Κυκλική οικονομία: Σύνθημα ή Όραμα

Άρθρο του Χάρη Μαμουλάκη*

Η περίοδος διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε μια τομή στην πορεία της υιοθέτησης των αρχών της κυκλικής οικονομίας στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας μας. Η απελθούσα ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, αναγνωρίζοντας ότι το γραμμικό καταναλωτικό μοντέλο πνέει τα λοίσθιά, υιοθέτησε γενναίες τομές με συμβολική σημασία σε αυτή την κατεύθυνση. Η σύνταξη και η υιοθέτηση του εθνικού σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία και η ψήφιση του νόμου για τον περιορισμό της χρήσης πλαστικής σακούλας μιας χρήσης, ήταν δύο από τα σημαντικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Μέρος αυτής της διαδρομής ήταν και η συνεργασία της τότε πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου με τις υπηρεσίες της Κομισιόν που κατέληξε στην οδηγία 2019/904, η ενσωμάτωση της οποίας περιέχεται στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον» και ψηφίζεται την Πέμπτη στη Βουλή.

Η οδηγία αφορά την περαιτέρω συρρίκνωση της χρήσης καθημερινών προϊόντων μιας χρήσης όπως τα πλαστικά ποτήρια, τα καλαμάκια, οι μπατονέτες κ.α., με διαφορετικές προβλέψεις για κάθε μια από αυτές, από την πλήρη απαγόρευση μέχρι την επιβολή τελών ή την υποχρεωτική χρήση ανακυκλώσιμων υλικών για την διάθεση τους στην αγορά.

Αν όμως, για τον ΣΥΡΙΖΑ οι αρχές της κυκλικής οικονομίας είναι πυξίδα για τον αναγκαίο πράσινο μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας, για τη Νέα Δημοκρατία η υιοθέτηση του νομοσχεδίου για τα πλαστικά μιας χρήσης είναι πράσινο επικοινωνιακό πυροτέχνημα. Και αν για τον ΣΥΡΙΖΑ βασική προϋπόθεση για να κινηθεί η ελληνική οικονομία στην κατεύθυνση της ρήξης με την «κουλτούρα της μιας χρήσης» είναι η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και η δημιουργία συναινέσεων με τους καταναλωτές και τον ιδιωτικό τομέα, για την ΝΔ το ζήτημα της ενημέρωσης τίθεται σε δεύτερη μοίρα και αναγκαστικά εντάσσεται στην κατασκευή του πράσινου … πορτρέτου με τον τίτλο «Κυριάκος Μητσοτάκης: Ο πιο πράσινος πρωθυπουργός στην Ευρώπη».

Πώς αλλιώς να ερμηνεύσουμε τη βιασύνη να ψηφιστεί ο νόμος όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ακόμα δεν έχει ολοκληρώσει τη συζήτηση για την υλοποίηση της οδηγίας με αποτέλεσμα η Βουλή να ψηφίζει ένα νόμο, την ώρα που ο Υπουργός και τις υπηρεσίες του δεν γνωρίζουν καν ποια είναι τα πλαστικά μιας χρήσης. Πως αλλιώς να εξηγήσουμε ότι ο Υπουργός ακολουθώντας την οδηγία, και ορθά, επιβάλλει τέλη στη χρήση προϊόντων μια χρήσης αλλά οι φορείς που πλέον θα επιφορτίζονται με την υποχρέωση να δημιουργήσουν επιπλέον περιβαλλοντικές υποδομές, οι πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ, δεν γνωρίζουν αν θα λάβουν επιπλέον χρηματοδότηση από τα εν λόγω τέλη για να τις υλοποιήσουν. Πως να κατανοήσουμε τη σπουδή του Υπουργού να επιβάλλει, και ορθά, στις βιομηχανίες πλαστικού την υποχρέωση να χρησιμοποιούν ανακυκλώσιμο πλαστικό, την ώρα που η κυβέρνηση δεν έχει μεριμνήσει για την ύπαρξη επαρκούς χρηματοδότησης για τον ιδιωτικό τομέα, ούτε βέβαια για την ύπαρξη επαρκούς ποσότητας ανακυκλωμένου πλαστικού για να προμηθευτούν οι ελληνικές βιομηχανίες. Και πως αλλιώς να κατανοήσουμε ότι το εγχείρημα της διαμόρφωσης μιας άλλης καταναλωτικής κουλτούρας μέσα από στοχευμένες δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ενημέρωσης παραπέμπεται σε ένα θολό μέλλον την ώρα που οι προθεσμίες για την υλοποίηση του νόμου θα «τρέχουν».

Ο πράσινος μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας είναι αναγκαίος, αναπόφευκτος και, σε ένα βαθμό, εν πολλοίς προδιαγεγραμμένος από την κατεύθυνση των κοινοτικών ενισχύσεων και του Ταμείου Ανάκαμψης. Η χώρα, όμως, χρειάζεται και μια κυβέρνηση που να πιστεύει σε αυτόν…

*Ο Χάρης Μαμουλάκης είναι Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ ν. Ηρακλείου, αν. Tομεάρχης Ανάπτυξης & Επενδύσεων – Πολιτικός Μηχανικός BEng MSc