Ένταξη των Αστερουσίων Ορέων στον κατάλογο της UNESCO
Στο θέμα της ένταξης των Αστερουσίων Ορέων στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO ανέφερε σε ερώτηση του προς τον Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, ο περιφερειακός σύμβουλος Ηρακλείου Γιώργος Ματαλλιωτάκης, ζητώντας να ενημερωθεί σε ποιο στάδιο βρίσκεται η σύνταξη του φακέλου υποψηφιότητας, που έχει αναθέσει η Περιφέρεια Κρήτης με προγραμματική σύμβαση στο ΤΕΕ/ ΤΑΚ.
Η ένταξη στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, των Αστερουσίων Ορέων, τονίζει στην ερώτηση του ο κ. Ματαλλιωτάκης, αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για την ανάπτυξη του υποβαθμισμένου σε έργα Νότου της Κρήτης.
«Τα Αστερούσια, καθώς γεωγραφικά δεν απέχουν πολύ από το Βορρά μπορεί να αποτελέσουν κομβικό σημείο ανάπτυξης καθώς πέρα από την συμβολή τους στον πολιτισμό και στον τουρισμό, μπορεί να αποτελέσουν την αιτία κατασκευής συνοδευτικών έργων υποδομής τα οποία θα ωθήσουν στην ανάπτυξη του Νότου της Κρήτης και θα βοηθήσουν σημαντικά στην καταπολέμηση της ανεργίας.
«Η ένταξη των Αστερουσίων Ορέων στον κατάλογο της UNESCO είναι μια ευκαιρία ανάπτυξης και πρέπει να τη δούμε συνολικά. Πρώτη φορά πρόκειται να υλοποιηθεί ένα τόσο σημαντικό πολιτισμικό γεγονός νότια του νομού Ηρακλείου. Θα βοηθήσει την ανάπτυξη της κεντρικής Κρήτης, του βορρά και του νότου.
Εξάλλου όσο αυξάνεις την κρίσιμη μάζα, δηλαδή την επισκεψιμότητα, την κίνηση, και τις υποδομές, τόσο περισσότερο αναπτύσσονται οι γύρω περιοχές» καταλήγει ο περιφερειακός σύμβουλος Ηρακλείου. Το κείμενο της ερώτησης του κ. Ματαλλιωτάκη έχει ως εξής : Πριν από δυο περίπου χρόνια είχατε αναλάβει την πρωτοβουλία προκειμένου τα Αστερούσια Όρη να διεκδικήσουν την ένταξή τους στον Κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Μάλιστα σε συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης εσείς ο ίδιος είχατε εισηγηθεί το θέμα προκειμένου το Σώμα να εγκρίνει τη σύναψη Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Περιφέρειας Κρήτης και ΤΕΕ/ΤΑΚ για την σύνταξη του φακέλου υποψηφιότητας.
Μια απόλυτα σωστή πολιτικά και αναπτυξιακά πρωτοβουλία καθώς τα Αστερούσια Όρη αποτελούν δημιούργημα της Φύσης και ένα μοναδικό τοπίο φυσικού κάλλους εξαιτίας των μοναδικών γεωγραφικών, τοπιογραφικών, φυσικών τους στοιχείων και χαρακτηριστικών, αλλά και εξαιτίας του αρχαιολογικού, του ιστορικού, οικιστικού και πολιτισμικού τους φορτίου που τα κατατάσσει σε έναν από τους σημαντικότερους χώρους της Κρήτης και της χώρας.
Είναι γνωστό επίσης ότι τα Αστερούσια Όρη αποτελούν μια από τις σπουδαιότερες κοιτίδες του χριστιανισμού και του μοναχισμού στην Κρήτη. Έχει μάλιστα χαρακτηριστεί ως το «Κρητικό Ιερόν Όρος» ή ως το « Άγιον Όρος της Κρήτης». Λόγω του φυσικού περιβάλλοντος- των σημαντικών τύπων οικοτόπων, που εξακολουθεί να διατηρεί, έχει ήδη ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, προστατεύεται ως καταφύγιο άγριας ζωής, αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Δυτικά και Ανατολικά Αστερούσια) και βιότοπος CORINE (A00010070) .
Η περιοχή των Αστερουσίων χαρακτηρίζεται επιπλέον από εξαιρετικό πολιτιστικό πλούτο, που συνδέεται στενά με τη ιδιαίτερη φύση τους.
Τα διαχρονικά ιστορικά μνημεία, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τα ήθη, οι παραδόσεις και γενικώς όλα τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, μαζί με τα φυσικά και βιολογικά στοιχεία, συνθέτουν το κατατάσσουν στην κατηγορία του σημαντικού τοπίου.
Η αρχαιολογική αξία των Αστερουσίων είναι σπουδαία καθώς διατηρούν σε σημαντικό βαθμό τα ίχνη της κατοίκησης τους από την προϊστορία μέχρι σήμερα (σπηλιές με προϊστορικά υπολείμματα, αρχαιολογικά ευρήματα, βυζαντινά μοναστήρια και ασκητήρια, έως σπαράγματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου).
Η περιοχή θεωρείται ότι αποτελεί την αφετηρία του μινωικού κόσμου πρώτη κατοικείται από τους μινωίτες και η πρώτη που θέτει τα θεμέλια του μινωικού πολιτισμού.
TO IΕΡΟ ΒΟΥΝΟ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ Όπως γράφει και ο Μανώλης Δακανάλης, αντιπρόεδρος του ΕΟΣ Μοιρών «Τα Αστερούσια όρη έχουν μεγάλη ιστορία, που αρχίζει από τα προϊστορικά χρόνια. Πάνω στην κορφή του Κόφινα ήταν τόπος λατρείας για τους Μινωίτες. Ο Τίμιος Σταυρός είναι κτισμένος στην ίδια θέση που προϋπήρχαν κτίσματα άλλων θρησκειών. Αρχικά ο ναΐσκος ήταν αφιερωμένος στον Αφέντη Χριστό και αργότερα στον Τίμιο Σταυρό.
Η πληροφορία αυτή σώζεται στη Μονή Βατοπεδίου. Ανασκαφές έγιναν στην κορφή το 1960 και το 1990, οι οποίες έφεραν στο φως πήλινα ειδώλια ζώων, όπως ταύρων, βοοειδών, ενώ υπάρχουν διάσπαρτα πολλά σπασμένα αρχαία κεραμικά στην κορφή και τα πλατώματα.
Το ιερό τούτο βουνό βρίσκονταν σε χρήση μέχρι τις αρχές του 7ου πχ αι. οπότε εγκαταλείφτηκε για να επαναδραστηριοποιηθεί στους υστεροελληνιστικούς χρόνους. Ο ναός της Παναγίας της Κάτω εκκλησιάς είναι κτισμένος στη βόρεια πλευρά του Κόφινα στο κέντρο αρχαίου οικισμού κλασικών και ελληνιστικών χρόνων.
ΜΕΤΟΧΙ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ Παγκόσμιο Πολιτιστικό γεγονός αποτελεί η ανακάλυψη της Αριστοτελικής Σχολής Φιλοσοφίας στη θέση «Λουσούδι», λόγω των νερών που διαθέτει (υψ1000 μ), σε ερημική υπήνεμη κοιλάδα δυτικά του Κόφινα κοντά στο χωριό Καπετανιανά.
Στον ξεχασμένο αυτό χώρο, βρίσκονται τα ερείπια του μοναστηριού των Τριών Ιεραρχών του 14ου αι. το οποίο σήμερα ανήκει στην Μονή του Κουδουμά. Αποτελούσε κέντρο πνευματικής και πολιτικής αντίστασης στα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας.
Οι Κρήτες αποκόπηκαν από την ορθόδοξη εκκλησία και παρέμειναν για αρκετά χρόνια αποίμαντοι. Η φιλοπαπική προπαγάνδα απαγόρευσε την παρουσία ορθοδόξων αρχιερέων πιστεύοντας, ότι με τον τρόπο αυτό θα αφομοίωνε τους Κρήτες στο καθολικό δόγμα.
Τότε λόγιοι ζηλωτές ανέλαβαν τη διάσωση της Ορθοδοξίας αντικρούοντας τα θεολογικά επιχειρήματα και την προπαγάνδα της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Κορυφαίος όλων υπήρξε ο Αριστοτελικός φιλόσοφος ιερωμένος Ιωσήφ Φιλάγρης, ο οποίος εκπροσωπούσε τον Αρχιεπίσκοπο έχοντας τον τίτλο του «Δικαίου και Διδασκάλου της Κρήτης».
Ίδρυσε το 14ο αι. στη μονή των Τριών Ιεραρχών στη θέση «Λουσούδι» την Αριστοτελική Σχολή Φιλοσοφίας. Στο χώρο αυτό για αιώνες μεγαλούργησαν τα ελληνικά γράμματα, δίδασκαν φιλοσοφία, Γραμματική, Θεολογία, μαθηματικά, Αστρονομία και Ιατρική. Κύριε Περιφερειάρχη Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει φανερή η σημαντική σχέση του πολιτισμού µε την ανάπτυξη και ολοένα περισσότερες χώρες δίνουν σημασία στην προβολή και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η ένταξη στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, των Αστερουσίων Ορέων αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για την ανάπτυξη του υποβαθμισμένου σε έργα Νότου της Κρήτης.
Τα Αστερούσια, καθώς γεωγραφικά δεν απέχουν πολύ από το Βορρά μπορεί να αποτελέσουν κομβικό σημείο ανάπτυξης καθώς πέρα από την συμβολή τους στον πολιτισμό και στον τουρισμό, μπορεί να αποτελέσουν την αιτία κατασκευής συνοδευτικών έργων υποδομής τα οποία θα ωθήσουν στην ανάπτυξη του Νότου της Κρήτης και θα βοηθήσουν σημαντικά στην καταπολέμηση της ανεργίας.
Η ένταξη των Αστερουσίων Ορέων στον κατάλογο της UNESCO είναι μια ευκαιρία ανάπτυξης και πρέπει να τη δούμε συνολικά. Πρώτη φορά πρόκειται να υλοποιηθεί ένα τόσο σημαντικό πολιτισμικό γεγονός νότια του νομού Ηρακλείου.
Θα βοηθήσει την ανάπτυξη της κεντρικής Κρήτης, του βορρά και του νότου. Εξάλλου όσο αυξάνεις την κρίσιμη μάζα, δηλαδή την επισκεψιμότητα, την κίνηση, και τις υποδομές, τόσο περισσότερο αναπτύσσονται οι γύρω περιοχές.
Αν θέλουμε συνολική ανάπτυξη του τουρισμού και της Κρήτης θα πρέπει, βλέποντας μπροστά, να σχεδιάσουμε και την παράλληλη ανάπτυξη με ανάδειξη πολιτισμικών στοιχείων, έργα υποδομών και δρόμους της ενδοχώρας. Η ένταξη των Αστερουσιών Ορέων στον κατάλογο της UNESCO θα βοηθήσει:
1.Την επισκεψιμότητα στις ήδη ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές του Νότου από τη Βιάνο μέχρι τα Μάταλα καθώς λόγω των πολύ κοντινών αποστάσεων θα αναδειχθούν ενώ θα κερδίσουν ακόμη περισσότερη επισκεψιμότητα τα μνημεία της περιοχής όπως η Φαιστός, αλλά και οι περιοχές που κάθε χρόνο διοργανώνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως για παράδειγμα το Φεστιβάλ στα Μάταλα κλπ.
2.Θα βοηθήσει στην περεταίρω ανάδειξη των πολιτισμικών στοιχείων της ευρύτερης περιοχής και θα συμβάλλει στην ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού που συνδέονται με την περιοχή όπως περιπατητικός τουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός, αγροτουρισμός, γαστρονομικός τουρισμός κλπ.
Σύμφωνα με την παγκόσμια εμπειρία η ένταξη ενός µνηµείου στον κατάλογο της UNESCO επιφέρει σηµαντικά οφέλη , όπως : 1.Δηµιουργία θέσεων εργασίας
2. Προσέλκυση επενδύσεων και πρόσβαση στο Ταµείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς
3. Πρόσβαση σε συσσωρευµένη γνώση διεθνών οργανισµών και σε νέες τεχνολογίες
4. Αστική ανάπτυξη, σύγχρονες υποδοµές, βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης
5. Οικονοµική ανασυγκρότηση παραγκωνισμένων περιοχών της περιφέρειας
6. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας ως τουριστικού προορισµού
7. Προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς , η οποία κινδυνεύει µε εξαφάνιση λόγω της παγκοσμιοποίησης
8. Κοινωνική συνοχή ευαισθητοποίηση των πολιτών προς έναν κοινό στόχο
9. Διεθνή προβολή µέσα από τη δημιουργία ταυτότητας 10. Εκτίµηση των πολιτισµικών διαφορών και βελτίωση της διαπολιτισμικής συνεννόησης.
Ερώτηση
Σε πιο στάδιο βρίσκεται η μελέτη που έχει ανατεθεί από την Περιφέρεια Κρήτης στο ΤΕΕ-ΤΑΚ μέσω προγραμματικής σύμβασης και πότε αναμένεται να τελειώσει;
Πρόταση Παράλληλα προτείνω να επανεξεταστεί το θέμα από το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης προκειμένου: — Να ενημερωθούμε για την πορεία της ανάθεσης –Να παρουσιαστούν τα στοιχεία της μελέτης και του πλάνου πάνω στο οποίο έχει στηριχθεί αυτή η ιδέα, ώστε να μπορούμε όλοι μας να συμβάλλουμε στην συντομότερη υλοποίηση της πρωτοβουλίας αυτής. Ο Ερωτών Γιώργος Ματαλλιωτάκης Περιφερειακός Σύμβουλος Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου
