Ευρύ πρόγραμμα δράσεων ανάδειξης των πολιτιστικών μνημείων του Ρεθύμνου

Σημαντικές παρεμβάσεις για τη διάσωση και την ανάδειξη ιστορικών μνημείων της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου περιλαμβάνει ο προγραμματισμός της ΚΕ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και της 28ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων για την Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου.
Σύμφωνα με τη διευθύντρια της ΚΕ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και αναπληρώτρια διευθύντρια της 28ης Ε.Β.Α. κ. Αναστασία Τζιγκουνάκη, οι δύο υπηρεσίες, στοχεύουν σε μια σειρά από έργα με προτεραιότητες, όπως η ολοκλήρωση της προσωρινής έκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου στον Άγιο Φραγκίσκο, η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε σειρά από μνημεία που έχουν αναστηλωθεί από τις δύο εφορείες, η αποκατάσταση του Τεμένους Βαλιδέ, η καταγραφή και αξιοποίηση σημαντικών βυζαντινών έργων τέχνης και η αναστύλωση μνημείων.
Το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης
Η ολοκλήρωση της Προσωρινής Έκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνου στον Άγιο Φραγκίσκο, αποτελεί μία από τις πρώτες προτεραιότητες, σύμφωνα με την κ. Τζιγκουνάκη. Το έργο εκτελείται από την ΚΕ’ Ε.Π.Κ.Α. σε στενή συνεργασία με την 28η Ε.Β.Α., βάσει της εγκεκριμένης μουσειολογικής μελέτης που συνέταξαν οι αρχαιολόγοι Ε. Γαβριλάκη, Ε. Τέγου Π. Βαρθαλίτου και Ν. Φιολιτάκη και της εγκεκριμένης μουσειογραφικής μελέτης που συνέταξε η σχεδιάστρια Α. Ντουκάκη σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Γ. Χριστοδουλάκο.
Το έργο έχει ενταχτεί στο ΕΣΠΑ με προϋπολογισμό περίπου 283.000 ευρώ και θα ολοκληρωθεί εντός του 2015.
Όπως η ίδια δήλωσε στην εφημερίδα μας «Η έκθεση στο ναό του Αγίου Φραγκίσκου, καθολικό της μονής των Φραγκισκανών Μοναχών, που ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα και αποκαταστάθηκε στο πλαίσιο του Γ’ Κ.Π.Σ., θα καλύπτει ευρύτερο χρονολογικό φάσμα από ότι το υφιστάμενο αρχαιολογικό μουσείο».
Αναφερόμενη στις εξελίξεις σχετικά με το ζήτημα του κεντρικού αρχαιολογικού μουσείου της πόλης, η κ. Τζιγκουνάκη τόνισε ότι προωθούνται διαδικασίες για την αρχιτεκτονική προμελέτη της Κατασκευής Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνου, με τη βοήθεια της Περιφέρειας.
Όπως επισήμανε «Για το έργο υπάρχει εγκεκριμένη μουσειολογική προμελέτη, που συντάχτηκε από τις αρχαιολόγους που ετοίμασαν και την μουσειολογική μελέτη του Αγίου Φραγκίσκου. Σε συνεννόηση με τη Διεύθυνση Μελετών Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων, θα εκπονηθεί η οριστική μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη, η Υπηρεσία δε αυτή θα προχωρήσει τα θέματα που άπτονται του κτηριολογικού, ενώ έχει ανευρεθεί το οικόπεδο για την ανέγερση που παραχωρείται από το Δήμο Ρεθύμνου. Στόχος θα είναι η κάλυψη υφιστάμενου κενού στο δίκτυο μουσείων, η εμπέδωση μιας σύγχρονης μουσειολογικής αντίληψης, η αριθμητική αύξηση της επισκεψιμότητας, η προσφορά νέων εξειδικευμένων υπηρεσιών για την τόνωση της ζήτησης και η ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών στο ευρύ κοινό, ενώ μετά την ολοκλήρωση του στόχου αυτού θα είναι δυνατόν ο Άγιος Φραγκίσκος να φιλοξενήσει θεματική έκθεση».
«Στοχεύουμε στην αποκατάσταση του Τεμένους Βαλιδέ»
Την πρόθεση των αρχαιολογικών υπηρεσιών για την αποκατάσταση και αξιοποίηση του Τεμένους Βαλιδέ στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου, αναφέρθηκε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» η κ. Τζιγκουνάκη.
Μιλώντας για την ανάγκη σχεδιασμού και υλοποίησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η προϊσταμένη των δύο Αρχαιολογικών Υπηρεσιών επισήμανε, ότι «Παράλληλος στόχος μας είναι και ο σχεδιασμός εκπαιδευτικών προγραμμάτων με ενότητες εκπαιδευτικών προγραμμάτων με διαφορετικές θεματικές, που θα λειτουργήσουν σε μνημεία της πόλης: τα τεμένη Βαλιδέ και Καρά Μουσά Πασά, το φρούριο Φορτέτζα και τον Άγιο Φραγκίσκο – Αρχαιολογικό Μουσείο. Τρία από τα κτήρια που σχεδιάζουμε να στεγάζουν προγράμματα έχουν αποκατασταθεί από την 28η Ε.Β.Α. κατά το παρελθόν, με ένταξή τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Το τέμενος της Βαλιδέ Σουλτάνας αποτελεί τον επόμενο στόχο για αναστήλωση, της 28ης Ε.Β.Α. Μέσω της λειτουργίας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων θα εξασφαλιστεί τόσο η χρήση των μνημείων από τους κατοίκους της πόλης, όσο και η διασύνδεση του πολιτισμού με την παιδεία και το εκπαιδευτικό σύστημα για ανάπτυξη βασισμένη στη γνώση».
Η αποκατάσταση του Τεμένους Βαλιδέ, αποτελεί σημαντική πληροφορία, καθώς το μνημείο είναι πολλά χρόνια κλειστό, ενώ θα μπορούσε να αξιοποιείται με πολλαπλά οφέλη.
Αξιοποίηση Βυζαντινών Έργων Τέχνης
Άλλη προτεραιότητα, σύμφωνα με την κ. Τζιγκουνάκη, είναι η Ψηφιακή Καταγραφή τοιχογραφημένων ναών και εικόνων και η συντήρηση επιλεγμένων εικόνων με νέες μεθόδους.
Όπως δήλωσε στην εφημερίδα μας «Θα επιδιωχθεί η συνολική καταγραφή των τοιχογραφημένων ναών αλλά και των εικόνων που βρίσκονται διάσπαρτες σε εκκλησιαστικές συλλογές και σε ναούς της Π.Ε. Ρεθύμνου σε συνεργασία με τις οικείες Μητροπόλεις. Μέσα στο πλαίσιο του προγράμματος μπορεί να γίνει συντήρηση με καινοτόμες μεθόδους σε επιλεγμένο αριθμό αντικειμένων, ενώ ένα μέρος του υλικού έχει ήδη καταγραφεί, καθώς και χρήση των νέων ψηφιακών τεχνολογιών της πληροφορικής και επικοινωνίας, της εφαρμογής καινοτόμων μεθόδων έρευνας, που θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση της αρχαιοκαπηλίας. Ενδεχόμενη διασυνοριακή συνεργασία για μια τέτοια δράση θα μπορέσει να βοηθήσει για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας σε θέματα συντήρησης κ.α.
Ακόμη προγραμματίζονται ψηφιακές δράσεις σύνδεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου με τους αρχαιολογικούς χώρους».
Εκκλησιαστικά Μνημεία
Ώριμη είναι η μελέτη για την αποκατάσταση της Βόρειας πτέρυγα της Ι. Μονής Ταξιαρχών Ασωμάτων στον Δήμο Αμαρίου και όπως μας ενημέρωσε η κ. Τζιγκουνάκη, εντός της διετίας προγραμματίζεται η εκπόνηση μελετών και για το υπόλοιπο μοναστηριακό συγκρότημα της ύστερης ενετικής περιόδου, του οποίου το καθολικό, με φάσεις από τον 11ο αιώνα, έχει ήδη αποκατασταθεί, με δαπάνες της Μητρόπολης και εποπτεία της 28ης Ε.Β.Α.
Μιλώντας για το έργο αυτό δήλωσε, ότι «Η συνολική αποκατάσταση του συγκροτήματος, σε συνδυασμό με ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου του μινωικού ανακτορικού κέντρου του Μοναστηρακίου Αμαρίου και την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου του μινωικού οικισμού Αποδούλου, με κατασκευή χώρου ενημέρωσης-φυλακίου, ψηφιακή δράση αναπαράστασης, σταθμό ενημέρωσης, βελτίωση και επέκταση στεγάστρου, θα βοηθήσει σημαντικά στο πλαίσιο ενός ευρύτερου αναπτυξιακού σχεδίου ανάπλασης της περιοχής για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών επισκεψιμότητας και τουρισμού».
Η ίδια συμπλήρωσε, ότι παράλληλα μέσω προγραμματικών Συμβάσεων με το Δήμο Μυλοποτάμου και την Περιφέρεια Κρήτης, στόχος είναι η αποκατάσταση δυτικής Πτέρυγας της Μονής Βωσάκου και της νότιας πτέρυγας της Μονής Χαλέπας, ενώ παράλληλα με την έναρξη συστηματικής ανασκαφής στην Μινωική εγκατάσταση στο Καλό Χωράφι Σισσών, θα ξεκινήσουν εργασίες στο ναό των Άγιων Πατέρων, καθολικό της ενετοκρατίας, μετόχι της Μονής Βωσάκου, που σώζει οικόσημο των Καλλεργών, ώστε να συνταχτεί μελέτη αποκατάστασης του Ναού.
Άλλος στόχος είναι η αποκατάσταση της Μονής Προφήτη Ηλία Ρουστίκων του Δήμου Ρεθύμνου, σημαντικό μοναστηριακό συγκρότημα, για την οποία έχουν γίνει εργασίες αποκατάστασης του Καθολικού, με δαπάνες της Μητρόπολης και εποπτεία της 28ης Ε.Β.Α. και υπάρχει εγκεκριμένη αρχιτεκτονική μελέτη αποκατάστασης του Ξενώνα στη ΒΔ πτέρυγα της Μονής, ενώ προβλέπεται εκπόνηση μελετών για την αποκατάσταση του υπόλοιπου μοναστηριακού συγκροτήματος.
Επίσης, σχεδιάζεται η αποκατάσταση της Μονής Τιμίου Προδρόμου Πρέβελη στον Δήμο Αγίου Βασιλείου, σημαντικού μοναστηριακού συγκροτήματος με κτίσματα που χρονολογούνται από τα τέλη του 18ου αι., μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, του οποίου έχει ήδη αποκατασταθεί το Καθολικό, με δαπάνες της Μητρόπολης και εποπτεία της 28ης Ε.Β.Α., καθώς και το κτήριο των Στάβλων στη ΝΔ πτέρυγα, στο πλαίσιο του Γ’ Κ.Π.Σ., ενώ σε στάδιο εκπόνησης βρίσκεται η αρχιτεκτονική μελέτη για το σύνολο του συγκροτήματος.
Δίκτυο Οθωμανικών Μνημείων και Ψηφιακός Οδηγός
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο σχεδιασμός για τη δημιουργία Δικτύου Οθωμανικών Μνημείων Παλιάς Πόλης Ρεθύμνου. Όπως τόνισε η κ. Τζιγκουνάκη, χρειάζεται κατ’ αρχήν η σύνταξη μελέτης αποκατάστασης του τεμένους και του μιναρέ της Βαλιδέ Σουλτάνας και μετέπειτα η χρήση του ως κέντρου εκπαιδευτικών προγραμμάτων, καθώς και δημιουργία στο Τέμενος Καρά Μουσά Πασά Κόμβου Πληροφόρησης για το οθωμανικά μνημεία της Κρήτης.
Παράλληλα σχεδιάζεται ψηφιακός Αρχαιολογικός Οδηγός Κρήτης που θα συμπεριλαμβάνει τα επισκέψιμα μνημεία όλων των περιόδων που βρίσκονται στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου, σε συνεργασία με συναρμόδιες Υπηρεσίες και Φορείς, πρόγραμμα που να μπορεί να εφαρμοστεί στην κινητή τηλεφωνία για την εύκολη πρόσβαση των χρηστών σε έγκυρες πληροφορίες σχετικά με τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία της ευρύτερης περιοχής του Ρεθύμνου, το μεγαλύτερο μέρος του πληροφοριακού υλικού δε έχει ήδη καταγραφεί από τις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες.
Φορτέτσα
Τα έργα αποκατάστασης στο φρούριο Φορτέτσα αποτελούν σημαντική προτεραιότητα για την πόλη του Ρεθύμνου.
Μιλώντας για την στοχοθεσία της 28ης Ε.Β.Α. για το σημαντικό αυτό μνημείο, η κ. Τζιγκουνάκη δήλωσε ότι η «Σχεδιάζεται η αποκατάσταση και συντήρηση του οχυρωματικού περιβόλου και κτηρίων του Φρουρίου Φορτέτσα, με αποκατάσταση του οχυρωματικού Περιβόλου, του Επισκοπικού Μεγάρου και της Δυτικής Πυλίδας στο εσωτερικό του, για την οποία πρέπει να συνταχτεί μελέτη, ενώ σε δεύτερη φάση θα πρέπει να γίνει αποκατάσταση και αξιοποίηση του πενταγωνικού οχυρού, σημερινού Αρχαιολογικού Μουσείου».
Αρχαιολογικοί τόποι
Άμεσης προτεραιότητας είναι και η ανάδειξη του ιδιαίτερα σημαντικού Υστερομινωικού III Νεκροταφείου Αρμένων Δήμου Ρεθύμνου, βάσει της εγκεκριμένης μελέτης ανάδειξης που συνέταξε ο αρχιτέκτονας Λ. Βεργεράκης και η ίδια η κ. Τζιγκουνάκη και αφορά σε δημιουργία χώρου ενημέρωσης επισκεπτών – προβολής, βελτίωσης φυλακίου, τουαλετών, διαδρομών επίσκεψης, κατασκευής στεγάστρων προστασίας δύο εκ των τάφων, με στόχο την καλύτερη προστασία αρχαιοτήτων, ενώ παράλληλα θα είναι ανταποδοτικό έργο για την τοπική κοινωνία, με αύξηση της απασχόλησης κατ’ αρχήν στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου, καθώς και μετά την ολοκλήρωσή του, αφού θα προκύψει αύξηση επισκεψιμότητας χώρου και κατά συνέπεια της ευρύτερης περιοχής.
Επιπλέον δήλωσε ότι «Στους στόχους μας είναι η ανάδειξη άλλων σημαντικών αρχαιολογικών χώρων της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου, όπως η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου Αξού, της Αρχαίας Λάππας του Ονιθέ -Γουλεδιανών, και του Χαμαλευρίου – Σταυρωμένου».
rethnea.gr