Αναμένεται «θερμό καλοκαίρι» στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Λιβύης

«Νίκος, εμείς δεν θα κάνουμε την άσκηση “Mavi Vatan”. Τι λες, να μην κάνετε κι εσείς την άσκηση “Καταιγίδα”;» είπε, κατά πληροφορίες, ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ στον Ελληνα υπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο στις 15 Απριλίου, κατά τη διάρκεια της συνομιλίας που είχαν με αφορμή τηλεδιάσκεψη των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ. Ο Ελληνας υπουργός δεν απάντησε αμέσως στην πρόταση του κ. Ακάρ, του στρατιωτικού που κατά τη διάρκεια του αποτυχημένου πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016 έσωσε τη ζωή του Ταγίπ Ερντογάν και έκτοτε είναι ένας από τους στενότερους συνεργάτες του προέδρου της Τουρκίας.

Γιατί οι Τούρκοι ανέβαλαν την άσκηση «Mavi Vatan» («Γαλάζια Πατρίδα»), μία από τις κύριες διακλαδικές τους ασκήσεις, την ώρα που δείχνουν… κολλημένοι με το εγχείρημα της «Γαλάζιας Πατρίδας», δηλαδή του πολλαπλασιασμού των ορίων της τουρκικής επικράτειας μέσω της επέκτασής τους στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου;

Είναι μόνο ο κορωνοϊός η αιτία; Είναι επαρκής η αιτιολόγηση ότι οι περίπου 150.000 επισήμως καταγεγραμμένοι ασθενείς με κορωνοϊό στην Τουρκία αποτελούν ένα μέγεθος που έχει επηρεάσει και την επιχειρησιακή ετοιμότητα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων; Μήπως η κρίση του κορωνοϊού σε συνδυασμό με την εξάτμιση των συναλλαγματικών διαθέσιμων της τουρκικής οικονομίας έχουν δημιουργήσει ένα νέο σκηνικό που επιβάλλει στο καθεστώς της Αγκυρας κινήσεις αναδίπλωσης;

Η ελληνική κυβέρνηση δεν βιάστηκε να λάβει την απόφαση για αναβολή της άσκησης «Καταιγίδα». Οχι μόνο επειδή τα συγκεκριμένα γυμνάσια δεν είναι ένα απλό παίγνιο -είναι η μεγαλύτερης κλίμακας αμιγώς ναυτική άσκηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων- αλλά και επειδή στα μέσα Απριλίου, όταν ο κ. Ακάρ εισηγήθηκε αμοιβαίο μορατόριουμ, τα τουρκικά μαχητικά έκαναν καθημερινά… σουρωτήρι το Αιγαίο και οι αφιονισμένοι πιλότοι τους πραγματοποιούσαν, κατά βούληση, χαμηλές πτήσεις πάνω από τα νησιά στα Δωδεκάνησα.

Τον Απρίλιο του 2020 καταγράφηκαν συνολικά 507 παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από 160 τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη, τα οποία μάλιστα σε 81 περιπτώσεις πέταξαν πάνω από ελληνικό έδαφος, πρακτική που θεωρείται μη φιλική ενέργεια.

Οι προσεκτικοί παρατηρητές των εξελίξεων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είχαν αποκωδικοποιήσει την πρόθεση της Αθήνας να μην ανατροφοδοτήσει την ένταση που πυροδοτούν οι Τούρκοι στο Αιγαίο.

Την Κυριακή 3 Μαΐου, αμέσως μετά την παρενόχληση του ελικοπτέρου που τον μετέφερε μαζί με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ στις Οινούσσες, τη νήσο Παναγιά, το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας κ. Παναγιωτόπουλος είχε δηλώσει για τις 13 τουρκικές υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά: «Τέτοιου είδους συμπεριφορές από πλευράς Τουρκίας δεν βοηθούν στην εκτόνωση της έντασης που θα έπρεπε να επιζητούν και οι δύο πλευρές αυτή την ώρα».

Αναστολή ασκήσεων μέχρι τις 20 Μαΐου

Τις ημέρες που στα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας ζύγιζαν τα υπέρ και τα κατά μιας πιθανής απόφασης για την αναβολή της άσκησης «Καταιγίδα», από τουρκικής πλευράς σημειωνόταν κύμα υπερπτήσεων μαχητικών αεροσκαφών πάνω από τους Αρκιούς, τους Λειψούς, το Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι και την Παναγιά. Ακόμη και την Πέμπτη 7 Μαΐου, δύο ημέρες πριν ανακοινωθεί η αναβολή της άσκησης του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, τουρκικά μαχητικά έκαναν τέσσερις υπερπτήσεις πάνω από τις Οινούσσες και την Παναγιά.

Στο Αρχηγείο Στόλου η προετοιμασία για την υλοποίηση της «Καταιγίδας» προχωρούσε κανονικά, όταν ξαφνικά το πρωί του Σαββάτου 9 Μαΐου – λίγες ώρες πριν αποπλεύσουν τα υποβρύχια από τον ναύσταθμο Σαλαμίνας για να λάβουν τις θέσεις τους στον χώρο του Αιγαίου σύμφωνα με τον σχεδιασμό, στρατιωτικές πηγές ανακοίνωσαν ότι «οι επιχειρησιακές δραστηριότητες μεγάλης και μεσαίας κλίμακας και τα αντικείμενα επιχειρησιακής εκπαίδευσης θα πραγματοποιηθούν σε εύθετο χρόνο και όταν οι υγειονομικές συνθήκες το επιτρέψουν».

Επικοινωνιακά, η αναβολή της άσκησης «Καταιγίδα» συνδέθηκε με τη δημόσια υγεία. «Από την 4η Μαΐου 2020 που τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο της κυβέρνησης για τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων για τον περιορισμό της διασποράς της πανδημίας COVID-19, τονίζεται διαρκώς από το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΔΥ ότι το επόμενο 15ήμερο θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο», ανέφερε επισήμως ανώτατη στρατιωτική πηγή και πρόσθεσε:

«Οι προφανείς ιδιαιτερότητες αυτής της κρίσιμης για τη δημόσια υγεία περιόδου επιβάλλουν τη συνέχιση και για το επόμενο τουλάχιστον 15ήμερο της πρόσκαιρης αναστολής των δραστηριοτήτων επιχειρησιακής εκπαίδευσης μεγάλης κλίμακας, προς διαφύλαξη του εξαιρετικά χαμηλού ποσοστού κρουσμάτων COVID-19 στις τάξεις των ενόπλων δυνάμεων, ποσοστό το οποίο στην κορύφωση της πανδημίας στη χώρα μας δεν ανήλθε πέραν του 0,05% της δύναμής τους».

«Nα μην οξύνουμε καταστάσεις»

«Τα τελευταία 24ωρα (σ.σ. πριν την Κυριακή) δεν έχουμε υπερπτήσεις και επί του παρόντος δεν έχουμε λόγο να οξύνουμε τα πράγματα, ούτε να χαλάσουμε κι άλλο τις διμερείς σχέσεις», είπε στο «ΘΕΜΑ» κυβερνητικό στέλεχος από το οποίο ζητήσαμε να μας εξηγήσει την απόφαση αναβολής της άσκησης «Καταιγίδα».

«Είναι κακό σε αυτή τη φάση να επιζητούμε την εκτόνωση της έντασης που έχει συσσωρευτεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις;» αναρωτήθηκε ο συνομιλητής μας. Η προσπάθεια έναρξης της τουριστικής περιόδου από την 1η Ιουλίου, υπό την προϋπόθεση ότι η επιδημία του κορωνοϊού στην Ελλάδα θα παραμείνει υπό έλεγχο, είναι ακόμη ένας σοβαρός παράγοντας υπέρ της ανάγκης διευθέτησης των εντάσεων με το καθεστώς Ερντογάν.

«Πέρυσι είχαμε έσοδα ύψους 2 δισ. ευρώ από τον εσωτερικό τουρισμό και 18 δισ. από τους ξένους τουρίστες», επισημαίνει κυβερνητικό στέλεχος και προσθέτει ότι με πρώτη προτεραιότητα την υγεία των πολιτών, θα πρέπει να γίνει προσπάθεια για προσέλκυση ξένων τουριστών. Πόσο εύκολο θα ήταν να υλοποιηθεί μια καμπάνια προβολής του τουριστικού προϊόντος της Ελλάδας εν μέσω παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου και πτήσεων τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών πάνω από ελληνικά νησιά;

«Για την απόφαση αναβολής -όχι ακύρωσης- της άσκησης “Καταιγίδα” ελήφθησαν υπ’ όψιν πολλοί παράγοντες: η σταδιακή άρση των μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού, η μη σκοπιμότητα διατήρησης της έντασης με την Τουρκία σε αυτή την περίοδο, η αναβολή διεξαγωγής της μεγάλης τουρκικής άσκησης “Mavi Vatan”, αλλά και η αξιοπιστία της επικοινωνίας Αθήνας – Αγκυρας μέσω άτυπων διαύλων συνεννόησης», εξηγεί στο «ΘΕΜΑ» πρόσωπο με άμεση γνώση των συζητήσεων που γίνονται στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο.

Προετοιμασία για τα ΜΟΕ

Τις ημέρες αυτές, υπό άκρα μυστικότητα, στελέχη της απολύτου εμπιστοσύνης του υπουργού Εθνικής Αμυνας κ. Παναγιωτόπουλου προετοιμάζουν την επανέναρξη των ελληνοτουρκικών συνομιλιών σε επίπεδο στρατιωτικών για υιοθέτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Τα αποτελέσματα των συζητήσεων του Φεβρουαρίου δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας και μάλλον οι διαβουλεύσεις θα έχουν σκοπό την αποτροπή της επιδείνωσης των διμερών σχέσεων.

Ωστόσο κι αυτή ακόμη η επιδίωξη δεν είναι εύκολη, δεδομένου ότι μέσω του διαλόγου οι Τούρκοι θέλουν να νομιμοποιήσουν τις πτήσεις τουρκικών μαχητικών στα Δωδεκάνησα και να επαναφέρουν τη θεωρία των γκρίζων ζωνών, όπως είπε δημοσίως πριν από λίγες ημέρες ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

H προαναγγελία Ντονμέζ

Πριν από λίγα 24ωρα, ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Φατίχ Ντονμέζ, επανέλαβε ότι σύντομα η Αγκυρα θα ξεκινήσει έρευνες για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων στην περιοχή μεταξύ της Κρήτης και της Λιβύης όπου, σύμφωνα με το άκυρο μνημόνιο Ερντογάν – Σαράζ, υπάρχουν θαλάσσιες ζώνες τουρκικής κυριαρχίας.

Ο ίδιος ο πρόεδρος της Τουρκίας είχε ανακοινώσει ότι μέσα στο 2020 θα ξεκινήσουν έρευνες για υδρογονάνθρακες ανοιχτά της Λιβύης, οπότε η προαναγγελία του κ. Ντονμέζ δεν είναι κάτι νέο.

Ομως η επανάληψη της τουρκικής πρόθεσης για διεξαγωγή ερευνών σε ελληνικά νερά αφενός δεσμεύει το τουρκικό καθεστώς έναντι του εσωτερικού του ακροατηρίου και αφετέρου αποδεικνύει ότι ο σχεδιασμός του κ. Ερντογάν δεν αλλάζει απλώς και μόνο επειδή ακυρώθηκαν δύο στρατιωτικές ασκήσεις.

«Πιστεύεις ότι επειδή δεν έγιναν η “Mavi Vatan” και η “Καταιγίδα” θα αλλάξει η ατζέντα των διεκδικήσεων των Τούρκων;» είναι το ρητορικό ερώτημα που θέτει έμπειρος διπλωμάτης όταν του ζητάμε να σχολιάσει τις τελευταίες εξελίξεις.

«Στην περιοχή ανάμεσα στην Κρήτη και τη Λιβύη οι Τούρκοι δεν έχουν κάνει μέχρι τώρα σεισμολογικές ή άλλου είδους υδρογραφικές έρευνες. Η επόμενη φάση θα είναι να κάνει έρευνες σε νερά δικά μας», αναφέρει άλλος διπλωματικός παράγοντας και συμπληρώνει: «Δεν είναι κακό να επιζητείται μια πρόσκαιρη εκτόνωση».

Στρατιωτικές πηγές πάντως θεωρούν ότι ιδιαίτερα αυτή την περίοδο η διασφάλιση της επιχειρησιακής ικανότητας και ετοιμότητας των ενόπλων δυνάμεων είναι υψίστης σημασίας.

«Η σχεδόν βέβαιη επιστροφή της υβριδικής απειλής της Τουρκίας στα ανατολικά χερσαία και θαλάσσια σύνορά μας, όπως αυτή ομολογείται και διαρκώς επαναλαμβάνεται από τα χείλη Τούρκων αξιωματούχων σε κάθε ευκαιρία, επιβάλλει σύνεση προς διασφάλιση της επιχειρησιακής διαθεσιμότητας», τονίζει ανώτατος αξιωματικός των ενόπλων δυνάμεων.

protothema.gr