Αγνωστοι στίχοι του Ευριπίδη βγαίνουν στο φως;
Μελετητές υποστηρίζουν ότι αιγυπτιακός πάπυρος περιέχει αποσπάσματα δύο τραγωδίες
Σε ένα καλοκαίρι που τα έργα του Ευριπίδη έχουν την τιμητική τους, δύο καθηγητές από το Πανεπιστήμιο Μπόλντερ του Κολοράντο στις ΗΠΑ φαίνεται πως έρχονται να προσθέσουν επιπλέον στίχους και σκηνές σε δύο έργα του τραγικού ποιητή που έχουν σωθεί αποσπασματικά: τις τραγωδίες «Πολύειδος» και «Ινώ».
Σύμφωνα με τα όσα έκανε γνωστά το επιστημονικό περιοδικό του πανεπιστημίου (Colorado Arts and Science Magazine), η καθηγήτρια ελληνικών σπουδών Ιβόνα Τρνκα-Αμρχάιν και ο κλασικιστής και ειδικός στον Ευριπίδη, Τζον Γκίμπερτ μελετούσαν από το 2022 έναν αιγυπτιακό πάπυρο που βρέθηκε σε μια ανασκαφή της αρχαίας Φιλαδέλφειας της Αιγύπτου και υποστηρίζουν ότι οι 98 στίχοι που προσπαθούσαν να αποκωδικοποιήσουν και να ερμηνεύσουν τους προηγούμενους μήνες είναι άγνωστα μέρη από τα δύο έργα του Ευριπίδη που σώζονται αποσπασματικά. «Θεωρούμε ότι δεν έχει ξαναβρεθεί ανάλογης σημασίας εύρημα από το 1960», αναφέρει σε δηλώσεις του στο περιοδικό ο καθηγητής Γκίμπερτ. Από τους 98 στίχους που εξέτασαν, οι 22 ήταν γνωστοί στους μελετητές του Ευριπίδη με μικρές παραλλαγές, αλλά οι υπόλοιποι, σύμφωνα με τον καθηγητή, «ήταν κάτι εντελώς καινούργιο».
Οι νέοι στίχοι συμπληρώνουν, σύμφωνα με τους μελετητές, τις σκηνές του Πολύειδου. Στην πλοκή της τραγωδίας ο βασιλιάς Μίνωας της Κρήτης και η βασίλισσα Πασιφάη ζητούν από τον Πολύειδο, τον περίφημο μάντη της Κορίνθου σύμφωνα με τον μύθο, να αναστήσει τον γιο τους Γλαύκο που πνίγηκε μέσα σε ένα πιθάρι με μέλι. Στους στίχους του παπύρου, κατά τους μελετητές, περιγράφεται μια σκηνή φιλονικίας μεταξύ του Μίνωα και του Πολύειδου για το κατά πόσον είναι ηθική η ανάσταση των νεκρών.
Στην περίπτωση της Ινούς, τα πράγματα έχουν άλλο ενδιαφέρον. Στη μυθολογία η Ινώ ήταν πριγκίπισσα της Θήβας, κόρη του βασιλιά Κάδμου και της θεότητας Αρμονίας. Ο μύθος της παρουσιάζει διάφορες παραλλαγές ανάλογα με τους ποιητές που έγραψαν για εκείνη. Σε μια παραλλαγή εμφανίζεται ως η κακιά μητριά του Φρίξου και της Ελλης, σε άλλη ως εκείνη που προστατεύει τον νεογέννητο Διόνυσο, ενώ σε μια τρίτη στήνει μια πλεκτάνη για να σώσει τα παιδιά της. Αυτή την εκδοχή υιοθετούν οι στίχοι του παπύρου, σύμφωνα με την καθηγήτρια Τρνκα-Αμρχάιν: «Η τρίτη σύζυγος του βασιλιά (σ.σ. Θεμιστώ) προσπαθεί να σκοτώσει τα παιδιά της Ινούς. Η Ινώ καταφέρνει και ανατρέπει το σχέδιό της και οδηγεί τη βασίλισσα να σκοτώσει τελικά τα δικά της παιδιά και εκείνη αυτοκτονεί». Σύμφωνα με τον μύθο, ο Ποσειδώνας σώζει την Ινώ και εκείνη γίνεται μια Νηρηίδα.
Η μελέτη των δύο ακαδημαϊκών για τον πάπυρο και ο συσχετισμός του με το έργο του Ευριπίδη θα τεθεί σύντομα υπ’ όψιν της επιστημονικής κοινότητας. Οι μελετητές αναγνωρίζουν ότι διατυπώνουν «τολμηρούς» ισχυρισμούς και περιμένουν τον έλεγχο και τις παρατηρήσεις των συναδέλφων τους, αλλά εκτιμούν ότι η θεωρία τους έχει στέρεες βάσεις. Οπως αναφέρεται στο δημοσίευμα του Colorado Arts and Science Magazine, ήδη παρουσίασαν τα ευρήματά τους σε 13 ειδικούς στην Ουάσιγκτον τον Ιούνιο και η πρώτη επιστημονική δημοσίευσή τους θα γίνει εντός του μήνα. Η «Κ» επικοινώνησε με τους δύο μελετητές για περισσότερες διευκρινίσεις σχετικά με τα ευρήματά τους, αλλά δεν έλαβε απάντησή τους.