Νέα Αρχαιολογικά Μουσεία σε Μεσαρά, Άγιο Νικόλαο και Αρχάνες

Τρία νέα αρχαιολογικά μουσεία αποκτά η Κρήτη τα οποία ενδυναμώνουν το ισχυρό πολιτιστικό της αποτύπωμα. Ήδη εγκαινιάστηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσαράς, αυτό του Αγίου Νικολάου επεκτάθηκε, εκσυγχρονίστηκε και ανοίγει ξανά τις πύλες του για το κοινό μετά από 12 ολόκληρα χρόνια ενώ έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες για την δημιουργία ενός ακόμη αρχαιολογικού μουσείου στις Αρχάνες.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσαράς, εμβαδού 2.900 τ.μ., παρέχει πλήρεις μουσειακές υποδομές, διαθέτοντας, πέραν των εκθεσιακών χώρων, αίθουσα προβολών και συνεδρίων, αίθουσα περιοδικών εκθέσεων, εσωτερικό αύλειο χώρο κατάλληλο για εκδηλώσεις και εκθεσιακές δράσεις, αναψυκτήριο και πωλητήριο καθώς και άνετους χώρους πρόσβασης των επισκεπτών.

Η μόνιμη έκθεση έχει γενικό τίτλο «Εν μέσω Ορέων. Η ανθρώπινη παρουσία στη Μεσσαρά από τους προϊστορικούς ως τους χριστιανικούς χρόνους». Στόχος της είναι να καταδείξει την καταλυτική επίδραση της ιδιαίτερης μορφολογίας της περιοχής, όπως αποτυπώνεται, γλαφυρά, στο τοπωνύμιο Μεσαρά, για την ανάπτυξη του υλικού και άυλου πολιτισμού, στο πέρασμα του χρόνου. Η μουσειογραφική προσέγγιση παρουσιάζει τα εκθέματα με τοπογραφική λογική, παρακολουθώντας την ιστορική εξέλιξη και εντάσσοντας το αρχαιοτοπίο της Μεσσαράς, στην εκθεσιακή αφήγηση, με τη βοήθεια ψηφιακών μέσων. Η εκθεσιακή εμπειρία εμπλουτίζεται με διαδραστικές εφαρμογές πληροφόρησης, δυνατότητα ψηφιακής ξενάγησης και εφαρμογές εκπαιδευτικού χαρακτήρα.

«Είναι μια ιστορική μέρα για τη Μεσαρά, μέρα πολύ σημαντική για όλους μας. Η ανάγκη ίδρυσης Αρχαιολογικού Μουσείου στη Μεσαρά, ήταν από τα πρώτα ζητήματα που πληροφορήθηκα, το 1999, όταν ανέλαβα Γενική Γραμματέας στο Υπουργείο Πολιτισμού. Τη δεκαετία του 2000, το Υπουργείο Πολιτισμού ωρίμασε τις μελέτες για την ανέγερση του κτηρίου. Το 2012, με τον Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη εντάξαμε, στο ΕΣΠΑ 2007-2013, ένα δίκτυο Μουσείων στην Κρήτη, από τον Άγιο Νικόλαο, τη Μεσσαρά, το Ηράκλειο, τα Χανιά. Αυτό το δίκτυο Μουσείων δημιουργήθηκε ακριβώς, γιατί θέλαμε να ενδυναμώσουμε την πολιτιστική φυσιογνωμία της Κρήτης. Να αποδώσουμε στους κατοίκους της, χώρους ψυχαγωγίας, με την αρχαία σημασία της λέξης, της αγωγής της ψυχής. Να ενδυναμώσουμε την επισκεψιμότητα, με ένα οικονομικό πόρο ανάπτυξης και ευημερίας» δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη στην τελετή των εγκαινίων του μουσείου και πρόσθεσε:

«Σήμερα, με το Μουσείο Μεσσαράς ως κέντρο -έργο προϋπολογισμού περίπου 8.000.000 ευρώ- δημιουργούμε Πολιτιστικές Διαδρομές, σε ολόκληρη την ευρύτερη περιφέρεια, η οποία περιλαμβάνει μείζονες αρχαιολογικούς χώρους, όπως της Γόρτυνας και της Φαιστού. Σήμερα, στο πλαίσιο της άριστης συνεργασίας μας με την Περιφέρεια Κρήτης, εκπονούμε μελέτες ωρίμανσης, προκειμένου να προχωρήσει η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Γόρτυνας, να καταργηθεί ο δρόμος που διχοτομεί την περίφημη παλαιοχριστιανική βασιλική, την ανάδειξη του ανακτόρου της Φαιστού και την προστασία της από τα ακραία φαινόμενα της κλιματικής κρίσης. Το Μουσείο αποδίδεται στην τοπική κοινωνία και στους επισκέπτες της περιοχής, δύο μήνες νωρίτερα από τον προγραμματισμό του, καθώς ζήτησα από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου -την οποία ευχαριστώ για την ανταπόκριση- η φετινή τουριστική περίοδος να βρει το Μουσείο ανοικτό, ώστε να επιμηκυνθεί ο χρόνος παραμονής των επισκεπτών, στη συγκεκριμένη περιοχή».

Να σημειωθεί πως μέχρι τις 31 Μαΐου 2023, το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσαράς θα υποδέχεται τους επισκέπτες του χωρίς εισιτήριο.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου

Tο Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου συγκεντρώνει αρχαιότητες από την Ανατολική Κρήτη οι οποίες χρονολογούνται από τη νεολιθική έως και τη ρωμαϊκή περίοδο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα κτερίσματα από το πρωτομινωικό νεκροταφείο της Αγίας Φωτιάς (3000-2300 π.Χ.) και τα ευρήματα από το μινωικό ανάκτορο των Μαλίων.

Την  έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου, του Αγίου Νικολάου, στο Λασίθι η οποία είναι σχεδόν έτοιμη και υπολείπονται μόνον η τοποθέτηση του εποπτικού υλικού και οι ψηφιακές εφαρμογές,  επισκέφθηκε η Λίνα Μενδώνη. Μετά το πέρας της παρουσίασης, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού δήλωσε τα εξής:  «Είναι μεγάλη η χαρά για το Υπουργείο Πολιτισμού και για την Αρχαιολογική Υπηρεσία, όταν ένα τόσο σημαντικό έργο, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου, μετά από 12 χρόνια που παρέμενε με κλειστές πόρτες, αποδίδεται στην πόλη. Σήμερα, χάρη στην εργώδη προσπάθεια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου, το Μουσείο υποδέχεται τους πολίτες και τους επισκέπτες του Αγίου Νικολάου, με διπλάσιο εκθεσιακό χώρο. Στο πρόσωπο της Εφόρου Χρύσας Σοφιανού, ευχαριστώ όλο το προσωπικό για την προσπάθεια που κατέβαλε, ώστε από σήμερα το Μουσείο να υποδέχεται πολίτες και επισκέπτες, τις συγκεκριμένες μέρες, που θα ορίσει η Εφορεία. Εύχομαι, τον Οκτώβριο, να μπορέσουμε να εγκαινιάσουμε το Μουσείο, πλήρως ολοκληρωμένο, ώστε τον επόμενο χειμώνα να αποτελέσει προορισμό για τα σχολεία και τους κατοίκους του Αγίου Νικολάου».

Η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός του Αρχαιολογικού Μουσείου του Αγίου Νικολάου, στο Λασίθι, καθώς και η εκπόνηση της μελέτης της μόνιμης έκθεσης του χρηματοδοτήθηκαν, με συνολικό προϋπολογισμό 6.500.000 ευρώ, από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα 2007-2013 και το ΠΕΠ Κρήτης 2014-2020.

Στην εκδήλωση απόδοσης του Μουσείου παρευρέθηκαν ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννης Πλακιωτάκης, ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου Αντώνης Ζερβός.

Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο στις Αρχάνες

Μνημόνιο Συνεργασίας για την ίδρυση του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Αρχανών υπέγραψαν η Λίνα Μενδώνη, ο Σταύρος Αρναουτάκης και ο Δήμαρχος Αρχανών Αστερουσίων Μανώλης Κοκοσάλης. Ο Δήμος Αρχανών Αστερουσίων παραχωρεί προς χρήση στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού το παλαιό εμφιαλωτήριο του π. Αγροτικού Συνεταιρισμού Αρχανών ΣΥΝΠΕ, με στόχο την δημιουργία Μουσείου για την προβολή και ανάδειξη του σημαντικότατου αρχαιολογικού πλούτου της ευρύτερης περιοχής. Οι αρχαιολογικοί θησαυροί των Αρχανών εκτίθενται σήμερα στο μικρό κτήριο της Αρχαιολογικής Συλλογής. Η αναγκαιότητα της ίδρυσης νέου μουσείου επιβάλλεται από το υλικό των ανασκαφών που διενεργούνται στην περιοχή. Η συντήρηση τεκμηρίωση των ευρημάτων των ανασκαφών και η έκθεση επιλεγμένων συνόλων, θα δώσει την δυνατότητα παρουσίασης στο κοινό της διαχρονικής ιστορίας της περιοχής.

Με το Μνημόνιο Συνεργασίας προβλέπεται η εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών από τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ (μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη, αρχιτεκτονικές, στατικές και ηλεκτρομηχανολογικές μελέτες) για την αποκατάσταση του κτηρίου του παλαιού εμφιαλωτηρίου οίνου στις Άνω Αρχάνες και την λειτουργία του ως του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Αρχανών, καθώς και η προετοιμασία των διαδικασιών δημοπράτησης των αντίστοιχων έργων. Ο συνολικός προϋπολογισμός των μελετών είναι της τάξεως του 1.500.000 ευρώ, ενώ η αρχική διάρκεια του μνημονίου είναι τριετής.