Συναυλία με το εκκλησιαστικό όργανο του Μεγάρου

Το εκκλησιαστικό όργανο του Μεγάρου Μουσικής είναι κατασκευασμένο από τον φημισμένο γερμανικό οίκο Johannes Klais Orgelbau.

Συνδυάζει την παραδοσιακή τεχνική κατασκευής (που έχει τις ρίζες της στον 13ο αιώνα) με σπουδαία σύγχρονη τεχνολογία, έτσι ώστε να καλύπτει τις απαιτήσεις όλων των μουσικών εποχών.

Ο ήχος του οργάνου είναι βαρύς, ιερατικός και μεγαλόπρεπης. Στο εκκλησιαστικό όργανο του Μεγάρου, μοναδικό στην Ελλάδα, η Ουρανία Γκάσιου ερμηνεύει στις 26 Δεκεμβρίου θρησκευτικά έργα των Μπαχ, Μότσαρτ, Χαίντελ, Μεσσιάν και μουσική των Χριστουγέννων, ενώ ο γιορταστικός ήχος της τρομπέτας διαλαλεί το μεγάλο μήνυμα των ημερών.

Το εκκλησιαστικό όργανο του ΜΜΑ διαθέτει 4 πληκτρολόγια χειρών και ένα ποδών (πεντάλ) με 32 νότες, 76 ρετζίστρα (διακόπτες που χρησιμοποιούνται ο καθένας μόνος του ή σε συνδυασμό και επιτρέπουν να μπαίνει αέρας σε συγκεκριμένη ομάδα αυλών που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο ηχόχρωμα) και 6.080 αυλούς, ο μεγαλύτερος από τους οποίους έχει μήκος 4,93 μέτρα και ο μικρότερος 5 χιλιοστά.

Κατασκευάστηκε από τον γερμανικό οίκο Johannes Klais Orgelbau [Γιοχάννες Κλάις Όργκελμπαου], έναν από τους σημαντικότερους διεθνώς (έτος ίδρυσης: 1882, Βόννη).

Η κατασκευή του άρχισε το 1990, όταν τοποθετήθηκαν το ξύλινο κάλυμμα και οι μεταλλικοί αυλοί. Το καλοκαίρι του 1993, για 3 μήνες και επί 8 ώρες καθημερινά, ομάδα 6 ειδικών από τη Βόννη που έστειλε ο διευθυντής του οίκου, Hans-Gerd Klais [Χανς-Γκερντ Κλάις], έδωσε φωνή στο εκκλησιαστικό όργανο του Μεγάρου.

Ήχησε για πρώτη φορά στις 23 Δεκεμβρίου 1993. Το εκκλησιαστικό όργανο εφευρέθηκε στην Ελλάδα.

Το επινόησε, στην αρχική μορφή του, ο μηχανικός Κτησίβιος ο Αλεξανδρεύς το 246 π.Χ., ο οποίος το ονόμασε «ύδραυλι», επειδή η εφεύρεσή του χρησιμοποιούσε την πίεση του νερού για την παραγωγή ήχου.

Τετρακόσια χρόνια αργότερα, ο υδραυλικός μηχανισμός αντικαταστάθηκε από ένα σύστημα με αέρα που έκανε το όργανο αυτό πιο ελαφρύ και ευκίνητο.

Συμφωνα με το wikipedia για να λειτουργήσει συνδυάζει τις αρχές που διέπουν τα πνευστά αλλά και τα πληκτροφόρα όργανα καθώς είναι εφοδιασμένο και με πλήκτρα και με ειδικούς αυλούς. Για να κατανοήσουμε σε ποια κατηγορία μουσικών οργάνων ανήκει το εκκλησιαστικό όργανο θα πρέπει να ανατρέξουμε στα αερόφωνα.

Τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων, στις 8:30 το βράδυ, η Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης θα πλημμυρίσει από τον επιβλητικό ήχο του εκκλησιαστικού οργάνου και τη λαμπερή «φωνή» της τρομπέτας, σε μια συναυλία αφιερωμένη στο χαρμόσυνο μήνυμα των ημερών, γεμάτη μαγικές μελωδίες από αγαπημένα έργα του Γ. Σ. Μπαχ, του Μότσαρτ, του Τσαϊκόφσκι, του Χαίντελ, του Μεσσιάν και άλλων μεγάλων συνθετών.

Σολίστ, η Ουρανία Γκάσιου (εκκλησιαστικό όργανο) και ο Δημήτρης Γκόγκας (τρομπέτα).

Κομψοτεχνήματα της δυτικής θρησκευτικής μουσικής, που γράφτηκαν με αφορμή τα Χριστούγεννα συνθέτουν το πρόγραμμα της βραδιάς, η οποία θα αρχίσει με το Κομμάτι για όργανο BWV 572 και το Χορικό πρελούδιο BWV 659 «Ελθέ, Σώτερ των εθνών» («Nun komm, der Heiden Heiland») του Γιόχαν-Σεμπάστιαν Μπαχ [Johann Sebastian Bach 1685-1750], ο οποίος επηρέασε, ως εμβληματική μορφή της γερμανικής πολυφωνικής τέχνης, πολλούς ιταλούς συνθέτες της εκκλησιαστικής μουσικής, όπως ο ιταλός κληρικός Τζοβάννι Μπαττίστα Μαρτίνι [Giovanni Battista Martini 1706-1784], στον οποίο οφείλεται η Τοκάτα που θα ερμηνευθεί από την Ουρ. Γκάσιου και τον Δ. Γκόγκα σε μεταγραφή για τρομπέτα και εκκλησιαστικό όργανο.

Ο Μαρτίνι ήταν εκείνος άλλωστε που μύησε στα μυστικά της μπαρόκ πολυφωνίας τον Βόλφγκανγκ-Αμαντέους Μότσαρτ [Wolfgang Amadeus Mozart 1756-1791], δημιουργό των Πανηγυρικών Εσπερινών, από τους οποίους θα ακουστεί το απόσπασμα «Laudate Dominum» [«Αινείτε τον Κύριον»] σε διασκευή για τρομπέτα και εκκλησιαστικό όργανο.

Ο Κλωντ Μπαλμπάστρ [Claude Balbastre 1724-1799], επιφανής εκπρόσωπος της γαλλικής «Σχολής» του όψιμου Μπαρόκ, είναι ο συνθέτης της Πρώτης χριστουγεννιάτικης σουίτας για εκκλησιαστικό όργανο, η οποία παραλλάσσει γαλλικές μελωδίες των Χριστουγέννων. Μία από αυτές είναι και το κομμάτι «Ο Ιωσήφ νυμφεύθηκε» που επέλεξαν να παρουσιάσουν στο κοινό οι σολίστ της βραδιάς.

Το ρεπερτόριο για όργανο εμπλουτίστηκε σημαντικά κατά τον 19ο αιώνα από γαλλόφωνους μουσουργούς, κυρίως, δε, από τον Τεοντόρ Ντυμπουά [Théodore Dubois 1837-1924] που υπογράφει το κομμάτι η Πορεία των Μάγων. Συνεχιστής της γαλλικής παράδοσης θεωρείται και ο συνθέτης-οργανίστας Ζοζέφ Μποννέ [Joseph Bonnet 1884-1944], δημιουργός της σύνθεσης «Ξωτικά».

Την ίδια παράδοση ακολουθεί επίσης ο Ολιβιέ Μεσσιάν [Olivier Messiaen 1908-1992], κορυφαίος εκπρόσωπος της γαλλικής πρωτοπορίας, που συνέθεσε σε ηλικία 27 ετών τη Γέννηση του Κυρίου, από την οποία θα ακουστούν τα αποσπάσματα «Η Παρθένος και το Βρέφος» και «Μεθ’ ημών ο Θεός».

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμη τo κατανυκτικό «Χριστουγεννιάτικο τραγούδι» του άγγλου οργανίστα και συνθέτη Άλφρεντ Χόλλινς [Alfred Hollins, 1865-1942], δύο αγαπημένα αποσπάσματα από τον Καρυοθραύστη του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι [Piotr Illich Tchaikovsky 1840-1893], τον «Χορό της Νεράιδας Ζαχαρένιας» και το «Βαλς των λουλουδιών», τη Χριστουγεννιάτικη σουίτα για τρομπέτα και εκκλησιαστικό όργανο και τον αριστουργηματικό δοξαστικό ύμνο «Gloria in Excelsis Deo» [«Δόξα εν υψίστοις Θεώ»] σε διασκευή για τρομπέτα και όργανο του Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ [Georg Friedrich Händel 1685-1759].

Χριστουγεννιάτικη συναυλία εκκλησιαστικού οργάνου με την Ουρανία Γκάσιου

Μαζί της, ο τρομπετίστας Δημήτρης Γκόγκας

Έργα Γ.Σ. Μπαχ, Μότσαρτ, Τσαϊκόφσκι και άλλων συνθετών

Δευτέρα 26 Δεκεμβρίου, 20:30, Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

iefimerida.gr