Πρόσβαση σε έγγραφα του ΔΝΤ θα αποκτήσει η Κομισιόν

Μπορεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργάζονται στενά την τελευταία οκταετία στο πλαίσιο των ελληνικών προγραμμάτων διάσωσης, ωστόσο μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει ένα επίσημο κανάλι διαβίβασης σημαντικών και κρίσιμων εσωτερικών εγγράφων του ΔΝΤ προς την Κομισιόν. Η αποκάλυψη αυτή έγινε προ ημερών και αφορμή αποτέλεσε ειδική εσωτερική έκθεση προς το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ με θέμα την τροποποίηση της διαδικασίας ανταλλαγής εγγράφων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Να σημειωθεί πως το ΔΝΤ έχει μακρά ιστορία ανταλλαγής εγγράφων με άλλους διεθνείς οργανισμούς και νομισματικές ενώσεις. Η πρακτική της ανταλλαγής εγγράφων χρονολογείται ήδη από τη δεκαετία του 1940 και τότε διεξαγόταν κυρίως μέσω διμερών συμφωνιών. Το 1990, το Ταμείο εισήγαγε μια ειδική «πολιτική διαβίβασης» (Transmittal Policy) για την κοινοποίηση εγγράφων του Εκτελεστικού του Συμβουλίου που σχετίζονται με τη χρησιμοποίηση των πόρων του Ταμείου, με την τεχνική βοήθεια, καθώς και με τις εκθέσεις του άρθρου 4 που συντάσσει το Ταμείο για διάφορες χώρες.

Αν και η εν λόγω πολιτική διαβίβασης εξυπηρετούσε για χρόνια το ΔΝΤ, με την πάροδο του χρόνου εμφανίστηκαν ορισμένα κενά, καθώς οι συμφωνίες κατανομής εγγράφων είτε δεν εφαρμόσθηκαν πάντοτε ομοιόμορφα σε περιπτώσεις ομοειδών οργανισμών είτε δεν συμβάδιζαν με τις εντολές και τις ανάγκες των οργανισμών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί διεθνείς οργανισμοί να έχουν σήμερα ανομοιογενή πρόσβαση στα έγγραφα του Ταμείου.

Στη βάση αυτή το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ έλαβε προ ημερών από το αρμόδιο τμήμα του Ταμείου εσωτερική έκθεση με προτάσεις που επιδιώκουν να εξασφαλίσουν μια ενοποιημένη και ομοιόμορφη διαβίβαση των εγγράφων του ΔΝΤ σε διεθνείς οργανισμούς. Η συγκριμένη έκθεση προτείνει αρκετές αλλαγές που θα δώσουν-υπό προϋποθέσεις-  τη δυνατότητα σε διεθνείς οργανισμούς να λάβουν ένα ευρύτερο φάσμα εγγράφων του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ταμείου.

Η επικοινωνία με την ΕΕ

Οι συντάκτες της έκθεσης έλαβαν ειδικά υπόψη αιτήματα των Εκτελεστικών Διευθυντών του ΔΝΤ που εκπροσωπούν χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και οι οποίοι ζήτησαν να επεκταθεί η πρόσβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε έγγραφα και πληροφορίες  του Ταμείου. Στη βάση αυτή το προσωπικό του ΔΝΤ προτείνει στην έκθεσή του να παρέχεται ενιαία πρόσβαση στα έγραφα του Ταμείου τόσο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και σε άλλα όργανα που έχουν εκτελεστικές αρμοδιότητες και ειδικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων οικονομικής και νομισματικής πολιτικής.

Για να καταστεί αυτό εφικτό προτείνεται η τροποποίηση της σημερινής πολιτικής διαβίβασης εγγράφων, ώστε αφενός η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ να μπορεί να διαβιβάζει εφεξής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έγγραφα που αφορούν σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφετέρου να μπορούν οι Εκτελεστικοί Διευθυντές του ΔΝΤ που εκπροσωπούν χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μοιράζονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανεπίσημα σημειώματα και περιλήψεις που καταρτίζονται από τα γραφεία των διευθυντών σχετικά με τις συζητήσεις του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ.

Κατά την ίδια πρόταση τα έγγραφα θα μπορούν να διατίθενται σύντομα μετά την κοινοποίηση τους στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ, εφόσον δεν υπάρχει αντίρρηση από το κράτος μέλος στο οποίο αναφέρονται. Ομοίως, οι ανακεφαλαιώσεις των εγγράφων θα μπορούν να διατίθενται σύντομα μετά την έκδοσή τους, υπό την προϋπόθεση ξανά ότι δεν θα υπάρχει αντίρρηση από το κράτος μέλος στο οποίο αναφέρεται η εκάστοτε περίληψη.

Σε κάθε περίπτωση, η ανταλλαγή των εγγράφων θα πρέπει να εξασφαλίζει τη διασφάλιση της εμπιστευτικότητας των σημειωμάτων και των περιλήψεων, ενώ σε περίπτωση μη τήρησης της εμπιστευτικότητας ή της αμοιβαιότητας, η επικεφαλής του ΔΝΤ θα μπορεί να αναστείλει τη συμφωνία ανταλλαγής εγγράφων έως ότου βεβαιωθεί ότι θα διατηρηθεί η εμπιστευτικότητα ή η αμοιβαιότητα.

Μη αυτόματη διαδικασία

Όπως και να έχει, από τη στιγμή που η διαβίβαση εγγράφων πάρει το «πράσινο φως» από την ηγεσία του Ταμείου, η αποστολή τους στην Κομισιόν δεν θα γίνει «αυτόματα»

Πρώτα η αρμόδια διεύθυνση του ΔΝΤ θα επικοινωνήσει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να επιβεβαιώσει το συνεχές ενδιαφέρον της για τη λήψη εγγράφων του Ταμείου και για να την ενημερώσει για τις αλλαγές στο υφιστάμενο πλαίσιο. Με τη σειρά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να  κοινοποιήσει στο ΔΝΤ το ενδιαφέρον της για τη λήψη εγγράφων, είτε σε τακτική βάση είτε κατόπιν αιτήματος, αλλά και να γνωστοποιήσει το ποια έγγραφα την ενδιαφέρουν .

Εάν το προσωπικό του ΔΝΤ διαπιστώσει ότι πληρούνται οι απαιτήσεις πολιτικής του Ταμείου, τότε θα υποβάλει πρόταση στο Εκτελεστικό Συμβούλιο για την ανταλλαγή εγγράφων με «χρονική καθυστέρηση». Αυτό σημαίνει πως έγραφα που αφορούν σε νέες αποφάσεις του Ταμείου θα κοινοποιούνται στην Κομισιόν όχι σε πραγματικό χρόνο, αλλά με καθυστέρηση.

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

Η αποκάλυψη εκ μέρους του ΔΝΤ πως η Κομισιόν δεν έχει επίσημη πρόσβαση στα έγγραφα του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ταμείου επιβεβαιώνει εμμέσως το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο στην πρόσφατη του έκθεση για τα ελληνικά προγράμματα στήριξης επεσήμαινε πως «παρά τις πολύπλοκες θεσμικές ρυθμίσεις που περιείχαν τα προγράμματα, οι επιχειρησιακές λεπτομέρειες της συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τους εταίρους των προγραμμάτων, πρωτίστως με το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, δεν επισημοποιήθηκαν ποτέ».

Αν και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο αναφέρει πως «η Επιτροπή και το ΔΝΤ αντάλλασσαν τα σχέδια εγγράφων προγράμματος που κατήρτιζαν, προκειμένου να διασφαλίζουν τη συνέπεια των όρων», ωστόσο προσθέτει πως «παρά τις πολύπλοκες θεσμικές ρυθμίσεις των προγραμμάτων, οι μέθοδοι εσωτερικής συνεργασίας, ήτοι ο τρόπος με τον οποίο η Επιτροπή συνεργάζεται με τους εταίρους των προγραμμάτων, πρωτίστως με το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και τον ΕSM, δεν επισημοποιήθηκαν ποτέ» και πως «δεν υπήρξε επαρκής διαφάνεια ως προς τους ρόλους των εταίρων, τη διάκριση των αρμοδιοτήτων ή τις μεθόδους εργασίας», καθώς «οι θεσμοί θέσπισαν άτυπα αποτελεσματικές ρυθμίσεις συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών».

Στη βάση αυτή το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο επεσήμανε πως η Κομισιόν «οφείλει να επιδιώκει την επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους των προγραμμάτων ως προς τους αντίστοιχους ρόλους και τις μεθόδους συνεργασίας, που πρέπει να είναι διαφανείς και να καθορίζονται με τη δέουσα λεπτομέρεια».

cnn.gr