«Σαν κατασκοπικό μυθιστόρημα»: Πώς η δημιουργός των Pussy Riot απέδρασε από τη Ρωσία

Η Μαρία (Μάσα) Αλιόχινα των Pussy Riot απέδρασε από τη Ρωσία, τη στιγμή που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν συνεχίζει να καταδιώκει τους αντιφρονούντες.

Η δημιουργός του ρωσικού φεμινιστικού πανκ-ροκ μουσικού συγκροτήματος και ακτιβιστικής ομάδας, έχει συλληφθεί και φυλακιστεί μαζί με τα υπόλοιπα μέλη των Pussy Riot πολλές φορές την τελευταία δεκαετία και κυρίως επειδή διαμαρτυρήθηκε δημόσια για το καθεστώς Πούτιν. Πέρυσι, τέθηκε υπό κράτηση για 48 ώρες αφού συμμετείχε σε διαδηλώσεις ενθαρρύνοντας κι’ άλλους να διαμαρτυρηθούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Εν μέσω της συνεχιζόμενης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ένα νέο άρθρο στους New York Times αποκαλύπτει ότι η Αλιόχινα βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό και, όταν οι αρχές αποφάσισαν να τον μετατρέψουν σε ποινή φυλάκισης διάρκειας 21 ημερών, τότε εκείνη αποφάσισε να φύγει από τη Ρωσία.

Η Μαρία Βλαντιμίροβνα Αλιόχινα, όπως είναι το πλήρες όνομά της, τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή των ρωσικών αρχών – και του κόσμου – όταν οι Pussy Riot οργάνωσαν μια διαμαρτυρία κατά του Πούτιν στον Καθεδρικό Ναό του Σωτήρος στη Μόσχα.

Γι’ αυτή την εξέγερση που πραγματοποιήθηκε το 2012, καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκισης για «χουλιγκανισμό». Ωστόσο, παρέμεινε αποφασισμένη να πολεμήσει το καθεστώς καταπίεσης του Πούτιν, ακόμη και μετά τις έξι φυλακίσεις από το περασμένο καλοκαίρι, πάντα με πλαστές κατηγορίες που είχαν στόχο να καταπνίξουν τον πολιτικό της ακτιβισμό.

Η απόφαση για απόδραση

Αλλά τον περασμένο Απρίλιο, μετά την ανακοίνωση των ρωσικών αρχών ότι θα την μετέφεραν σε απομακρυσμένο χώρο αυστηρής επιτήρησης, η Αλιόχινα αποφάσισε ότι είχε έρθει η ώρα να εγκαταλείψει τη Ρωσία – τουλάχιστον προσωρινά – και μεταμφιέστηκε σε διανομέα φαγητού για να αποφύγει την αστυνομία της Μόσχας που παρακολουθούσε το διαμέρισμα της φίλης όπου διέμενε. Άφησε το κινητό της πίσω για να παραπλανήσει τους αστυνομικούς αλλά και να αποφύγει την παρακολούθηση.

Ένας φίλος της, την οδήγησε με το αυτοκίνητό του στα σύνορα με τη Λευκορωσία και μετά, το πέρασμα στη Λιθουανία διήρκησε μια εβδομάδα. Σε ένα διαμέρισμα στούντιο στο Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας, συμφώνησε να παραχωρήσει μια συνέντευξη για να περιγράψει την οδυνηρή απόδραση ενός αντιφρονούντα από τη Ρωσία του Πούτιν.

«Ήμουν χαρούμενη που τα κατάφερα επειδή ήταν ένα απρόβλεπτο και μεγάλο αντίο στις ρωσικές αρχές», δήλωσε η Αλιόχινα. «Ακόμα δεν καταλαβαίνω τελείως τι έχω κάνει», παραδέχθηκε.

Αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα

Το 33χρονο μέλος των Pussy Riot μέχρι στιγμής έχει περάσει την ενήλικη ζωή της παλεύοντας για να σεβαστεί η Ρωσία το δικό της Σύνταγμα και τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, όπως για παράδειγμα την ελευθερία του λόγου. Μετά την αποφυλάκισή της τον Δεκέμβριο του 2013, εκείνη κι ακόμα ένα μέλος των Pussy Riot, ίδρυσαν το ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης Mediazona, που εστίαζε στο έγκλημα και την τιμωρία στη Ρωσία.

Επιπλέον, έγραψε τα απομνημονεύματα «Riot Days» και ταξίδεψε διεθνώς παρουσιάζοντας ένα σόου που βασίστηκε στο βιβλίο. Κι ενώ το όνειρό της ήταν να κάνει περιοδεία στη Ρωσία, μόνο τρείς χώροι συμφώνησαν να την φιλοξενήσουν και όλοι ήρθαν αντιμέτωποι με επιπτώσεις.

Η Αλιόχινα δεσμέυτηκε να παραμείνει στη Ρωσία παρά την τακτική παρακολούθηση και πίεση από τις αρχές. Αλλά πλέον, ανήκει κι εκείνη στους δεκάδες χιλιάδες Ρώσους που απέδρασαν από τη χώρα όταν ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία.

Ταξίδεψε με μαύρες μπότες χωρίς κορδόνια, μια αναφορά στις πολλές θητείες της στη φυλακή όπου τα κορδόνια παπουτσιών κατάσχονταν. Αντί αυτών, χρησιμοποίησε υγρά μαντηλάκια.

Η ομιλία Πούτιν

Ακριβώς 10 χρόνια από την ημέρα της διαμαρτυρίας στον Καθεδρικό Ναό, ο Πούτιν εκφώνησε μια ομιλία στην οποία αναφέρθηκε στην Ουκρανία ως μια χώρα «που δημιούργησε η Ρωσία», θέτοντας τις βάσεις για την εισβολή του.

Η Αλιόχινα άκουσε την ομιλία στο ραδιόφωνο από το κελί της φυλακής. Η εισβολή, είπε, άλλαξε τα πάντα, όχι μόνο για εκείνη, αλλά και για τη χώρα της. «Δεν πιστεύω ότι η Ρωσία έχει πια δικαίωμα να υπάρχει. Ακόμα και πριν, υπήρχαν ερωτήματα για τον τρόπο που είναι ενωμένη, με ποιες αξίες είναι ενωμένη και πού πηγαίνει. Όμως τώρα δεν πιστεύω ότι αυτό αποτελεί πλέον θέμα».

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ήταν περικυκλωμένη από άλλα μέλη του συγκροτήματος, πλέον μια συλλογική ομάδα με περίπου 12 μέλη. Τα περισσότερα από αυτά απέδρασαν πρόσφατα από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της συντρόφου της Λούσι Στέιν.

Η Στέιν είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τη Ρωσία έναν μήνα πριν, βγαίνοντας κρυφά έξω φορώντας μια στολή υπηρεσίας διανομής. Η απόφασή της ήρθε όταν κάποιος τοποθέτησε μια πινακίδα στην πόρτα του διαμερίσματος που έμενε με την Αλιόχινα, κατηγορώντας τις δύο γυναίκες για προδοσία.

Οι δυό τους είχαν φυλακιστεί για αναρτήσεις στο Instagram που ζητούσαν την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στη Ρωσία. Τον Φεβρουάριο, η Αλιόχινα καταδικάστηκε σε 15 ημέρες φυλάκισης για «προπαγάνδα του ναζιστικού συμβολισμού» για ακόμα μια ανάρτηση που είχε κάνει στο Instagram το 2015, στην οποία κατηγορούσε τον Αλεξάντρ Λουκασένκο. Μαζί με την Αλιόχινα και η Στέιν μπήκε στο κρατητήριο για παρόμοιες κατηγορίες. «Φοβούνται γιατί δεν μπορούν να μας ελέγξουν», είπε η Αλιόχινα.

Οι τρείς προσπάθειες να διασχίσει τα σύνορα

Όταν έφτασε στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Λιθουανία, είχε μαζί της μια λιθουανική βίζα και προσπάθησε να τη χρησιμοποιήσει με τη ρωσική ταυτότητά της, καθώς η Ρωσία είχε κατασχέσει το διαβατήριό της. Από τότε, εντάσσεται στη λίστα της Ρωσίας με τους καταζητούμενους.

Στην πρώτη της προσπάθεια να διασχίσει τα σύνορα, η Αλιόχινα κρατήθηκε από Ρώσους συνοριοφύλακες για έξι ώρες προτού τη στείλουν πίσω. Στη δεύτερη προσπάθειά της, ο δύσπιστος αξιωματικός την έστειλε μακριά.

Αλλά την τρίτη μέρα, τα κατάφερε. Είχε συμμάχους εκτός της χώρας που εργάζονταν για να της βρουν τον δρόμο προς την ελευθερία. Ο ένας ήταν ο Ισλανδός καλλιτέχνης Ράγκναρ Κάρτανσον, φίλος που έπεισε μια ευρωπαϊκή χώρα να εκδώσει στην Αλιόχινα ένα ταξιδιωτικό έγγραφο που ουσιαστικά της έδινε το ίδιο καθεστώς ως πολίτης της Ευρώπης. Οι αξιωματούχοι της χώρας ζήτησαν να μην κατονομαστεί.

Το έγγραφο μεταφέρθηκε λαθραία στη Λευκορωσία. Για όσο χρονικό διάστημα βρισκόταν εκεί, η 33χρονη απέφευγε τα ξενοδοχεία ή οπουδήποτε θα χρειαζόταν να επιδείξει ταυτότητα, κάτι που θα μπορούσε να δώσει πληροφορίες στους ανθρώπους που την αναζητούσαν.

«Ακούγεται σαν κατασκοπικό μυθιστόρημα»

Τελικά επιβιβάστηκε σε ένα λεωφορείο για τη Λιθουανία με το έγγραφο στο χέρι. Περιέγραψε γελώντας πόσο καλύτερα της φέρθηκαν οι συνοριοφύλακες που πλέον θεωρούσαν «Ευρωπαία» και όχι Ρωσίδα. «Πολλή “μαγεία” υπήρξε την προηγούμενη εβδομάδα», είπε. «Ακούγεται σαν κατασκοπικό μυθιστόρημα».

Το γεγονός ότι κατάφερε να ξεφύγει από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία ήταν αντανάκλαση της χαοτικής ρωσικής επιβολής του νόμου. «Από εδώ, μοιάζει με μεγάλο δαίμονα, αλλά είναι πολύ αποδιοργανωμένο αν κοιτάξει από μέσα. Το δεξί χέρι δεν γνωρίζει τι κάνει το αριστερό».

Η Αλιόχινα λέει πως ελπίζει να επιστρέψει στη Ρωσία. Αλλά κανείς δεν έχει την παραμικρή ιδέα πώς αυτό θα μπορούσε να συμβεί, όταν ακόμη και οι πιο αφοσιωμένοι ακτιβιστές φυλακίζονται ή εξαναγκάζονται σε εξορία.

Μετά από λίγες ημέρες, η Αλιόχινα ταξίδεψε στην Ισλανδία μαζί με άλλα μέλη για να επισκεφτεί τον Κάρτανσον που είχε κανονίσει να κάνουν πρόβα σε κτίριο που κάποτε στέγαζε το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας.

«Αν η καρδιά σου είναι ελεύθερη, δεν έχει σημασία πού βρίσκεσαι», είπε η Αλιόχινα.

 

kathimerini.gr