HomeΓΝΩΜΕΣΤο τείχος κατά του ολοκληρωτισμού

Το τείχος κατά του ολοκληρωτισμού

Διαφήμιση
Διαφήμιση
Tου Γιώργου Σιακαντάρη

Στις 17 Ιουνίου 1953 είχαμε στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας την πρώτη εξέγερση σε χώρα του σοβιετικού μπλοκ. Ακολούθησαν στις 28 Ιουνίου 1956 οι διαδηλώσεις πολωνών εργατών και φοιτητών στο Πόζναν, ενθαρρυμένοι και από την ομιλία Χρουστσόφ κατά των εγκλημάτων του Στάλιν.

Ηταν όμως 4 Νοεμβρίου 1956 όταν τα σοβιετικά τανκς μετά από την «έκκληση» του συντρόφου Ιάνους Κάνταρ εισέβαλλαν στην Ουγγαρία για να καταστείλουν τη εξέγερση των φοιτητών και των πολιτών της χώρας.

Δυστυχώς εκείνη την περίοδο πολλοί διανοούμενοι αντί να υπερασπιστούν την ελευθερία της σκέψης, συντάχθηκαν με τη σοβιετική εκδοχή περί αντεπανάστασης και αδιαφόρησαν για τη δολοφονία του ηγέτη της εξέγερσης Νάγκι, ο οποίος είχε τολμήσει να ζητήσει την έξοδο της Ουγγαρίας από το Σύμφωνο Βαρσοβίας.

Ο ολοκληρωτισμός όμως ήταν υπεράνω της αποσταλινοποίησης και φρόντισε να κλείσει τα στόματα και τις ζωές όσων ζητούσαν ελευθερίες εντός του κομμουνισμού.

Ακολούθησε η Ανοιξη της Πράγας, η πολωνική Αλληλεγγύη μέχρι να φτάσουμε στην πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Πολωνία τον Ιούνιο του 1989 και στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου στις 9 Νοεμβρίου 1989. Σχεδόν σαράντα χρόνια κομμουνιστικού και όχι απλά σταλινικού κομμουνισμού κατέρρευσαν αυτό το βράδυ του Νοεμβρίου.

Πολλοί προσπάθησαν να δικαιολογήσουν αυτή την πτώση επικαλούμενοι τις «πανουργίες» της ιστορίας όπως τον αποκλεισμό της επαναστατικής Ρωσίας και τον εμφύλιο που ακολούθησε, τη δήθεν διαστροφή ενός υπέροχου οράματος από τον Στάλιν, την μπρεζνιεφική γραφειοκρατία, τα λάθη του κόμματος και άλλα παρόμοια που δεν θίγουν την ουσία.

Το καθεστώς κατέρρευσε γιατί ήταν ολοκληρωτικό και το περιβάλλον που το περιέκλειε ήταν δημοκρατικό. Η δύναμη του παραδείγματος της δημοκρατίας δεν μπορούσε να μη συγκινήσει τους πολίτες που ζούσαν σ’ αυτές τις χώρες.

Ηθελαν και τα αγαθά των δυτικών αλλά και τις ελευθερίες τους.

Και όμως σήμερα πολλοί πολίτες σ’ αυτές τις χώρες, ειδικά στην Πολωνία και την Ουγγαρία, αλλά όχι μόνο, αδιαφορούν για τις ελευθερίες και αναζητούν τις εύκολες λύσεις και ερμηνείες της δύσκολης κατάστασής τους.

Ολα αυτά που τους υπόσχονται συντηρητικοί λαϊκιστές, κυρίως συντηρητικοί ηγέτες.

Δυστυχώς και οι δημοκρατίες δεν είναι εμβολιασμένες κατά της αποτυχίας, όπως περίτρανα αποδεικνύει η αντοχή Τραμπ.

Αυτές αποτυγχάνουν όταν οι πολίτες βλέπουν πως παρά την οικονομική κρίση υπάρχουν ορισμένοι που με τη βοήθεια των δημοκρατικών κυβερνήσεων αυξάνουν τον πλούτο τους, την ώρα που κάποιοι άλλοι αισθάνονται ότι η δημοκρατία τούς περιθωριοποιεί.

Ετσι πρέπει να ερμηνευθεί η αντοχή των Τραμπ, Κατσίνσκι και Ορμπαν και οι αρνητές του Covid-19 και όχι με την ελιτίστικη επίκληση της ανοησίας και του ψεκασμού.

Ή τουλάχιστον όχι μόνο.

Οι πλουραλιστικές δημοκρατίες καλούνται να αντιμετωπίσουν δυο μέγιστα προβλήματα:

Τις ανισότητες και την κοινωνική και ατομική ανασφάλεια.

Προβλήματα που επιτείνονται από την αίσθηση του αποκλεισμού των πολιτών από τις αποφάσεις που τους αφορούν.

Μόνο αντιμετωπίζοντας αυτά τα προβλήματα οι δημοκρατίες μπορούν να στήσουν ένα τείχος κατά του ολοκληρωτισμού. Διαφορετικά ο Τραμπ θα επιστρέψει με άλλο όνομα ή και το ίδιο.

Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας, συγγραφέας

Διαφήμιση
Διαφήμιση