HomeHL-9Οι νέοι στον δρόμο της φυγής: Ένα παράδειγμα από την Κρήτη

Οι νέοι στον δρόμο της φυγής: Ένα παράδειγμα από την Κρήτη

Ο Στ. Κωστάκης μιλά στο cretapost για την κρίση, τη ζωή στο εξωτερικό και το «αναπτυξιακό θαύμα» της Τσεχίας

Διαφήμιση
Διαφήμιση

Μία από τις σημαντικότερες συνέπειες της συνεχιζόμενης οικονομικής ύφεσης στην Ελλάδα, είναι η γνωστή σε όλους «διαρροή εγκεφάλων». Μολονότι με τον νεόκοπο αυτόν όρο εννοούσαμε αρχικά τη «μετακίνηση» πανεπιστημιακών καθηγητών, ερευνητών και γενικότερα μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας προς την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, μέσα σε λίγα χρόνια το φαινόμενο προσέλαβε πιο γενικευμένη διάσταση. Ολοένα και περισσότεροι νέοι επιστήμονες, απόφοιτοι της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με περγαμηνές και εργασιακή εμπειρία, εγκαταλείπουν τη χώρα και «μεταναστεύουν» στο εξωτερικό αναζητώντας τα αυτονόητα: καλύτερες συνθήκες εργασίας, καλύτερες αμοιβές, περισσότερη αξιοκρατία, δυνατότητα αποταμίευσης χρημάτων και κυρίως την εκπλήρωση των ονείρων τους.

Ο Στέλιος Κωστάκης, ζει και εργάζεται στην Τσεχία. Στο Ηράκλειο έρχεται πλέον για τις διακοπές του
Ο Στέλιος Κωστάκης, ζει και εργάζεται στην Τσεχία. Στο Ηράκλειο έρχεται πλέον για τις διακοπές του

Σύμφωνα με τις έρευνες που μελετούν το κοινωνικό αυτό φαινόμενο, οι περισσότεροι από τους νέους Έλληνες επιστήμονες που αναζητούν στο εξωτερικό μια καλύτερη ζωή και επαγγελματική αποκατάσταση στο γνωστικό τους αντικείμενο, στρέφονται κυρίως στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των Ελλήνων που μετακινείται στην Τσεχία, μια χώρα που βιώνει αθόρυβα μια εντυπωσιακή αναπτυξιακή ώθηση, έχοντας καταφέρει κάτι το αδιανόητο για τα δεδομένα της Γηραίας Ηπείρου, να ρίξει το ποσοστό της ανεργίας στο 2%, όπως προκύπτει και από τα τελευταία επίσημα στοιχεία της Eurostat.

Το cretapost μίλησε με έναν νεαρό Ηρακλειώτη, τον 32χρονο Στέλιο Κωστάκη που δραστηριοποιείται στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, έχοντας εγκατασταθεί μόνιμα, εδώ και ένα χρόνο, στο Μπρνο της Τσεχίας.

Στο Μπρνο, ο νεαρός Ηρακλειώτης εργάζεται για έναν διεθνή κολοσσό των τηλεπικοινωνιών
Στο Μπρνο, ο νεαρός Ηρακλειώτης εργάζεται για έναν διεθνή κολοσσό των τηλεπικοινωνιών

Τον συναντήσαμε με αφορμή τις καλοκαιρινές διακοπές του στο πλαίσιο της άδειάς του από την εργασία του στην όμορφη πόλη της Τσεχικής Δημοκρατίας, στο ενετικό λιμάνι του Ηρακλείου, ένα σημείο ορόσημο για το Μεγάλο Κάστρο και με νοσταλγικό συμβολισμό για τον ίδιο τον Στέλιο, ο οποίος μας λέει με ειλικρίνεια «μου λείπει η οικογένειά μου, η πόλη μου, η θάλασσα … οι Τσέχοι για να δουν θάλασσα πρέπει να ταξιδέψουν πολλές δεκάδες χιλιόμετρα».

Πόσο όμως δικαιωμένος αισθάνεται με την απόφασή του να φύγει στο εξωτερικό; Και για πιο λόγο επέλεξε να ζήσει και να εργαστεί στην Τσεχία;

«Μέχρι να τελειώσεις τη θητεία σου στον στρατό η κρίση θα έχει περάσει!»

Όταν ο Στέλιος στα 18 του χρόνια ξεκινούσε από το Ηράκλειο για το ΤΕΙ της Πάτρας όπου σπούδασε στο τμήμα «Επιχειρηματικού Σχεδιασμού και Πληροφοριακών Συστημάτων» (πριν από τις συγχωνεύσεις του σχεδίου «Αθηνά»), ήξερε ότι το όνειρό του ήταν να ασχοληθεί με την πληροφορική. Τελειώνοντας τις σπουδές του το 2009, τη χρονιά δηλαδή που ξεσπούσε η οικονομική κρίση, άρχισε να υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. «Το αστείο της υπόθεσης» μας λέει γελώντας «είναι ότι φεύγοντας για φαντάρος όλοι μου έλεγαν πως είμαι τυχερός γιατί μέχρι να τελειώσω τη θητεία μου θα έχουν περάσει εννιά μήνες και η οικονομική κατάσταση θα έχει εξομαλυνθεί. Απολύθηκα το 2010 και η κρίση είχε φυσικά εδραιωθεί, πήγαινε από το κακό στο χειρότερο».

Το Μπρνο είναι μια πόλη 400.000 κατοίκων, με υψηλό επίπεδο ζωής. Ωστόσο, δεν λείπουν και εκεί τα οικονομικά προβλήματα για τους ντόπιους
Το Μπρνο είναι μια πόλη 400.000 κατοίκων, με υψηλό επίπεδο ζωής. Ωστόσο, δεν λείπουν και εκεί τα οικονομικά προβλήματα για τους ντόπιους

Ούτε μια μέρα άνεργος

Ο Στέλιος, με τις υποχρεώσεις του πια ολοκληρωμένες, ετοιμαζόταν να συνεχίσει την πορεία του, να υλοποιήσει τα όνειρά του και να βρει δουλειά στο Ηράκλειο της οικονομικής ύφεσης και της εργασιακής επισφάλειας. Οι προοπτικές, αν και πτυχιούχος, να ασχοληθεί με την πληροφορική ήταν περιορισμένες. Ωστόσο δεν το έβαλε κάτω. Άρχισε να δουλεύει αρχικά εποχιακά, σε αντικείμενα που δεν είχαν καμία σχέση με το γνωστικό του αντικείμενο και με ένα συνετό προγραμματισμό κατάφερε να μην μείνει ούτε μία μέρα άνεργος, μολονότι το όνειρο της πληροφορικής προσωρινά έδειχνε να απομακρύνεται.

«Το πρώτο που έκανα ήταν να ψάξω δουλειά» λέει αποφασιστικά «την οποιαδήποτε δουλειά, αναγκαστικά. Αμέσως μετά τον στρατό, το πρώτο καλοκαίρι δούλεψα ως σερβιτόρος σε εστιατόριο. Μετά εργάστηκα στον τουρισμό, ως οδηγός σε γραφείο ενοικιαζομένων αυτοκινήτων για δύο συνεχόμενες σεζόν. Στη συνέχεια έκανα κάτι διαφορετικό, αποθηκάριος σε εταιρεία με ιατρικά είδη. Στόχος μου ήταν να μην μείνω άνεργος. Κάθε φορά που η σεζόν πλησίαζε στο τέλος της ΄΄ψαχνόμουν΄΄ για να βρω την επόμενη δουλειά. Έτσι, αν εξαιρέσουμε τον πρώτο χειμώνα μετά τη δουλειά στο εστιατόριο, δεν έμεινα ούτε μια μέρα άνεργος. Δεν μπήκα ποτέ στο Ταμείο Ανεργίας, σε μια εποχή που τα ποσοστά ανεργίας φτάνανε το 35%. Στάθηκα τυχερός.»

Οι Έλληνες, λέει ο Στέλιος Κωστάκης, προσαρμόζονται εύκολα στην Τσεχία
Οι Έλληνες, λέει ο Στέλιος Κωστάκης, προσαρμόζονται εύκολα στην Τσεχία

Στο πλαίσιο των συνεχών αναζητήσεων του ο Στέλιος, όπως αφηγείται στο cretapost κατάφερε να βρει, εντελώς συγκυριακά, δουλειά και να εργαστεί σχεδόν τρία χρόνια σε εταιρεία υποστήριξης πληροφοριακών συστημάτων στο Ηράκλειο, εργασία σε απόλυτη συνάφεια με το πτυχίο του. «Η δουλειά αυτή» εξομολογείται «ήταν που μου έδωσε το ΄΄διαβατήριο΄΄ για την Τσεχία, γιατί έτσι απέκτησα περισσότερες γνώσεις αλλά και την εργασιακή εμπειρία στο αντικείμενό μου που ήταν και η προϋπόθεση για την πρόσληψή μου στην εταιρεία όπου εργάζομαι τώρα στο Μπρνο».

Ψάχνοντας για το Μπρνο στο … google

Πώς όμως βρέθηκε ο Στέλιος Κωστάκης από την ηρακλειώτικη εταιρεία να εργάζεται στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Τσεχίας για λογαριασμό του μεγαλύτερου παρόχου υπηρεσιών internet των ΗΠΑ; Οι τυχαίες συγκυρίες υπήρξαν καθοριστικός παράγοντας αλλά κυρίως το ανήσυχο πνεύμα του 32χρονου άνδρα, που έδειχνε αποφασισμένος να κυνηγήσει όλα όσα ονειρεύτηκε για το μέλλον του.

«Όλα ξεκίνησαν το 2012» διηγείται «όταν ο μικρότερος αδελφός μου, ως φοιτητής του ΤΕΙ Κρήτης, πήγε στο Μπρνο με το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus. Δεν είχα ακούσει ποτέ για την πόλη αυτή και άρχισα να αναζητώ πληροφορίες στο google, επειδή οι περισσότεροι για την Τσεχία γνωρίζουμε μόνο την Πράγα. Έτσι, από το διαδίκτυο αρχικά, έμαθα ότι είναι μια πόλη 400.000 κατοίκων, ότι αποτελεί το βιομηχανικό κέντρο της περιοχής, και ότι η ποιότητα ζωής εκεί είναι υψηλού επιπέδου. Αυτό που έμαθα και με εντυπωσίασε περισσότερο από όλα, ήταν ότι το Μπρνο αλλά και η Τσεχία γενικότερα, διάγουν μια περίοδο πρωτοφανούς αναπτυξιακής ώθησης για την Κεντρική Ευρώπη, με πολύ χαμηλά ποσοστά ανεργίας, και συνεχώς αυξανόμενη προσφορά εργασίας σε ξένους πτυχιούχους, ειδικά σε όσους ασχολούνται με τον τομέα της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και των νέων τεχνολογιών.  Ο αδελφός μου έμεινε εκεί για 1,5 χρόνο και γνώρισε, μέσω του Πανεπιστημίου, άλλους Έλληνες που ζούσαν και δούλευαν ήδη στο Μπρνο, σε εταιρείες που αναπτύχθηκαν ραγδαία τα τελευταία χρόνια στην Τσεχία. Κάποιοι από τους φίλους του ήρθαν για διακοπές στο Ηράκλειο, και στο πλαίσιο της φιλοξενίας γνωριστήκαμε κι εμείς. Το κοινό σημείο της παρέας αυτής ήταν η πληροφορική και πάνω στις συζητήσεις μας, έμαθα ότι το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο έχει πολύ μεγάλη ζήτηση για τη στελέχωση εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις τσεχικές πόλεις. Κατάλαβα ότι είχα τη δυνατότητα, με τη συνδρομή των φίλων αυτών να βρω εύκολα δουλειά στον τομέα μου, λόγω ακριβώς αυτής της ζήτησης και ομολογώ πως δεν το σκέφτηκα και πολύ γιατί πάντα επιθυμούσα – ακόμη και πριν από την κρίση – να ζήσω και λίγο εκτός Ελλάδας».

Όπως διηγείται ο Στέλιος, η επαφή με τους νέους φίλους του δεν σταμάτησε μετά τις διακοπές τους και πολύ σύντομα τον πληροφόρησαν πως είχαν προκηρυχθεί ενδιαφέρουσες νέες θέσεις εργασίας. Τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους γρήγορα. Οι συστάσεις στην εταιρεία έγιναν, ο νεαρός Ηρακλειώτης προσεγγίστηκε, ακολούθησαν δύο τηλεφωνικές συνεντεύξεις με τους ιθύνοντες και μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα, ο Στέλιος είχε προσληφθεί στον τομέα τεχνικής υποστήριξης μίας από τις μεγαλύτερες εταιρείες τηλεπικοινωνιών του κόσμου, στην οποία ανήκει και ο σημαντικότερος πάροχος υπηρεσιών internet στις ΗΠΑ, με κριτήριο τα τυπικά προσόντα του και την εργασιακή του εμπειρία στα πληροφοριακά συστήματα.

Εργασιακές συνθήκες … ιδανικές για τους ξένους

Ζητήσαμε από τον Στέλιο Κωστάκη να μας περιγράψει τις εργασιακές συνθήκες στην εταιρεία όπου εργάζεται στο Μπρνο. Όλα όσα ακούσαμε θα μπορούσαν να συνοψιστούν στη φράση «αυτονόητα υποδειγματικά».

«Όλα γίνονται κανονικά» μας λέει «έτσι όπως πρέπει να γίνονται. Εκεί υπερωρίες, εργασία σε σαββατοκύριακα και αργίες πληρώνονται, χωρίς καθυστερήσεις, χωρίς προβλήματα. Ο μισθός είναι πάρα πολύ ικανοποιητικός… Δεν χρειάζεται να διεκδικείς τα δικαιώματά σου εν ολίγοις. Η συνεργασία είναι άψογη με τους συναδέλφους και τους υπευθύνους και έχεις και επιπλέον παροχές. Δηλαδή, πέρα από την τυπική κρατική ασφάλιση της Τσεχίας, με πρωτοβουλία της εταιρείας μας παρέχεται επιπλέον ιδιωτική ασφάλιση. Δουλεύω πολύ φυσικά, αλλά αυτό είναι επιλογή δική μου, κανείς δεν με υποχρεώνει να το κάνω. Βεβαίως, έχει και το ανάλογο αντίκρισμα».

Πώς όμως αποτιμάται αυτό το αντίκρισμα; Του ζητήσαμε να μας εξηγήσει με τη γλώσσα των αριθμών, ώστε να μπορέσουμε να συγκρίνουμε την τσεχική με την ελληνική πραγματικότητα. «Μιλώντας για την εταιρεία όπου εργάζομαι» διευκρινίζει «θα μπορούσα να αναφέρω ότι ο κατώτατος μισθός, για παράδειγμα της τηλεφωνήτριας στο τμήμα εξυπηρέτησης πελατών ξεκινά από τα 800 ευρώ. Σε άλλα τμήματα, περισσότερο εξειδικευμένα ξεκινά από τα 1.500 αλλά μαζί με τις υπερωρίες και την εργασία σαββατοκύριακα και αργίες φτάνει και κάποιες φορές ξεπερνά τα 1.800 ευρώ. Πιθανόν τα ποσά αυτά να μην ακούγονται ΄΄υπέρογκα΄΄, ωστόσο θα πρέπει να συνεκτιμήσουμε την υψηλή ποιότητα ζωής του Μπρνο, το χαμηλό κόστος της καθημερινότητας και κυρίως το γεγονός ότι η Τσεχία δεν είναι μια χώρα πλούσια. Ο κατώτατος μισθός του μέσου Τσέχου δεν διαφέρει πολύ από τον μισθό του Έλληνα της οικονομικής κρίσης και ίσως εκεί να οφείλεται και το πολύ χαμηλό ποσοστό ανεργίας της χώρας. Πράγματι, δουλεύουν σχεδόν όλοι, αλλά ο χαμηλότερος μισθός ξεκινά από τα 450 ευρώ. Ο μισθός δηλαδή των 800 ευρώ, θεωρείται και στην Τσεχία μέτριος, ωστόσο φτάνει για να ζεις άνετα. Στο δικό μου το μισθολογικό επίπεδο, ως πτυχιούχος τεχνικός, τα χρήματα που κερδίζω μου εξασφαλίζουν μια πολύ άνετη ζωή και παράλληλα μου προσφέρουν τη δυνατότητα να βάζω και στην άκρη. Στην Τσεχία δηλαδή, πληρώνονται πολύ καλά οι τομείς που έχουν μεγάλη ανάπτυξη, όπως ο τομέας της πληροφορικής και των τεχνολογιών. Ο μέσος Τσέχος, όμως, ο ανειδίκευτος εργάτης που λέμε εμείς εδώ, έχει τα ίδια οικονομικά προβλήματα με τον μέσο Έλληνα».

kostakhs3

Πόσο κάνει ένας καφές στο Μπρνο;

Στην πορεία της συζήτησης εύλογα μας γεννήθηκε η απορία πόσο ακριβή είναι η ζωή σε μια πόλη της Κεντρικής Ευρώπης; «Αν εξαιρέσει κανείς τα νοίκια που είναι πολύ ακριβά, γεγονός που αποτελεί πρόβλημα κυρίως για τους ίδιους τους Τσέχους» εξηγεί ο Στέλιος, «η προμήθεια των ειδών πρώτης ανάγκης και η διασκέδαση είναι πολύ φθηνότερα σε σύγκριση με την Ελλάδα. Τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ είναι φθηνότερα κατά 30% και τα έξοδα της ψυχαγωγίας ακόμη και κατά 50%. Ο ακριβότερος καφές στην καφετέρια κοστίζει 2 ευρώ, η ποιοτικότερη μπύρα μόλις 1,5 ευρώ, ενώ με λιγότερα από 10 ευρώ το άτομο γευματίζεις σε καλό εστιατόριο με πλήρες μενού. Όσο για τα νοίκια, μπορεί μια γκαρσονιέρα των 50 τ.μ. να σου κοστίζει παραπάνω από 460 ευρώ τον μήνα, ωστόσο στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται οι λογαριασμοί των αντίστοιχων ΔΕΚΟ. Πληρώνεις δηλαδή στον ιδιοκτήτη του σπιτιού τα 460 αυτά ευρώ, αλλά δεν έχεις επιπλέον λογαριασμούς για φυσικό αέριο, νερό και θέρμανση. Η ακρίβεια στα ενοίκια, είναι φαινόμενο των τελευταίων χρόνων και οφείλεται στον πολύ μεγάλο αριθμό των ξένων που καταφθάνουν στην Τσεχία λόγω της μεγάλης ζήτησης σε εξειδικευμένο προσωπικό από τις εταιρείες που αναπτύσσονται συνεχώς. Έτσι τα σπίτια προς ενοικίαση είναι λίγα με αποτέλεσμα να αυξάνεται το κόστος τους. Τώρα, οι τιμές σε ρούχα και παπούτσια για παράδειγμα, δεν διαφέρουν από τις αντίστοιχες εδώ στο Ηράκλειο ή στην υπόλοιπη Ευρώπη. Εκτός κι αν ψωνίσεις από Τσέχο κατασκευαστή, οπότε τα προϊόντα του είναι πολύ φθηνότερα από τα επώνυμα».

Οι Τσέχοι είναι πολύ φιλικοί με τους ξένους, και τους Έλληνες τους συμπαθούν ιδιαίτερα
Οι Τσέχοι είναι πολύ φιλικοί με τους ξένους, και τους Έλληνες τους συμπαθούν ιδιαίτερα

Το αίσθημα του «μετανάστη»

Αναπόφευκτα ο νόστος χαρακτηρίζει όλους όσοι αποφασίζουν να αφήσουν την πατρίδα τους αναζητώντας σε μια ξένη χώρα καλύτερη τύχη. Πόσο «μετανάστης» αισθάνεται ο Στέλιος στην Τσεχία;

«Καταρχήν» διευκρινίζει «ο ευρωπαίος πολίτης δεν μπορεί να αισθάνεται ΄΄μετανάστης΄΄ σε μια χώρα – μέλος της ΕΕ. Τουλάχιστον όχι με την έννοια του ΄΄οικονομικού μετανάστη΄΄.  Στην Τσεχία δεν χρειάζεσαι ΄΄πράσινη κάρτα΄΄ για παράδειγμα, δεν χρειάζεσαι ως Έλληνας πολίτης ούτε καν διαβατήριο για να ταξιδέψεις. Δεν θα έλεγα, λοιπόν, ότι αισθάνομαι μετανάστης. Φυσικά, δεν το κρύβω, μου λείπει η οικογένειά μου και οι φίλοι μου, μου λείπει το σπίτι μου, η πόλη μου, η θάλασσα. Η ζωή μου όμως δεν είναι δύσκολη. Δεν έχω αντιμετωπίσει ρατσισμό από κανένα και κανένας δεν με θεωρεί ΄΄αλλοδαπό΄΄. Οι ίδιοι οι Τσέχοι λένε ΄΄ήρθαν οι ξένοι και έδωσαν αναπτυξιακή ώθηση στη χώρα΄΄».

Προσαρμογή και οι Έλληνες στην Τσεχία

Η προσαρμογή στον νέο τρόπο ζωής, μας διαβεβαιώνει ο Στέλιος Κωστάκης απαντώντας στη σχετική ερώτηση του cretapost ήταν πολύ εύκολη. «Η αλήθεια είναι ότι προσαρμόστηκα πολύ γρήγορα» λέει χαρακτηριστικά, «ίσως να φταίει το γεγονός ότι στο Μπρνο υπάρχουν πολλοί Έλληνες, μεταξύ των οποίων και πολλοί Κρητικοί. Μόνο στην εταιρεία που εργάζομαι, από τους 1000 εργαζόμενους οι 250 είναι Έλληνες. Υπάρχουν και πολλοί φοιτητές, ας μην το ξεχνάμε κι αυτό. Είναι μια χαρακτηριστική φοιτητούπολη με πολλά πανεπιστήμια και περίπου 60.000 φοιτητές. Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο να βγαίνεις βόλτα και να ακούς γύρω σου ελληνικά και είναι εύκολο να βρεις φίλους και παρέες Ελλήνων. Υπάρχει και ελληνική κοινότητα. Ένας Έλληνας στην Τσεχία δεν νιώθει μόνος. Εξάλλου, οι Τσέχοι είναι πολύ φιλικοί. Όταν ακούν ότι έρχεσαι από την Ελλάδα η αντίδρασή τους είναι συνήθως ενθουσιώδης. Οι περισσότεροι γνωρίζουν τη χώρα μας πολύ καλά, γιατί έρχονται για διακοπές. Η Τσεχία βρίσκεται ακριβώς στη μέση της Κεντρικής Ευρώπης και δεν έχει θάλασσα κοντά. Γι’ αυτό έρχονται πολύ συχνά στην Ελλάδα το καλοκαίρι, για τον ήλιο και τη θάλασσα».

kostakhs4

«Προδότης της πατρίδας;»

Κλείνοντας τη συζήτηση με τον 32χρονο Στέλιο μπήκαμε στον πειρασμό να του ζητήσουμε ένα σχόλιο σχετικά με τις πρόσφατες δηλώσεις του Κώστα Καζάκου, σύμφωνα με τις οποίες «οι νέοι που εγκαταλείπουν την Ελλάδα για να ζήσουν στο εξωτερικό είναι προδότες της πατρίδας».

«Μάθαμε στην Τσεχία για τις δηλώσεις αυτές» λέει και υπερθεματίζει «όχι, εγώ δεν νιώθω προδότης της πατρίδας μου, η πατρίδα μου είναι που με πρόδωσε».

Ελίνα Φαρσάρη

Διαφήμιση
Διαφήμιση