Ιωάννης Μάργαρης: Ο ΑΔΜΗΕ enabler της «πράσινης» στροφής στην Ενέργεια

Όπως τόνισε σχετικά, είναι γεγονός ότι στην περίοδο της πανδημίας που διανύουμε αποτελεί πρόκληση η εξασφάλιση της συνέχειας και της ταχύτητας στις αλλαγές που προωθούνται στον ενεργειακό κλάδο.

Πρόκληση είναι και να διατηρήσουμε τον κλάδο προσηλωμένο στους Στρατηγικούς Στόχους του Πράσινου Μετασχηματισμού.

Ταυτόχρονα, όμως, η πανδημία είναι μια παράμετρος που δείχνει κατεξοχήν το αδιέξοδο του παραγωγικού μας μοντέλου όπως αυτό αποτυπώνεται στην κλιματική αλλαγή.

Για επιτευχθεί ο απώτερος στόχος της κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης έως το 2050, κάθε κράτος μέλος έχει θέσει μια σειρά από Εθνικούς Στόχους για την Ενέργεια και το Κλίμα. Ο ΑΔΜΗΕ, ως Εθνικός Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς, αποτελεί βασικό φορέα  υλοποίησης των στόχων του ΕΣΕΚ.

Το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ) που καταρτίζουμε σε ετήσια βάση αποτυπώνει το συνολικό πλάνο των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, συνολικού προϋπολογισμού της τάξης των 5 δισ. ευρώ έως το 2030.

Ο στρατηγικός ρόλος του ΑΔΜΗΕ, όμως, δεν εξαντλείται στο ΔΠΑ. Στόχος μας είναι ο Διαχειριστής να αναδειχθεί σε enabler της στροφής προς την πράσινη ανάπτυξη μέσω της απολιγνιτοποίησης.

Προς την κατεύθυνση αυτή, μας ενδιαφέρει να παίξουμε ενεργό ρόλο στη διασύνδεση των μεγάλων έργων ΑΠΕ στον νησιωτικό χώρο, στις διασυνδέσεις των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, καθώς και στον νέο κλάδο της αποθήκευσης – σε βαθμό πάντα που συνάδει με τον ρόλο μας ως ανεξάρτητου διαχειριστή.

Η τεχνογνωσία που χρησιμοποιείται για τα έργα αυτά είναι καινοτόμος και ο ΑΔΜΗΕ έχει όλες τις δυνατότητες – τεχνικές και χρηματοοικονομικές – να δραστηριοποιηθεί σε αυτές τις νέες αγορές.  Οι νέοι αυτοί τομείς δραστηριότητας, όμως, προϋποθέτουν ενίσχυση των πόρων του Διαχειριστή.

Και όταν λέω «πόρων», εννοώ ανθρώπινων πόρων –αφού σε επίπεδο χρηματοοικονομικών πόρων ο ΑΔΜΗΕ διαθέτει ισχυρό track record και ισχυρή κεφαλαιακή βάση.

Από τη διεκπεραίωση των αιτημάτων σύνδεσης νέων μονάδων ΑΠΕ μέχρι τον σχεδιασμό –και την υλοποίηση αύριο – των διασυνδέσεων των νέων μονάδων ΑΠΕ και των offshore πάρκων, ο ΑΔΜΗΕ βρίσκεται αντιμέτωπος με αυξημένες ανάγκες σε έμπειρο, υψηλά καταρτισμένο προσωπικό.

• Το ΔΠΑ 2021-2029 «καλύπτει» το ΕΣΕΚ

Ο Σχεδιασμός του Συστήματος καλύπτει ήδη τον στόχο του ΕΣΕΚ για τις ΑΠΕ έως το 2030. Σύμφωνα με αυτόν, η εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ θα πρέπει να ανέρχεται σε 15 GW (πλην των 3.9 GW των μεγάλων υδροηλεκτρικών) την επόμενη δεκαετία.

Ο προγραμματισμός μας, μάλιστα, ξεπερνά αυτόν τον στόχο, αφού προβλέπει εγκατεστημένη ισχύ 15.7 GW, με ενσωμάτωση των νησιών (συντηρητική εκτίμηση 2,4 GW), του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (2,45 GW) και των Σταθμών με Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης (3,72 GW). Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται όσα πρόκειται να ενταχθούν στο Δίκτυο Διανομής ή τα θαλάσσια πάρκα στο βαθμό που θα υλοποιηθούν πριν το 2030.

Όπως είναι προφανές, όσο αυξάνονται τα έργα που εντάσσονται στο Σύστημα, ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος περιορίζεται. Για τον λόγο αυτό, προκειμένου να αποφευχθεί η μη βέλτιστη ανάπτυξη του Συστήματος και του Δικτύου, η περαιτέρω διάθεση του ηλεκτρικού χώρου για ανάπτυξη ΑΠΕ θα πρέπει να γίνει με στρατηγικό τρόπο. Αυτό θα μπορούσε, ενδεχομένως, να επιτευχθεί με διενέργεια διαγωνισμών από τη ΡΑΕ με συγκεκριμένο μέγεθος ισχύος ανά περιοχή ενδιαφέροντος κ.α.

• Ο ρόλος του ΑΔΜΗΕ στα υπεράκτια αιολικά πάρκα

Ειδικά σε ό,τι αφορά τα offshore πάρκα, υποστηρίζουμε τη διαχείριση μιας ολιστικής προσέγγισης με στόχο τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας τους προς όφελος ολόκληρης της αγοράς ενέργειας. Ο ΑΔΜΗΕ, ως θεματοφύλακας της ασφάλειας και αποτελεσματικότητας του Συστήματος, μπορεί να το εγγυηθεί αυτό.

Η δική μας θέση είναι ότι η ανάπτυξη των μονάδων αυτών δεν μπορεί να γίνει άναρχα και ad hoc, αλλά χρειάζεται κεντρική στρατηγική η οποία, με τη σειρά της, προϋποθέτει βαθιά τεχνογνωσία.

Ο ΑΔΜΗΕ διαθέτει εκτεταμένη εμπειρία στον σχεδιασμό και την υλοποίηση υποθαλάσσιων διασυνδέσεων υψηλής τάσης και μπορεί να εγγυηθεί ασφαλείς διασυνδέσεις σύμφωνα με τα πλέον σύγχρονα πρότυπα.

Αυτό που εμείς προτείνουμε είναι να εκπονούμε  στρατηγική μελέτη για την ανάπτυξη των offshore ως επέκταση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ). Στη συνέχεια, να διενεργείται ανοικτός δημόσιος διαγωνισμός με τη μορφή ανταγωνιστικής διαδικασίας με κριτήριο την τιμή αποζημίωσης της ενέργειας.

Προτείνουμε ο ΑΔΜΗΕ να αναλαμβάνει τον σχεδιασμό, τη μελέτη και την αδειοδότηση των έργων σύνδεσης των πάρκων. Επιπλέον, να αναλαμβάνει την υλοποίηση του έργου σύνδεσης με ίδια χρηματοδότηση και ενσωμάτωση των έργων στην Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση του ΑΔΜΗΕ με το κόστος των έργων αυτών να ανακτάται μέσω των χρεώσεων για τη χρήση του Συστήματος.

• Πιλοτικό Πρόγραμμα Αποθήκευσης στη Νάξο

Ένας ακόμη τομέας ανάπτυξης στον οποίο ο ΑΔΜΗΕ μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στον βαθμό που του αναλογεί ως διαχειριστή, είναι οι υποδομές αποθήκευσης. Όπως είχα εξαγγείλει από αυτό εδώ το βήμα πριν από έναν χρόνο, ο ΑΔΜΗΕ έχει ωριμάσει συγκεκριμένες προτάσεις για Μονάδες Αποθήκευσης στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και στα Νησιά που διασυνδέονται στο ΕΣΜΗΕ, μετά από στενή συνεργασία και διαβούλευση με σημαντικές εταιρείες του κλάδου, από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Οι αποθηκευτικοί σταθμοί μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο στο Σύστημα Μεταφοράς, καθώς συμβάλλουν στην ευελιξία και αποδοτικότερη εκμετάλλευση του Συστήματος ιδιαίτερα σε συνθήκες υψηλής διείσδυσης ΑΠΕ.

Επιπλέον, συνεισφέρουν στην επάρκεια ισχύος των διασυνδεδεμένων νησιωτικών συστημάτων με περιορισμένη ικανότητα στη διασύνδεση και παρέχουν εφεδρεία εκτάκτων αναγκών στα πλήρως διασυνδεδεμένα νησιά.

 Αυτή τη στιγμή επεξεργαζόμαστε ένα πιλοτικό έργο αποθήκευσης στη Νάξο. Καταρχάς, να θυμίσουμε ότι η Νάξος διασυνδέθηκε πρόσφατα με την Πάρο και τη Μύκονο, στο πλαίσιο της Β΄ Φάσης Διασύνδεσης των Κυκλάδων και μέσα στα επόμενα χρόνια θα διασυνδεθεί και με τη Σαντορίνη.

Λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη τη διαθέσιμη έκταση στον Υποσταθμό Νάξου, ο ΑΔΜΗΕ εξετάζει την εγκατάσταση πιλοτικού σταθμού συσσωρευτών στον Υ/Σ της Νάξου, μεγέθους 5 έως 10 MW και χωρητικότητας αποθήκευσης 20 έως 40 MWh.

Ο σταθμός αυτός θα υποκαταστήσει μέρος  της αναγκαίας ισχύος εφεδρείας στις Βόρειες Κυκλάδες με οικονομικά βέλτιστο τρόπο. Παράλληλα, θα αξιοποιηθεί από τον ΑΔΜΗΕ στο πλαίσιο της διερεύνησης για τον βέλτιστο τρόπο διαχείρισης συστημάτων συσσωρευτών, που θα συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ.