Πάπες ιδεολόγοι και πάπες ακτιβιστες

Toυ Γιώργου Σιακαντάρη

Ο πρώην ποντίφικας Βενέδικτος ΙΣΤ, ο μοναδικός που εδώ και έξη αιώνες παραιτήθηκε από αυτή τη θέση, εγκατέλειψε τη γήινη πόλη, με προορισμό γι’ αυτόν και τους χριστιανούς την ουράνια πόλη. Είμαι σίγουρος πως ο καθ’ ημάς ελιτιστικός και επιδερμικός αντικληρικαλισμός θα ξεσπαθώσει γι’ αυτόν τον «μονοκόμματο και δογματικό» πάπα.

Θα τού προσάψουν τα σεξουαλικά σκάνδαλα και θα ξεχάσουν πως αν και από συντηρητικές, δογματικές θεολογικές θέσεις άνοιξε τον διαθρησκευτικό διάλογο. Θα ξεχάσουν πως όταν κατάλαβε πως δεν κάνει γι’ αυτή τη θέση, δεν γαντζώθηκε σ’ αυτή, αλλά παραιτήθηκε.

Το μεγάλο του «αμάρτημα» όμως, όπως και κάθε πιστού, σύμφωνα με αυτόν τον ελιτιστικό αντικληρικαλισμό είναι πως δεν αρνήθηκε την πίστη στην άμωμη σύλληψη, την ανάσταση του Λαζάρου, την Ανάσταση του Ιησού, στ’ ότι με τη λήψη του άρτου και του οίνου στη Θεία Κοινωνία μεταλαμβάνουμε το σώμα και το αίμα του Χριστού.

Πράγματα που αυτός ο αντικληρικαλισμός περιγέλα αντί να κατανοεί, νομίζοντας μάλιστα πως κάνει και κάτι προοδευτικό. Στην περιφρονείται ό,τι πιστεύουν τα λαϊκά στρώματα. Να ζητάς από την Εκκλησία ν’ αρνηθεί τα δόγματα της για χάρη του «ορθού λόγου», είναι σαν να ζητάς από τα ψάρια ν’ εγκαταλείψουν το νερό και να έρθουν στη στεριά.

Αυτοί που στον χριστιανισμό βλέπουν μόνο τον ανορθολογισμό, είναι ανίκανοι να δουν την άλλη πλευρά των Ευαγγελίων. Την πλευρά της αγάπης προς τους αδικημένους, την περιφρόνηση προς τον αλόγιστο πλουτισμό και την πίστη πως η ισότητα είναι η βαθύτερη ουσία του ανθρώπου.

Τον χριστιανισμό ως επαναστατικό μήνυμα. Οὐκ ένι Ιουδαίος ουδὲ Έλλην, ουκ ένι δούλος ουδὲ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ· πάντες γαρ υμεις εις ἐστε εν Χριστώ Ιησού (Απόστολος Παύλος- Προς Γαλάτες).

Στην Ελλάδα, για πολλούς λόγους που δεν υπάρχει χώρος ν’ αναπτύξω εδώ, δεν υπήρχε ένας λαϊκός αντικληρικαλισμός όπως στη Δυτική Ευρώπη των Θρησκευτικών Πολέμων. Αντιθέτως ο δικός μας αντικληρικαλισμός ήταν πολύ ρηχός και ελιτίστικος.

Ο Βενέδικτος εκπροσωπούσε μια δογματική και συντηρητική αντίληψη της θεολογικής πίστης, η οποία δεν αποδεχόταν τον συμβιβασμό της καθολικής Εκκλησίας και δόγματος με τη θεοποίηση του χρήματος. Κάτι όμως που πρωτίστως έβλαπτε την ίδια την Εκκλησία και όχι το χρήμα.

Το πρόβλημα του ήταν πως φαντάστηκε ότι η καθολική Εκκλησία, μπορεί ν’ εξακολουθεί να είναι εκπρόσωπος της ουράνιας πόλης σε μια γη που κυριαρχεί το χρήμα. Ως πάπας ιδεολόγος συνέχισε να πιστεύει στην πνευματική ηγεμονία της Εκκλησίας ακόμη και στη εποχή του παγκόσμιου χρήματος.

Αντιθέτως ο προκάτοχός του πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ και ο διάδοχός του πάπας Φραγκίσκος, ως ακτιβιστές πάπες, κατανόησαν πολύ καλά πως ο περίφημος θάνατος του Θεού, δεν είναι θάνατος της πίστης, αλλά ο θάνατος της άποψης πως η Εκκλησία ακόμη και την εποχή της παγκοσμιοποίησης και του καπιταλισμού καζίνο, μπορεί να συνεχίζει να ηγεμονεύει ιδεολογικά.

Ο Βενέδικτος δεν έκανε για πάπας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Θα τα  κατάφερνε καλύτερα, αν έμενε ο ιδεολόγος-διανοούμενος Γιόζεφ Άλοϊς Ράτσινγκερ. Αιώνια η μνήμη του ακόμη και αν δεν υπάρχει ουράνια πόλη.

Γιώργος Σιακαντάρης.