Για το σκίσιμο της Συμφωνίας των Πρεσπών από τον Κυριάκο Βελόπουλο

Toυ 

Σίμου Ανδρονίδη

Ο πρόεδρος του κόμματος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος, προχώρησε από το βήμα της Βουλής, στο σκίσιμο του Φύλλου Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) που εν προκειμένω αφορούσε την Συμφωνία των Πρεσπών την οποία συνυπέγραψαν οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας πριν από λίγα χρόνια.

Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως έναυσμα για αυτή την βίαιη συμβολικά ενέργεια του προέδρου της Ελληνικής Λύσης, αποτέλεσε το γεγονός πως η νεο-εκλεγείσα πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας χρησιμοποίησε κατά την διάρκεια της ονομασίας της τον όρο ‘Μακεδονία’ και όχι τον όρο ‘Βόρεια Μακεδονία,’ όπως προβλέπει και η Συμφωνία των Πρεσπών. Δεν θα διστάσουμε να διατυπώσουμε την ακόλουθη υπόθεση εργασίας.

Οι πρόσφατες εξελίξεις στη γειτονική χώρα (εκλογική επικράτηση ενός καθαυτό εθνικολαϊκιστικού κόμματος όπως είναι το ‘VMRO-DPMNE’, συστηματική χρήση του όρου ‘Μακεδονία’), προσέφεραν την ευκαιρία σε έναν εθνικολαϊκιστική πολιτικό όπως είναι ο Κυριάκος Βελόπουλος, να καταδείξει ή αλλιώς, να υπενθυμίσει προς όλους και κυρίως προς τους πολίτες της χώρας (τους κατοίκους της Βόρειας Ελλάδας), το ό,τι αντιτίθεται σφόδρα στη συγκεκριμένη συμφωνία, την οποία και δεν εκλαμβάνει παρά ως ‘κουρελόχαρτο’ που ‘πρέπει να σκιστεί’: ‘Τι αξία έχει αυτό ‘κουρελόχαρτο’ μέσω του οποίου κάποιοι ξεπούλησαν τα ‘ιερά και τα όσια της Μακεδονίας μας; Καμία. Οπότε το σκίζω εδώ μπροστά σας. Και αν θέλουν ας φωνάξουν οι Σκοπιανοί και η ‘ανεκδιήγητη πρόεδρος τους’.[1]

Εμβαθύνοντας περισσότερο, θα τονίσουμε πως ο Κυριάκος Βελόπουλος, καλεί σε μία «λαϊκιστική κινητοποίηση»[2] (populist mobilization), κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών και όλων όσων την υποστήριξαν και την εφάρμοσαν (και εδώ συμπεριλαμβάνει και την Νέα Δημοκρατία), σύμφωνα με την διατύπωση των Ασλανίδη & Caiani. Σε αυτό το σημείο όμως, οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Και γιατί λέμε κάτι τέτοιο;

Διότι ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης δεν καλεί τους πολίτες και ειδικά όλους όσοι αντιτίθενται στη Συμφωνία και στο περιεχόμενο της να βγουν στους δρόμους και να διαμαρτυρηθούν.

Αλλά, αντιθέτως, τους καλεί να φωνάξουν δυνατά ‘κάτω η Συμφωνία των Πρεσπών. Η Μακεδονία ήταν και είναι Ελληνική,’ και, να σπεύσουν στην κάλπη στις προσεχείς ευρωπαϊκές εκλογές ψηφίζοντας με τρόπο που να ‘πονέσει πολύ’ τους εμπνευστές και τους υποστηρικτές της συμφωνίας. Δηλαδή, ψηφίζοντας την Ελληνική Λύση.

Η όλη στάση και συμπεριφορά του Κυριάκου Βελόπουλου από το βήμα της Βουλής, καθίσταται η επιτομή του λαϊκισμού, στο εγκάρσιο σημείο όπου το ίδιο το σκίσιμο μίας δια-κρατικής συμφωνίας που δεσμεύει την χώρα, όπως και την γειτονική Βόρεια Μακεδονία,[3] φανερώνει την έλλειψη σεβασμού που επιδεικνύει απέναντι στους συναδέλφους του, στο Κοινοβούλιο (ευτελισμός της Βουλής των Ελλήνων) καθώς και στο ίδιο το πολιτικό σύστημα της χώρας.[4]

Συν τοις άλλοις, η συμβολικά βίαιη ενέργεια του που έλαβε χώρα με τρόπο θεατρικό, καθαρά ‘Βελοπουλικό’ (αρκεί να δει ο αναγνώστης το πως χειρονομεί και συνοφρυώνεται), είχε ως αποτέλεσμα το να επισκιαστεί η ομιλία που εκφώνησε από το βήμα του Κοινοβουλίου.

Άλλως πως, η εικόνα του ‘μαινόμενου Βελόπουλου που τα’ λέγε αλλά λίγοι τον άκουγαν’, υποσκελίζει για τα καλά τον λόγο, την ομιλία, την οποία όποιος την άκουσε, μετά από λίγη ώρα, δεν θα την θυμάται καν. Αυτό που θα θυμάται θα είναι το ‘σκίσιμο’ της ‘προδοτικής Συμφωνίας των Πρεσπών,’[5] που ο μόνο ‘ο θαρραλέος Βελόπουλος μπόρεσε να κάνει’.

Συνεχίζοντας την ανάλυση μας, θα ισχυρισθούμε πως με αυτή του την ενέργεια ο ίδιος θέλησε να ‘αποδείξει’ πως δεν ‘είναι Τσίπρας που κάποτε είχε υποσχεθεί το ‘σκίσιμο’ του μνημονίου αλλά δεν το έκανε ποτέ.’

Εν αντιθέσει με τον ίδιο, που ‘ό,τι λέει, το κάνει’. Η δε επίκληση του παρελθόντος και η ειδική αναφορά του στο ‘Καραμανλικό δάκρυ για την Μακεδονία’, γίνεται με σκοπό να δείξει πως η σημερινή Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν έχει ‘ουδεμία σχέση’ με τις ‘αξίες και με τις αρχές’ της Καραμανλικής Νέας Δημοκρατίας.[6] Όντας ένα ‘νεοταξίτικο’ και ‘μη-πατριωτικό’ κομματικό ‘υβρίδιο’. Στον πυρήνα του Βελοπουλικού λαϊκισμού υπεισέρχεται η έννοια του ‘φθηνού εντυπωσιασμού’.

[1] Θεωρητικώ τω τρόπω, θα στραφούμε στην ανάλυση των Anghel & Jones, οι οποίοι έχουν κάνει λόγο για την «διπλωματία των αθετημένων υποσχέσεων», περιγράφοντας με αυτή την έκφραση το ουσιαστικό ‘πάγωμα’ της ενταξιακής διαδικασίας των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.

Εμείς δεν θα διστάσουμε να αξιοποιήσουμε την ως άνω έκφραση ή αλλιώς, έννοια, επισημαίνοντας θεωρητικά πως και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επενδύσει σε αυτό τον τύπο διπλωματίας, υπενθυμίζοντας από καιρού εις καιρόν, το ό,τι η Ευρωπαϊκή Ένωση ήσαν αυτή που αθέτησε τις υποσχέσεις της όσον αφορά την ένταξη της Τουρκίας στην Ένωση, παραπέμποντας το ζήτημα στις ελληνικές καλένδες.

Χρήση αυτού του τύπου έκανε και πριν από λίγα χρόνια, με αφορμή την μη-πώληση στην Τουρκία των μαχητικών αεροσκαφών ‘F-35,’ από τις Ηνωμένες Πολιτείες, εστιάζοντας ιδιαιτέρως στο γεγονός πως οι δύο χώρες είχαν υπογράψει μία συμφωνία την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες ‘αθέτησαν’. Ή αλλιώς, με βάση την επιθετική Ερντογανική ιδιόλεκτο, ‘καταπάτησαν χάριν τρίτων’.

Βλέπε σχετικά, Anghel, V., & Jones, E., ‘“Broken Promises Diplomacy: The Russia-Ukraine War and the end of Enlargement as we knew it,’ στο: Dzankic, J., Kacarska, S., & Keil, S., (επιμ.), ‘A Year later: War in Ukraine and Western Balkan (Geo)Politics,’  EUI, Florence, 2023.

[2] Βλέπε σχετικά, Caiani, M., ‘Populism/Populist movements,’ στο: Snow, D.A., Della Porta, D., Klandermans, B., Mc Adam, D., (επιμ.), ‘The Blackwell Encyclopedia of Social and Political Movements,’ Oxford, Blackwell Publishing, 2012. Και, Ασλανίδης, Πάρις., ‘Occupy populism: social movements of the great recession in comparative perspective,’ Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 2015, Διαθέσιμη στο: Occupy populism: social movements of the great recession in comparative perspective (didaktorika.gr)

[3] Ορμώμενοι από την παρά πολύ σημαντική μελέτη του Νικόλαου Τζιφάκη και της Μαριλένας Κοππά, θα υποστηρίξουμε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε να δίνει έμφαση στην συγκρότηση ενός «μετακομμουνιστικού» δημοκρατικού κράτους στη Βόρεια Μακεδονία, μόνο μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και την υπογραφή της περίφημης Ενδιάμεσης Συμφωνίας.

Μέχρι τότε το απέφευγε (και σε αυτό συνέβαλλε και η στάση των τότε ελληνικών κυβερνήσεων), κάτι που διαδραμάτισε ρόλο στην όξυνση των εθνοτικών διαιρέσεων εντός της χώρας και στο ξέσπασμα ενός ανοιχτού εμφυλίου πολέμου μεταξύ Σλαβόφωνων και Αλβανόφωνων.

Ο Mendelski έχει τεκμηριώσει την άποψη πως σε διαιρεμένες εθνοτικά χώρες, όπως είναι οι Βαλκανικές, η «δύναμη μετασχηματισμού» της Ευρωπαϊκής Ένωσης  έχει όρια τα οποία δεν μπορεί να υπερβεί. Όσον αφορά την περίπτωση της Βόρειας Μακεδονίας, εμείς θα διαφοροποιηθούμε από την ανάλυση του Mendelski, διατυπώνοντας την δική μας υπόθεση εργασίας.

Και ποια είναι αυτή; Ας το δούμε αναλυτικότερα: Η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα της Βόρειας Μακεδονίας συνέβαλλε σταδιακά στη μείωση της συγκρουσιακής δυναμικής εντός χώρας, στην έναρξη διαπραγματεύσεων για την επίλυση της σύγκρουσης, και, στην υπογραφή και εφαρμογή της Συμφωνίας της Οχρίδας στις αρχές του 2000. Με την συμφωνία αυτή τέθηκε οριστικά τέλος στον εμφύλιο πόλεμο που ταλάνισε την χώρα και της δημιούργησε πολλά προβλήματα.

Βλέπε σχετικά, Mendelski, Martin., ‘The EU’S Pathological Power: The Failure of External Rule of Law Promotion in South Eastern Europe,’ Southeastern Europe, 2015, Διαθέσιμο στο: unknown (coe.int) Επίσης, Κοππά, Μαριλένα., & Τζιφάκης, Νικόλαος., ‘Ο εξευρωπαϊσμός των Δυτικών Βαλκανίων,’ Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις, 2024, Διαθέσιμο στο: Kallipos: Ο Εξευρωπαϊσμός των Δυτικών Βαλκανίων

[4] Το γεγονός πως δεν ασκεί οποιαδήποτε εξουσία, μειώνει αισθητά τον αντίκτυπο της καταδικαστέας και απαράδεκτης ενέργειας του.  Η οποία δεν θα μπορούσε να επιφέρει επιπλέον προβλήματα στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας.

Κινούμενοι σε ένα θεωρητικό επίπεδο, θα μπορούσαμε να θέσουμε το ακόλουθο ερώτημα: Με ποια σοβαρότητα θα μπορούσε να διαχειριστεί κρίσιμα εθνικά θέματα ο συγκεκριμένος πολιτικός, όταν αντιδρά κατ’ αυτόν τον τρόπο;

Όταν σκίζει ενώπιον συναδέλφων του μία σημαντική δια-κρατική συμφωνία η οποία πέραν του ό,τι είναι νόμος του κράτους, έχει συντελέσει σε σημαντικό βαθμό στη βελτίωση των διμερών σχέσεων της Ελλάδας με την Βόρεια Μακεδονία, οι οποίες πλέον μπορούν να αναλάβουν ακόμη και κοινές πρωτοβουλίες στην περιοχή δίχως να υπάρχει στη μέση ο σκόπελος του ονοματολογικού; Παράλληλα, ο Κυριάκος Βελόπουλος δείχνει έλλειψη σεβασμού απέναντι στο Σύνταγμα της χώρας το οποίο ο συνταγματολόγος Νίκος Αλιβιζάτος το αποκάλεσε εύστοχα ως το «θεσμικό θεμέλιο» της Μεταπολίτευσης.

Κατά την διάρκεια των εργασιών του σημαντικού συνεδρίου για την Μεταπολίτευση που πραγματοποίηση ο ‘Κύκλος Ιδεών’ του Ευάγγελου Βενιζέλου, πρώην προέδρου του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος.  Βλέπε σχετικά, Λιαλιούτη, Μυρτώ, ‘Κύκλος Ιδεών. Μεταπολίτευση με «θεσμικά θεμέλια»,’ Εφημερίδα ‘Τα Νέα,’ 14/05/2024, σελ. 12.

[5] Η εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών και η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, είχαν ως αποτέλεσμα το να μην μπορέσει η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (βλέπε και την θεώρηση του Tabak), να χαράξει μία στρατηγική που να αποβλέπει στην ενίσχυση της επιρροής της στη γειτονική χώρα. Ως εκ τούτου, έχει στραφεί αποκλειστικά στην Αλβανία, την οποία και αντιμετωπίζει ως ‘πύλη εισόδου’ για την περαιτέρω διείσδυση της στη Βαλκανική ‘ενδοχώρα.’

Βλέπε σχετικά, Tabak, H., ‘Manifestations of Islam in Turkey’s Foreign Policy,’ στο:   Tabak, Η.,  .Tufeksi, Ο., & Chiriatti, A.,  (επιμ.), ‘Domestic and Regional Uncertainties in the New Turkey, Cambridge, Cambridge Scholar Publishers, 2017, σελ.  85-104.

[6] Βλέπε σχετικά, Μπόκας, Χρήστος,  ‘Ο Βελόπουλος έσκισε το ΦΕK της Συμφωνίας των Πρεσπών στο βήμα της Βουλής – Δείτε βίντεο,’ Διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα,’ 15/05/2024, Ο Βελόπουλος έσκισε το ΦΕK της Συμφωνίας των Πρεσπών στο βήμα της Βουλής – Δείτε βίντεο (protothema.gr) Χρήζει θεωρητικής επισήμανσης το γεγονός πως οι αναφορές της Ελληνικής Λύσης και των βουλευτών της στη Συμφωνία των Πρεσπών κατά την διάρκεια της περιόδου 2020-2023, δεν ήσαν πολλές.,

Σίμος Ανδρονίδης