη και δεν εμφάνισαν τις αναμενόμενες ανεπιθύμητες εκβάσεις που σχετίζονται με τις καταστάσεις αυτές. Η ψυχική ανθεκτικότητα είναι μια πολυδιάστατη έννοια που εμπεριέχει την έκθεση στην αντιξοότητα και την εκδήλωση θετικής προσαρμοστικής έκβασης, είναι η ικανότητα του ατόμου να επανακάμπτει από τις αντιξοότητες και να εκδηλώνει συμπεριφορές που προάγουν την υγεία του.

Τα επτά στοιχεία της ψυχικής ανθεκτικότητας

Ποια είναι τα στοιχεία που συνθέτουν την ψυχική ανθεκτικότητα και πως μπορούμε να τα καλλιεργήσουμε;

Τα στοιχεία που συνθέτουν την ψυχική ανθεκτικότητα είναι ηΕπάρκεια (Competence), η Αυτοπεποίθηση (Confidence), η Σύνδεση (Connection), η Συμβολή (Contribution), η Αντιμετώπιση (Coping), ο Έλεγχος (Control) και ο Χαρακτήρας (Character).

Οι έφηβοι πρέπει να νιώσουν επάρκεια για να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση. Χρειάζονται βαθιά σύνδεση με τουλάχιστον έναν ενήλικο για να ενισχύσουν την επάρκεια. Χρειάζονται χαρακτήρα για να μάθουν πώς να συμβάλλουν στις οικογένειές τους και στον κόσμο, και ο χαρακτήρας σφυρηλατείται μέσω των βαθιών συνδέσεων με τους άλλους. Η συμβολή χτίζει το χαρακτήρα και δυναμώνει περαιτέρω τις συνδέσεις. Οι έφηβοι που συμβάλλουν στις κοινωνίες αποκτούν αυτοπεποίθηση καθώς νιώθουν όλο και πιο επαρκείς και αυτό τους δίνει μια αυξημένη αίσθηση ελέγχου. Οι έφηβοι με αίσθηση ελέγχου πιστεύουν στην ικανότητά τους να λύνουν τα προβλήματα, έτσι ώστε να αντιμετωπίζουν επίμονα ένα πρόβλημα μέχρι να βρούνε μια λύση. Αυτό αυξάνει την αυτοπεποίθησή τους, ενισχύει την ικανότητά τους να ελέγχουν το περιβάλλον τους και ούτω καθ΄εξής.

ertnews.gr