Τα δυο πουγκιά, του Γιώργου Ηλιάδη, στο Βενεράτο
Θεατρικοί αυτοσχεδιασμοί, δρώμενα-εκπλήξεις, και το ταξίδι… συνεχίζεται
Μετά από τα Χανιά, τον Άγιο Νικόλαο, την Αθήνα και το Ηράκλειο, «Τα δυο πουγκιά» (Εκδόσεις Ραδάμανθυς) έκαναν στάση στο Βενεράτο, στον τόπο όπου διαδραματίζεται ένα τμήμα του μυθιστορήματος του Γιώργου Ηλιάδη.
Το αμφιθέατρο στο Γυμνάσιο του Βενεράτου αποτέλεσε το σκηνικό της επανασύνδεσης του συγγραφέα με τον τόπο του, της συνάντησης – έπειτα από πολλά χρόνια – με φίλους αλλά και με νέους ανθρώπους που αγαπούν το βιβλίο. Η συγκίνηση ήταν έντονη σε όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης και οι φίλοι που πήραν μέρος, δεν έμειναν θεατές αλλά πήραν ενεργό μέρος στα δρώμενα, στις συζητήσεις στην εξέλιξη της εκδήλωσης.
Στο αμφιθέατρο του Γυμνάσιου, ο πολιτιστικός σύλλογος του Βενεράτου «Απόλλων» έχει δημιουργήσει μια υπέροχη θεατρική σκηνή, έναν χώρο κατάλληλο για «τα δυο πουγκιά». Η βραδιά άνοιξε με κέρασμα και συνεχίστηκε με το θεατρικό μονόλογο του Γιώργου Ηλιάδη, που σε κάποια σημεία του μετατράπηκε σε ζωντανό διάλογο με τους φίλους που συμμετείχαν. Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν σύντομα τα βασικά σημεία του έργου και ξετυλίχθηκε ένα δρώμενο με αφήγηση και θεατρική απόδοση τμημάτων του έργου, μέσα από τους διαλόγους που περιέχει το βιβλίο. Τονίστηκαν ιδιαίτερα τα σημεία του έργου που σχετίζονται με τη Μάχη της Κρήτης και άνετα μπορούν να παρουσιαστούν σε σχολικές και άλλες εκδηλώσεις. Το Βενεράτο και η ιστορία της περιοχής, καθώς και του Ηρακλείου, περνούσαν μπροστά στα μάτια μας όσο διαρκούσε η αφήγηση, ώσπου να πάρει το λόγο ο Μαρίνος Σμπώκος, που ανέλαβε να παρουσιάσει το μυθιστόρημα: «Αγαπητέ Γιώργη Ηλιάδη», ξεκίνησε ο ομιλητής, «είναι τιμή για μένα που με κάλεσες να προσφωνήσω το έργο σου ως βιβλίο-μυθιστόρημα, με εξιστόρηση πραγματικών γεγονότων. Προσπάθησα να αποκρυπτογραφήσω κατά κάποιο τρόπο την προσωπικότητά σου, γιατί ουσιαστικά δεν σε γνωρίζω. Απλά γνωριστήκαμε κάποτε, στιγμιαία, στην πλατεία του Βενεράτου. Το ύφος της γραφής σου προδίδει έναν άνθρωπο με δημιουργικό πνεύμα. Οι ανησυχίες σου δεν περιορίζονται μόνο τον περίγυρο του εαυτού σου και της οικογένειάς σου, αλλά απλώνονται συνολικά στην κοινωνία…» (αναλυτικά η ομιλία θα παρουσιαστεί σε επόμενη δημοσίευση).
Αυτοσχεδιασμοί στο «Μάλεμε»
Από εκεί και πέρα η εκδήλωση κύλησε με θεατρικούς αυτοσχεδιασμούς. Χωρίς προσυνεννόηση, ο συγγραφέας με αφορμή το διάλογο που είχε με τον Μαρίνο Σμπώκο και με τους φίλους που συμμετείχαν, ξεκίνησε να αποδίδει ένα τμήμα του έργου και συγκεκριμένα τη σκηνή από το μνημόσυνο των πεσόντων στην Μάχη της Κρήτης, που γίνεται στο Μάλεμε. Ο συγγραφέας του βιβλίου, Γιώργος Ηλιάδης, και ο υπεύθυνος των Εκδόσεων Ραδάμανθυς, Χρήστος Τσαντής, αυθόρμητα, παίξανε τους ρόλους των νεκρών στρατιωτών, αυτοσχεδιάζοντας:
«Γιατί γίνονται οι πόλεμοι Ούλι;»
«Για τις πατρίδες Τζον».
«Σκοτώθηκες στην Κρήτη για το μεγαλείο της πατρίδας σου;»
«Ναι Τζων. Έτσι έγραψαν στην επιστολή που έστειλαν στη μάνα μου».
«Και στους δικούς μου το ίδιο γράψανε, για το μεγαλείο και τα δίκαια της πατρίδας».
«Τέτοια γράμματα πήραν και οι οικογένειες του Ντιμίτρι, του Πιέρο, του Χουάν, του Χασάν, του Ζερόμ, του Ντούσαν, του Κωσταντή».
«Έτσι γίνεται! Κι ύστερα ακολουθούν τα τελετουργικά, με τα παράσημα, τα λόγια και τα δάκρυα».
«Δάκρυα, πολλά δάκρυα. Μ’ έκλαψε η μάνα μου… ακόμη με κλαίει».
«Εγώ δεν έχω μάνα… αλλά δεν έχω παράπονο… η αδερφή μου με κλαίει κάθε μέρα και μου ανάβει το καντήλι».
«Έτσι είναι οι πόλεμοι. Κάποτε στο μέλλον ο άνθρωπος πρέπει να καταλάβει και να τους σταματήσει, κι όποιος θέλει να σπρώξει μια χώρα σε πόλεμο, να στέλνουν αυτόν στην πρώτη γραμμή μαζί με όλη του την οικογένεια, να δούμε τότε αν οι αποφάσεις του θα παραμείνουν ίδιες».
«Ονειροπόλε, ξέρεις πώς είναι οι στρατοί, σε ποιους νόμους στηρίζονται. Αν δε συμμορφωθείς με τις διαταγές, απλά σε στήνουν στον τοίχο… μια ομοβροντία κι έφυγες! Άλλος στον παράδεισο ή στην κόλαση, μα όλοι θα περάσουν απ’ το χώμα είτε πιστεύουν είτε δεν πιστεύουν στον Ύψιστο».
«Χώμα ναι… χώμα έριξαν οι άλλοι φαντάροι πάνω στο πτώμα μου. Έτσι γίνονται οι ταφές. Κρητικό χώμα. Μετρούσα τις φτυαριές… καμιά πεντακοσαριά μου φάνηκε πως έριξαν. Είχαν εκείνα τα μικρά πτυσσόμενα φτυαράκια του Μηχανικού. Είκοσι χρονών ήμουνα. Εκείνη τη μέρα είχα γενέθλια. Έπρεπε να υπακούσω στις διαταγές. Δεν είχα επιλογή».
«Εγώ ήρθα εθελοντής. Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε τον Χανς να μου διαλύσει το κρανίο με μια ριπή. Καθώς τρέκλιζα για να πέσω, ένιωσα πως σκορπούσαν τα μυαλά μου στο χώμα κι εκεί φάνηκε πως ακόμη κι ο θανάσιμος εχθρός μπορεί τελικά να έχει ανθρώπινα ένστικτα. Μου έριξε τη χαριστική βολή για να με γλιτώσει απ’ το μαρτύριο. Εμένα μου ρίξανε πιο λίγες φτυαριές. Θα ήταν καμιά διακοσαριά. Είχαν τα μεγάλα φτυάρια… τα κανονικά. Έβαλαν κι ένα σταυρό από δυο ξύλα, τα δέσανε με σκοινί, είπε κι ένας παπάς δυο λόγια και η σεμνή τελετή έλαβε τέλος».
(Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιώργου Ηλιάδη, «Τα δυο πουγκιά», Εκδόσεις Ραδάμανθυς)
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βενεράτου «Απόλλων»
Ο πολιτιστικός σύλλογος, συνδιοργανωτής της εκδήλωσης μαζί με τις Εκδόσεις Ραδάμανθυς, έχει μια πλούσια δραστηριότητα με θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις φωτογραφίας, γλυπτικής, και με δραστηριότητες σε όλες τις μορφές τέχνης. Ο πρόεδρός του κ. Βαγγέλης Μαραγκάκης, άνθρωπος ζεστός και με αγάπη για τον πολιτισμό, χάρισε στον Γιώργο Ηλιάδη και στον Χρήστο Τσαντή, από ένα μπλουζάκι με το χαρακτηριστικό μότο τυπωμένο επάνω του: «Βενεράτο. Τόπος να δεις, τρόπος να ζεις», μαζί με ένα αντίτυπο από το βιβλίο του Σ. Γρατσεά «Το Βενεράτο και η περιοχή του». Και οι Εκδόσεις Ραδάμανθυς όμως, είχαν ετοιμάσει ένα «δώρο», το οποίο προβλήθηκε στο τέλος της εκδήλωσης: ένα μικρό βίντεο-αφιέρωμα για το βιβλίο του Γιώργου Ηλιάδη και για τη περιοχή του Βενεράτου.
