Μια Κρητικοπούλα πίσω από την Όπερα της Ευρώπης

Πενήντα και πλέον χρόνια από την εποχή που η Μαρία Κάλλας, η εκπληκτική Ελληνίδα με την «θεϊκή» φωνή, μεσουρανούσε στην παγκόσμια Λυρική Σκηνή, μια άλλη άξια Ελληνίδα κατακτά, πολύ πιο «αθόρυβα», τα ευρωπαϊκά …παρασκήνια του ίδιου καλλιτεχνικού χώρου. Ο λόγος για την Όλγα Κολοκυθά, consultant και projects manager σε διεθνή πολιτιστικά projects. Συνεργάζεται σταθερά με το European Opera Centre και έχει ολοκληρώσει με επιτυχία projects έργων όπερας σχεδόν σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα. Κριτικές και αξιολογήσεις για τα projects της έχουν δημοσιευτεί στα εγκυρότερα περιοδικά και εφημερίδες ενώ ορισμένα από αυτά έχουν τιμηθεί με σημαντικές διεθνείς διακρίσεις. Η Όλγα Κολοκυθά έχει ενεργή παρουσία και στον ακαδημαϊκό χώρο. Γεννημένη στα Χανιά της Κρήτης, είναι πολίτης του κόσμου από επιλογή. Διαβάστε το εντυπωσιακό βιογραφικό της στο τέλος της συνέντευξης που ακολουθεί.

Εξηγείστε μας κατ’αρχήν, τι σημαίνει ο όρος «project management στην όπερα»;

Το project management στην όπερα ξεκινάει από τα πρώτα στάδια μιας παραγωγής. Από τις ακροάσεις ακόμα! Σιγά σιγά επιλέγονται οι συντελεστές, προχωράμε στα χρονοδιαγράμματα, τις πρόβες κλπ. Ταυτόχρονα προστίθενται και παράγοντες όπως για παράδειγμα η κατασκευή των σκηνικών, των κουστουμιών, το marketing, οι δημόσιες σχέσεις, ο σχεδιασμός του προγράμματος και τα κείμενα… Η δουλειά των project managers στην όπερα αφορά όλα τα στάδια μιας παραγωγής, από την πρώτη μέρα ως την τελευταία.

Μα, ειλικρινά, υπάρχει ακόμα κοινό για το μουσικό είδος της όπερας σήμερα;

Φυσικά! Μάλιστα τα τελευταία χρόνια το κοινό της όπερας προέρχεται ολοένα και περισσότερ από μικρότερες ηλικίες. Το σημαντικό ζήτημα είναι πώς φέρνεις το κοινό για πρώτη φορά σε επαφή με την όπερα προσπαθώντας να ξεπεράσεις όλα αυτά τα αδικαιολόγητα κλισέ- ότι είναι για λίγους, ότι πρέπει να είσαι μυημένος, ότι θα βαρεθείς κλπ. Και νομίζω ότι το πετυχαίνουμε αυτό όλο και περισσότερο, συνδυάζοντας την όπερα με νέες τεχνολογίες, με άλλες Τέχνες, παρουσιάζοντάς την σε εναλλακτικούς χώρους.

Γιατί αποφασίσατε να κάνετε αυτή τη δουλειά;

Πάντα με ιντρίγκαρε αυτό που φανταζόμουν ότι συμβαίνει πίσω από τη σκηνή, και πριν και μετά από μια παράσταση. Το πώς ξεκινάει να στήνεται μια συναυλία ή μια παράσταση, πώς φτάνουμε στο σημείο που ξεκινάει, τι γίνεται κατά τη διάρκειά της στα παρασκήνια αλλά και τι συμβαίνει μετά το τέλος της.

Και ήταν όπως το φανταζόσασταν;

Όχι. Ήταν πιο γοητευτικό, και ευτυχώς παραμένει ακόμα!

Έχει δηλαδή ακόμα glamour η όπερα;

Βέβαια! Υπάρχουν σταρ, φανταχτερά κουστούμια, φαντασμαγορικά σκηνικά, μια ιδιαίτερη λάμψη! Για μένα το πραγματικό glamour της όπερας βρίσκεται στους ανθρώπους που εργάζονται γι‘αυτήν σε όλα τα στάδια, σε όλους τους τομείς ενός project. Στη λάμψη και την ακτινοβολία τους, στις δυναμικές που προσφέρουν στην ομάδα, σ” αυτό που δημιουργούν και που κάνει το τελικό αποτέλεσμα κάθε φορά μαγικό.

Για ποιούς λόγους μπορεί να μη θέλαμε να κάνουμε τη δουλειά σας;

Περίπου για τους ίδιους λόγους που θα θέλατε! Γιατί θα ταξιδεύατε πάρα πολύ (το δικό μου ρεκόρ είναι οκτώ χώρες σε μια εβδομάδα!), αλλά θα έπρεπε να μάθετε να χωράτε τη ζωή σας σε μια βαλίτσα. Γιατί μπορεί να περνάτε περιόδους που δεν δουλεύετε αλλά όταν δουλεύετε δεν υπάρχει ούτε ωράριο ούτε χρόνος για οτιδήποτε άλλο. Γιατί επίσης θα βρεθείτε στη δύσκολη θέση οι επιλογές και οι αποφάσεις σας να μπορούν να αλλάξουν τη ζωή πολλών άλλων ανθρώπων. Για μένα πάντως το πιο σημαντικό είναι ότι όταν είμαι μακριά στερούμαι τις καθημερινές στιγμές των αγαπημένων μου ανθρώπων. Είναι μια δουλειά που σου προσφέρει πολλά και σε κάνει να μαθαίνεις συνέχεια. Κανένα project δεν είναι το ίδιο με το άλλο, το καθένα έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και συγκινήσεις.

Έχετε κάνει projects που έχουν τιμηθεί με διεθνή βραβεία και πριν μερικά χρόνια ήσασταν 7η στην Ευρώπη για το ευρωπαικό βραβείο έρευνας στην πολιτιστική πολιτική. Τι πρέπει να διαθέτει ένας καλός project manager;

Τα βασικά είναι επιμονή, υπομονή και πεποίθηση ότι όλα γίνονται, ακόμα και τα πιο απίθανα. Η δουλειά μας είναι να ετοιμάζουμε όλα τα στάδια ενός project από την αρχή μέχρι το τέλος και να μπορούμε να προβλέπουμε, όσο γίνεται τουλάχιστον, τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν ώστε να έχουμε έτοιμες λύσεις. Αυτό φυσικά δεν είναι πάντα δυνατόν, οπότε πρέπει να είσαι ψύχραιμος ώστε να λειτουργείς αποτελεσματικά σε καταστάσεις πολύ έντονου στρες και εξαιρετικά πιεστικών προθεσμιών, και ταυτόχρονα ήρεμος για να λειτουργούν τα μέλη της ομάδας σου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το πιο πετυχημένο job description που άκουσα πρόσφατα είναι ότι «βάζεις ηρεμία και βγάζεις αποτέλεσμα».

Η ελληνική πραγματικότητα στο χώρο σας;

Είχα την τύχη να συνεργαστώ με αρκετούς ελληνικούς πολιτιστικούς οργανισμούς, και στο κομμάτι του arts management έχω δουλέψει με εξαιρετικούς συναδέλφους που τιμούν το χώρο με τις γνώσεις και την κατάρτισή τους. Το σημαντικότερο θέμα για μένα στην Ελλάδα είναι η έλλειψη μακροπρόθεσμου, συντονισμένου σχεδιασμού στην πολιτιστική πολιτική και συνεργειών μεταξύ επίσημων οργάνων για την ανάδειξη του σύγχρονου πολιτισμού μας σε μεγάλη κλίμακα. Έχουμε ένα εξαιρετικό δυναμικό νέων καλλιτεχνών και καλλιτεχνικής παραγωγής και είναι κρίμα να μην υπάρχουν εργαλεία και πλατφόρμες για να το αναδείξουμε. Η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο της πολιτιστικής μας ιστορίας αλλά νομίζω ότι πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε περισσότερο ως διαβατήριο στο μέλλον παρά ως μνημόσυνο στο παρελθόν.

Προφανώς δεν περιμένατε την οικονομική κρίση για να ξεκινήσετε την καριέρα σας στην Ευρώπη. Η επιλογή σας να δουλέψετε στο εξωτερικό οφείλεται στην απουσία αντίστοιχων θέσεων εργασίας στην Ελλάδα ή ήταν τυχαίο γεγονός; Τι θα συμβουλεύατε σήμερα νέους/νεες με αντίστοιχες σπουδές/προσόντα που αναζητούν ένα καλύτερο αύριο στο εξωτερικό;

Έφυγα πριν την οικονομική κρίση αρχικά για σπουδές και εδώ και λίγο καιρό ζω στη Βιέννη από επιλογή, γιατί τη νιώθω σαν το τρίτο μου σπίτι ―το πρώτο είναι τα Χανιά και το δεύτερο η Θεσσαλονίκη. Επέλεξα επίσης το ελεύθερο επάγγελμα γιατί μου αρέσει η ανεξαρτησία, η αδρεναλίνη και η ελευθερία που μου προσφέρει. Ζούμε σε μια εποχή που η εργασία σε άλλες χώρες έχει απλοποιηθεί αρκετά στο κομμάτι των πρακτικών διαδικασιών σε σχέση με το παρελθόν και είναι ευκαιρία για τους νέους που θέλουν να σταδιοδρομήσουν στο εξωτερικό να το τολμήσουν. Προσωπικά πιστεύω ότι η εμπειρία του να δουλεύεις σε άλλες χώρες, σε διαφορετικά επαγγελματικά περιβάλλοντα και να γνωρίζεις και να συνεργάζεσαι με ανθρώπους με άλλη κουλτούρα, εμπειρίες και προσλαμβάνουσες είναι ανεκτίμητη. Η δουλειά μας είναι πολύ σκληρή και τίποτα και κανείς δε σου χαρίζεται. Δεν πρέπει ποτέ να επαναπαύεσαι και πρέπει να δίνεις τον καλύτερο εαυτό σου κάθε φορά. Μπορεί να ακούγεται κλισέ αλλά η συμβουλή μου σε όποιον θέλει να δουλέψει στο εξωτερικό είναι να επιμένει και να μην το βάζει κάτω!

Η πιο ωραία στιγμή σε ένα project;

Η πρώτη πρόβα με την ορχήστρα όταν πρόκειται για όπερα είναι για μένα πολύ ιδιαίτερη, όπως και το κούρδισμα της ορχήστρας πριν την πρεμιέρα. Η πιο δική μου στιγμή όμως είναι η πρώτη φορά στο θέατρο που θα υλοποιηθεί το project, και πάντα φροντίζω να είμαι μόνη. Θέλω να το εξερευνήσω, να δω πίσω από κάθε κουρτίνα, να ανοίξω ντουλάπια, συρτάρια στα παρασκήνια, να ανέβω μέχρι την τελευταία θέση του εξώστη, να αισθανθώ τα καθίσματα. Το κάνω γιατι θέλω να ξέρω απέξω το κάθε του εκατοστό. Αλλά και γιατί έτσι νιώθω να «εισπνέω» λίγη από τη μαγεία που έχουν αφήσει οι προηγούμενοι.

Τι βλέπει ένας project manager όπερας που δεν το βλέπουν οι άλλοι;

Είναι μια δουλειά που δύσκολα μπορεί να βαρεθεί κανείς. Βλέπεις μικρά κομμάτια που πρέπει να τα συναρμολογήσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Βλέπεις διαφορετικούς ανθρώπους και προσωπικότητες, που κι αυτά πρέπει να τα βάλεις μαζί και να τα διαχειριστείς. Το κάθε project είναι διαφορετικό, ο κάθε άνθρωπος που συμμετέχει επίσης. Δουλεύουμε στον ίδιο βαθμό με νούμερα, χαρτιά και προθεσμίες, όσο και με ανθρώπινες ψυχολογίες και προσωπικότητες. Η δουλειά μας είναι λίγο σαν τον κύβο του Ρούμπικ. Αλλά εμείς στο τέλος πάντα τον φτιάχνουμε!

H Όλγα Κολοκυθά έχει διδακτορικό δίπλωμα (Ph.D) με άριστα παμψηφεί από το Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διαχείρισης και Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Βιέννης, ΜΑ in Art Management από το City University του Λονδίνου και πτυχίο Μουσικολογίας και Μουσικής Παιδαγωγικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Είναι επίσης πτυχιούχος αγγλικής, γαλλικής, γερμανικής, ιταλικής και ισπανικής γλώσσας. Έχει εκδώσει επιστημονική μονογραφία μετά από πρόσκληση του Πανεπιστημίου Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Βιέννης, έχει ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια και έχει διδάξει πολιτιστική διαχείριση στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Το 2006 κατετάγη 7η στην Ευρώπη για το Βραβείο Πολιτιστικής Πολιτικής για νέους επιστήμονες που απονέμεται από το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Ίδρυμα και την Τράπεζα της Σουηδίας, ενώ projects της έχουν τιμηθεί με διεθνείς διακρίσεις.Οι επαγγελματικές της συνεργασίες περιλαμβάνουν οργανισμούς όπως οι European Opera Centre, BBC, Bayerische Staatsoper München, The Royal Opera House-Covent Garden, Gran Teatre del Liceu Barcelona, Théâtre la Monnaie-Brussels, Théâtre du Châtelet-Paris, Royal Liverpool Philharmonic Orchestra, Harpa Concert Hall-Reykjavik, Het Concertgebouw-Amsterdam, Φεστιβάλ Αθηνών, Istanbul National State Opera and Ballet, Arts Council Malta, Opera Baltycka Gdansk, Κρατική Ραδιοτηλεόραση της Τσεχίας, Latvian State Opera and Ballet, Lithuanian State Opera and Ballet Theatre, κά.

Πηγή: maga.gr