Ενας θολωτός μυκηναϊκός τάφος αριστοκρατών αναδύεται στην οδό Πειραιώς

Σπάνιες αρχαιότητες που μαρτυρούν την αίγλη της Μυκηναϊκής Εποχής στις Κυκλάδες, που επιβεβαιώνουν εικόνες και αφηγήσεις του Ομήρου στα έπη του, που φέρνουν στο φως στιγμιότυπα ζωής, θριάμβου και θανάτου της εποχής περιλαμβάνει η έκθεση «Από τον κόσμο του Ομήρου. Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή εποχή».

Ακόμα και η διαδρομή, περπατώντας πάνω στην ξύλινη ράμπα που ανεβαίνει από το αίθριο ως τον τρίτο όροφο, έχει μια τελετουργική ενέργεια. Φτάνεις έτσι στον τελευταίο όροφο του Μουσείου Μπενάκη στην Πειραιώς, όπου νιώθεις ότι πατάς το πόδι σου πάνω σε μια προαιώνια χωμάτινη διαδρομή.

Περπατάς στα βήματα της αρχαιότητας, φτάνεις στην καρδιά ενός τόπου όπου ετάφησαν αριστοκράτες στην Τήνο, μπαίνεις σε έναν από τους τρεις γνωστούς μυκηναϊκούς τάφους των Κυκλάδων. Η εμπειρία της έκθεσης «Από τον κόσμο του Ομήρου. Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή εποχή» που διοργανώνει το Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) με την καθοριστική συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, έχει ήδη αρχίσει…

Τοίχοι στο χρώμα του χώματος, έδαφος που επίσης σε κάνει να νιώθεις ότι επιστρέφεις στη γη όπου έζησαν οι άνθρωποι των οποίων τις δημιουργίες βλέπεις στις προθήκες και για τους οποίους διαβάζεις στα εξαιρετικά κατατοπιστικά εκτενή κείμενα στους τοίχους. Εστω, ότι επιστρέφεις στη στιγμή της ανασκαφής. Από τα πρώτα βήματα σε μαγνητίζει και σπεύδεις κοντά της η Κυρά της Φυλακωπής. Μάτια αμυγδαλωτά, ελαφίσια, πυκνά μαύρα φρύδια, μια πυκνή πλεξούδα, κάλυμμα στο κεφάλι, στο λαιμό ένα κόσμημα και περίτεχνο φόρεμα. Τα χέρια λείπουν και μένει στον κάθε «αναγνώστη» της εικόνας να αποφασίσει αν ήταν υψωμένα ή ανοιχτά σε έκταση. Μια θεά, μια ιέρεια, φτιαγμένη σε εργαστήριο της Αργολίδας τον 14ο αιώνα π.Χ που ταξίδεψε και εγκαταστάθηκε στη Μήλο, στον αρχαίο οικισμό της Φυλακωπής. Αυτό το πύλινο γυναικείο ειδώλιο των 20 εκατοστών, έγινε το σύμβολο του οικισμού, έγινε ξακουστό και αποτέλεσε την υπόμνηση αυτού που υπήρξε η Φυλακωπή ως και τις μέρες μας. Τώρα που στέκεται μέσα στην ειδική προθήκη στο Μουσείο Μπενάκη και αντιλαμβάνεσαι ακαριαία τη σημασία και τη δύναμή του.

Αυτή είναι μόνο μία από τις εμπειρίες, τις διαπεραστικές σχέσεις που δημιουργεί ο επισκέπτης με τα εκθέματα και τις εκτενείς αναφορές μέσω κειμένων και βίντεο της έκθεσης «Από τον κόσμο του Ομήρου. Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή εποχή». Μια σπουδαία αρχαιολογική έκθεση που μετά την πρώτη της στάση στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας του ΠΙΟΠ (όπου οι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 23.000) ταξίδεψε στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς με 150 πολύτιμα αντικείμενα από τις μυκηναϊκές Κυκλάδες.

Εκεί συναντάμε τα ευρήματα του μυκηναϊκού θολωτού τάφου στην Αγία Θέκλα της Τήνου που ανέσκαψε το 1979 ο σπουδαίος αρχαιολόγος Γιώργος Δεσπίνης. Ενας τάφος μοναδικής σπανιότητας για ολόκληρο το Αιγαίο. Στεκόμαστε όμως και απέναντι από αρχαιότητες που εντοπίστηκαν σε προϊστορικές θέσεις σε Νάξο, Δήλο, Μύκονο, Πάρο, Μήλο, Σίφνο, Θήρα Κέα. Πρόκειται δηλαδή για ένα παρόραμα του Μυκηναϊκού Πολιτισμού των Κυκλάδων. Αντικείμενα της καθημερινής ζωής, των δοξασιών, της λατρείας, του θανάτου, του πολέμου, της δημιουργίας της εποχής που ενέπνευσε τον Ομηρο, που έγιναν τα στίγματα της εικονογραφίας και της αφήγησης του σε Ιλιάδα και Οδύσσεια.

Ο επισκέπτης θα σταθεί για ώρα μπροστά στις μικροσκοπικές θρηνωδούς, από τον 12 αιώνα π.Χ., χειροποίητα γυναικεία ειδώλια, τα μοναδικά από τους μυκηναϊκούς τάφους της Νάξου. Οι γυναίκες με τα χέρια υψωμένα στο κεφάλι, σαν να τραβάνε τα μαλλιά τους θρηνώντας, με το στόμα ανοιχτό προφανώς τη στιγμή της κραυγής ή του μοιρολογιού. Αποτελούν τις πρωιμότερες παραστάσεις επιτάφιου θρήνου που συναντάμε στον ελληνικό κόσμο. Λίγο πιο εκεί, αυθάδικα, με το κεφάλι υψωμένα, και υπερμεγεθή κέρατα, πήλινα ειδώλια βοοειδών. Από τη Φυλακωπή της Μήλου, το Δυτικό ιερό, αυτά τα ειδώλια συνδέονται με την κρητομυκηναϊκή θρησκεία, είναι σύμβολα δύναμης και γονιμότητας.

Αυτά είναι μόνο μερικά ενδεικτικά στοιχεία της έκθεσης που θα παραμείνει στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς ως τις 8 Μαρτίου 2020.

iefimerida.gr