Η συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης για τη σεισμική κρίση στη Σαντορίνη
Τα πρώτα αποτελέσματα για τη χρήση υψηλής τεχνολογίας και τεχνητής νοημοσύνης παρουσιάστηκαν στο 10o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών
Tα πρώτα αποτελέσματα για τη χρήση υψηλής τεχνολογίας και τεχνητής νοημοσύνης στην παρακολούθηση της σεισμικής δραστηριότητας στη Σαντορίνη παρουσιάστηκαν στο 10o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Ομιλητές ήταν οι Θανάσης Γκανάς (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών), Εύη Νομικού (ΕΚΠΑ) και Μαργαρίτα Σέγκου (Βρετανική Γεωλογική Υπηρεσία – BGS). Τη συζήτηση συντόνισε ο ακαδημαϊκός Κώστας Συνολάκης, παρουσιάζοντας ιστορικά δεδομένα από το τσουνάμι του 1956 και πιθανά σενάρια μελλοντικής σεισμικής ή ηφαιστειακής δραστηριότητας στη Μεσόγειο.
Στο οικονομικό Φόρουμ των Δελφών παρουσιάστηκαν τα πρώτα αποτελέσματα από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην παρακολούθηση της σεισμικής δραστηριότητας
Tα πρώτα αποτελέσματα για τη χρήση υψηλής τεχνολογίας και τεχνητής νοημοσύνης στην παρακολούθηση της σεισμικής δραστηριότητας στη Σαντορίνη παρουσιάστηκαν στο 10o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Η ομάδα της δρος Σέγκου στη BGS χρησιμοποίησε μηχανική εκμάθηση για την καταγραφή της σεισμικότητας, εντοπίζοντας σχεδόν 50.000 σεισμούς, δέκα φορές περισσότερους από τις παραδοσιακές μεθόδους. Αυτό επέτρεψε την εξαιρετικά ακριβή παρακολούθηση της εξέλιξης των σεισμικών επεισοδίων και την κατανόηση των μαγματικών διεργασιών σε σχεδόν πραγματικό χρόνο.
Η δρ Σέγκου τόνισε ότι παλαιότερα απαιτούνταν χρόνια έρευνας για τέτοιας ποιότητας δεδομένα, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη και το υπολογιστικό σύννεφο αλλάζουν τα δεδομένα στη σεισμολογία. Μάλιστα, σύμφωνα με αναδρομική ανάλυση, η κρίση φαινόταν να ξεκινά από τον Νοέμβριο, δηλαδή δύο μήνες νωρίτερα από την έναρξη της έντονης φάσης, κάτι που δείχνει πόσο χρήσιμη είναι η έγκαιρη τεχνολογική προετοιμασία για την ενημέρωση του πληθυσμού και των αρχών. Η κρίση εξελίσσεται σε τέσσερις φάσεις με σεισμικότητα σε παλμούς, με αυξανόμενη διάρκεια, όπως φαίνεται στο διάγραμμα. Η ανάλυση υποδεικνύει την ύπαρξη μαγματικής φλέβας σε διεύθυνση ΒΑ, με πιθανό κέντρο κάτω από την Ανύδρο.
Η καθηγήτρια Εύη Νομικού σημείωσε ότι η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο προσφέρει κρίσιμο χρόνο αντίδρασης, προστατεύοντας κοινότητες και τουριστική δραστηριότητα. Η σεισμική διέγερση σχετίζεται με τη διείσδυση μάγματος σε βάθος 3-5 χλμ. κάτω από την Ανύδρο, προκαλώντας τεκτονικές τάσεις και ενεργοποίηση ρηγμάτων. Το φαινόμενο θα συνεχιστεί όσο διαρκεί η τροφοδοσία του μαγματικού θαλάμου.
Το 2022, ο τουρισμός στη Σαντορίνη συνεισέφερε 5,9 δισ. Ευρώ στο ελληνικό ΑΕΠ. Το θαλάσσιο παρατηρητήριο SANTORY, το πρώτο του είδους στην Ελλάδα, συμβάλλει καθοριστικά στην επιστημονική γνώση γύρω από τις διεργασίες στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Παρέχει παρακολούθηση φυσικών παραμέτρων και αποτελεί πρότυπο για την Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και είναι δυνατό να δώσει απαραίτητα δεδομένα για τη μελλοντική ανάπτυξη στρατηγικών διαχείρισης κινδύνων για τις παράκτιες περιοχές.
Ο Θανάσης Γκανάς παρουσίασε τα γεωδαιτικά δεδομένα και παρατήρησε ότι ήδη από τον Αύγουστο του 2024 έδειξαν μια σταδιακή ανύψωση της καλδέρας, η οποία ανήλθε συνολικά σε 4 εκατοστά έως τα τέλη Ιανουαρίου του 2025, οπότε και η παραμόρφωση σταμάτησε και μεταφέρθηκε στην ευρύτερη περιοχή της νησίδας ‘Ανυδρος.
Τα δεδομένα GNSS (δηλαδή τρισδιάστατες μετρήσεις παραμόρφωσης) από τον σταθμό της Ανύδρου έδειξαν μια καθίζηση 12 εκατοστών μέσα σε διάστημα 2 εβδομάδων και παράλληλη κίνηση προς δυσμάς.
