Το Ολοκαύτωμα της Βιάννου: Το Δίστομο της Κρήτης
Η τριήμερη σφαγή που άφησε ανεξίτηλο το σημάδι της
Σεπτέμβριος 1943. Το χωριό Βιάννος στην Κρήτη γνώρισε μία από τις φρικιαστικότερες στιγμές της Κατοχής, όταν γερμανικά στρατεύματα πραγματοποίησαν μαζική σφαγή αμάχων, ανταποδίδοντας την αντίσταση των Κρητικών. Το μακελειό, που διήρκεσε τρεις μέρες, άφησε πίσω του νεκρούς γέροντες, γυναίκες, παιδιά, ακόμα και έγκυες και ανάπηρους, καθιστώντας το Ολοκαύτωμα της Βιάννου ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της ελληνικής ιστορίας.
Η έναρξη της τραγωδίας
Οι γερμανικές δυνάμεις εισέβαλαν στα χωριά της επαρχίας Βιάννου στις 14 Σεπτεμβρίου 1943, μετά από εντολή του στρατηγού Φρίντριχ-Βίλχελμ Μύλλερ, που ήθελε να καταπνίξει την αντίσταση στην περιοχή. Η εντολή ήταν σαφής: «Κάψτε τα χωριά, εκτελέστε τους κατοίκους». Το σχέδιο εκτελέστηκε με απόλυτη σκληρότητα, καθώς τα γερμανικά στρατεύματα περικύκλωσαν τα χωριά και άρχισαν να συλλαμβάνουν όποιον έβρισκαν μπροστά τους.
Αμείλικτη βία και κτηνωδία
Η σφαγή ξεκίνησε το πρωί της 14ης Σεπτεμβρίου και διήρκεσε έως τις 16 Σεπτεμβρίου. Εκατοντάδες άνθρωποι οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Παιδιά, ηλικιωμένοι, γυναίκες και άτομα με ειδικές ανάγκες δεν γλίτωσαν από τη φρικτή μοίρα. Οι εκτελέσεις πραγματοποιούνταν εν ψυχρώ, ενώ τα χωριά πυρπολούνταν συστηματικά, αφήνοντας μόνο στάχτες και ερείπια.
Η βία ήταν τόσο ακραία, που κάτοικοι της Βιάννου θυμούνται ιστορίες εγκύων γυναικών και παιδιών που δολοφονήθηκαν άγρια, χωρίς κανέναν δισταγμό. Η κτηνωδία των Γερμανών δεν έκανε διακρίσεις, και όσοι επιχείρησαν να διαφύγουν κυνηγήθηκαν και εκτελέστηκαν εν ψυχρώ.
Οι συνέπειες της σφαγής: Μια κοινότητα σε πένθος
Η σφαγή της Βιάννου προκάλεσε τον θάνατο πάνω από 400 αθώων αμάχων και κατέστρεψε δεκάδες χωριά. Η περιοχή θρήνησε τους νεκρούς της και προσπαθούσε να συνέλθει από την καταστροφή για δεκαετίες μετά το τέλος του πολέμου. Οι πράξεις των Γερμανών χαρακτηρίστηκαν ως εγκλήματα πολέμου, όμως οι υπεύθυνοι δεν λογοδότησαν ποτέ πραγματικά.
Μνήμη και δικαίωση
Το Ολοκαύτωμα της Βιάννου δεν είναι απλά μια τραγική ανάμνηση. Είναι ένα σύμβολο θυσίας και αντίστασης. Η επέτειος μνήμης κάθε χρόνο τονίζει την ανάγκη να μην ξεχαστούν ποτέ αυτά τα γεγονότα και να αποδοθεί δικαιοσύνη. Η Βιάννος παραμένει το «Δίστομο της Κρήτης», με την ιστορία της να αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα των δεινών του πολέμου και της αδιάκοπης πάλης για ελευθερία.
Η ιστορία των χωριών της Βιάννου, όπως και άλλων περιοχών που βίωσαν παρόμοια τραγωδία, μας υπενθυμίζει την τραγικότητα του πολέμου και τη βαρβαρότητα της κατοχής. Είναι ένας φόρος τιμής στα θύματα και ένα διαρκές κάλεσμα να μην επαναληφθούν τέτοιες φρικαλεότητες.