Τα μυστικά των νομισμάτων της Ελεύθερνας σε μία… σπάνια έκθεση

Όταν ο Δίας, μεταμορφωμένος σε ταύρο, έκλεψε την Ευρώπη, την κόρη του Αγήνορα, την οδήγησε στην Κρήτη, στην πόλη Γόρτυνα. Σε ανάμνηση του γεγονότος οι κάτοικοι καθιέρωσαν τα Ελλώτια, γιορτή προς τιμή της Ευρώπης, και άρχισαν να απεικονίζουν την αρπαγή της στα νομίσματά τους. Τον μύθο της αρπαγής της Ευρώπης αφηγείται με τον δικό του τρόπο ο αργυρός στατήρας Γόρτυνας, ένα αρχαίο κρητικό νόμισμα της κλασικής περιόδου, που στη μία του όψη φέρει την Ευρώπη και στην άλλη τον Δία μεταμορφωμένο σε ταύρο.

Τον αργυρό στατήρα της Γόρτυνας, όπως και την αργυρή δραχμή της Ελεύθερνας, τον αργυρό στατήρα της Κυδωνίας, αλλά και το αργυρό δίδραχμο της Ιεράπυτνας, αυτούς τους αδιάψευστους μάρτυρες της κρητικής ιστορίας, έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά οι επισκέπτες της περιοδικής έκθεσης «ΚΡΗΤΩΝ ΠΟΛΕΙΣ. Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ», που φιλοξενείται στο Μουσείο αρχαίας Ελεύθερνας και εγκαινιάστηκε στις 29 Ιουνίου. Τα εκθέματα, συνολικά 124 αρχαία νομίσματα της Κρήτης, τα οποία προέρχονται από τις τέσσερις Εφορείες Αρχαιοτήτων του νησιού και από τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank, ανοίγουν για τους επισκέπτες ένα στρογγυλό παράθυρο με θέα την κρητική ιστορία.

Η Έκθεση, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου 2019, καλεί τους επισκέπτες σε ένα ταξίδι στον χρόνο, δίνοντάς τους την ευκαιρία να ανακαλύψουν την οικονομία, τις θρησκευτικές αντιλήψεις, τις εμπορικές και πολιτικές σχέσεις, ακόμα και τις στρατιωτικές συμμαχίες, τόσο μεταξύ των ίδιων των πόλεων της Κρήτης, όσο και με τον υπόλοιπο κόσμο.

Μέσα από την παρουσίαση της νομισματοκοπίας των αρχαίων κρητικών πόλεων και της νομισματικής κυκλοφορίας, η Έκθεση επιχειρεί να φωτίσει πτυχές της ιστορίας των πόλεων-κρατών του νησιού, σε μία περίοδο που είναι λιγότερο μελετημένη, αυτή των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Από τα ίδια τα νομίσματα ο επισκέπτης περιηγείται στους ιστορικούς χρόνους, μαθαίνει για τις πόλεις-κράτη του νησιού, ενημερώνεται για την αυτοχθονία τους, την αυτάρκεια και την τοπική τους ταυτότητα κατά την κλασική και την ελληνιστική περίοδο, όταν στο νησί λειτουργούσαν σαράντα νομισματοκοπεία.

Η Έκθεση

Η σπάνια Έκθεση διαρθρώνεται σε δύο θεματικές ενότητες. Η πρώτη παρουσιάζει τα αρχαία νομίσματα των κρητικών πόλεων, οι οποίες ακολουθούν τον σημερινό διαχωρισμό της Κρήτης σε τέσσερις νομούς. Η περιήγηση αρχίζει από τον νομό Χανίων, στα δυτικά, συνεχίζει στους νομούς Ρεθύμνου και Ηρακλείου, και ολοκληρώνεται στην ανατολική άκρη του νησιού, στον νομό Λασιθίου. Η δεύτερη ενότητα παρουσιάζει ενδεικτικά τη νομισματική κυκλοφορία στην Κρήτη. Ξένα νομίσματα έφθαναν κυρίως μέσω της μισθοφορικής δραστηριότητας των Κρητών σε στρατιωτικές επιχειρήσεις μεγάλων δυνάμεων της ελληνιστικής περιόδου, καθώς και μέσω της παρουσίας ξένων στρατευμάτων στο νησί. Οι ξένες εκδόσεις αποθησαυρίζονται και αρκετές από αυτές επικόπτονται, χρησιμοποιούνται δηλαδή ως πέταλο για την έκδοση των τοπικών νομισμάτων.

Την Έκθεση συνοδεύει επιστημονικός κατάλογος, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Οι επισκέπτες θα έχουν στη διάθεσή τους την τελευταία λέξη της τεχνολογίας για να απολαύσουν την Έκθεση, μέσα από το «Coin o-rama», μία πολυμεσική εφαρμογή που υλοποίησε το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, η οποία προσφέρει μεγεθυμένες εικόνες και περισσότερες πληροφορίες για τα νομίσματα που εκτίθενται. Επιπλέον, δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να «φτιάξουν το δικό τους νόμισμα». Την Έκθεση, που παρουσιάζει τη νομισματοκοπία των αρχαίων κρητικών πόλεων, συνδιοργανώνουν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου και το Μουσείο αρχαίας Ελεύθερνας, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank.