Κρητικοί πρωτοπορούν με τα… αρωματικά φυτά
Ρεθυμνιώτες επιχειρηματίες πρωτοπόροι στην εκμετάλλευση αρωματικών φυτών της Κρητικής γης!
Ο συμπολίτης μας Απόστολος Τσομπανάκης, μαζί με τον συνέταιρό του Βασίλη Χριστουλάκη εδώ και αρκετά χρόνια πρωτοπορούν στη βιομηχανική εκμετάλλευση, στον τομέα της κοσμετολογίας, των αρωματικών φυτών της Κρήτης και ειδικά του δίκταμου, αλλά και γενικά της ελληνικής χλωρίδας.
Μετά από περιπετειώδη προσπάθεια (που αναλύεται παρακάτω) έχουν φτάσει σήμερα στο αξιοζήλευτο σημείο να παράγουν με την εταιρεία τους (BIOselectΙ. ΧΑΡΜΑΝΗ Χ. ΧΡΙΣΤΟΥΛΑΚΗΣ Ο.Ε.) με έδρα το Ρέθυμνο καλλυντικά προϊόντα που τα διαθέτουν στην Ελληνική αγορά αλλά και στη διεθνή, καθώς εξάγουν σε αρκετές χώρες χώρες του εξωτερικού όπως Δανία, Βέλγιο, Ισπανία, Αγγλία, Αμερική, Ρωσία, Λιθουανία, Πολωνία, Τουρκία και Κύπρο.
Την Τετάρτη 4 Ιουνίου ο Απόστολος Τσομπανάκης είχε κληθεί να μιλήσει σε διημερίδα που οργάνωσε στην Αθήνα το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης με αντικείμενο ακριβώς την παρουσίαση νέων τομέων ανάπτυξης σε αρωματικά και αρτυματικά φυτά της Ελληνικής γης.
Η ομιλία του, έχει ως εξής:
«Μεταποίηση και εφαρμογές των αρωματικών φυτών της Ελληνικής χλωρίδας.
Αγαπητοί κυρίες και κύριοι χαιρετίζω και εγώ την πρωτοβουλία του υπουργείου αγροτικής ανάπτυξης και τροφίμων για τη διοργάνωση αυτής της διημερίδας με σκοπό την εμβάθυνση και την εστίαση σε έναν τομέα εντελώς αφημένο στην τύχη του που όμως μπορεί να αποδειχθεί ένας σοβαρός μοχλός οικονομικής ανάπτυξης.
Η Ελληνική χλωρίδα από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα είναι μια αστείρευτη πηγή ζωής και μπορεί να μας δώσει πράγματα ανεκτίμητης αξίας τόσο οικονομικής όσο και ποιότητας ζωής.
Έχει εκατοντάδες και θα τολμούσα να πω χιλιάδες διαφορετικά είδη αυτοφυών φυτών από τα οποία μπορούμε να πάρουμε στοιχεία διατροφικής αξίας και χρησιμότητας αλλά και φαρμακευτικής αξίας ή και στοιχεία για καλλυντική χρήση.
Αυτό που θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε παρακάτω είναι το κομμάτι των αρωματικών φυτών της Ελληνικής χλωρίδας και να δώσουμε το παράδειγμα της δικής μας εμπειρίας και του τρόπου που εκμεταλλευτήκαμε θεωρώ επιτυχημένα τα αρωματικά φυτά της Ελληνικής Χλωρίδας.
Υπάρχει πολύς κόσμος ευτυχώς, ιδιαίτερα στην επαρχία που από την οικογενειακή παράδοση γνωρίζει και αναγνωρίζει τη χρησιμότητα αυτού του μεγάλου δώρου της Ελληνικής φύσης και προσπαθεί είτε να αναζητά αυτοφυή φυτά για να τα χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του (ροφήματα κ.λ.π) είτε να τα καλλιεργεί στο σπίτι του σε γλάστρες ή παρτέρια.
Πολύς κόσμος επίσης αγοράζει φαρμακευτικά φυτά από το εμπόριο που όμως δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος είναι εισαγόμενα από γειτονικές χώρες λόγο χαμηλού κόστους.
Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να εκφράσω την προσωπική μου θέση αλλά και τη θέση της εταιρείας μας ότι διαφωνούμε με τη συλλογή των αυτοφυών φυτών για δύο λόγους.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι σήμερα υπάρχουν τα μέσα να καλλιεργηθεί κάθε είδους φυτό και μάλιστα κάτω από ορισμένες συνθήκες και ποιοτικά στάνταρ τα φυτά αυτά να έχουν καλύτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά και οργανοληπτικά στοιχεία, και ο δεύτερος ότι σε μια οργανωμένη αγορά σε καμία περίπτωση δεν θα επαρκούσαν οι ποσότητες των αυτοφυών και με κίνδυνο τον αφανισμό τους.
Έχουμε το παράδειγμα του δίκταμου στη Κρήτη που όταν πριν από 50 ίσως και περισσότερα χρόνια η γνωστή εταιρεία ΜΑΡΤΙΝΙ τον αγόραζε μαζικά για την παραγωγή τότε του περίφημου ΒΕΡΜΟΥΤ, στο τέλος οι άνθρωποι για να τον βρουν έπρεπε να κρεμαστούν με σχοινιά στα φαράγγια και σε απόκρημνες πλαγιές γιατί κάποια στιγμή είχε κοπεί κάθε φυτό και ο δίκταμος κινδύνευσε με αφανισμό. Πολλοί άνθρωποι τότε είχαν χάσει και τη ζωή τους για να μαζέψουν κάποια ποσότητα δεδομένου ότι λόγω έλλειψης είχε εκτιναχτεί η τιμή του.
Τι είναι όμως αυτό που χρειάζονται οι σύγχρονες οργανωμένες αγορές;
1. Σιγουριά ότι το προϊόν θα είναι πάντα διαθέσιμο και θα υπάρχει αδιάλειπτη ροή,
2. ότι η ποιότητά του θα είναι σταθερή,
3. ότι η τιμή του θα είναι σταθερή.
Αυτοί οι τρεις βασικοί κανόνες μιας υγιούς αγοράς μπορούν να επιτευχθούν μόνο με οργανωμένες καλλιέργειες.
Τα τελευταία χρόνια άρχισε σιγά σιγά αυτό να γίνεται αντιληπτό και έχουν γίνει κάποιες οργανωμένες καλλιέργειες αρωματικών φυτών αλλά δυστυχώς δεν είναι τόσες ώστε να εξασφαλίσουν τους τρεις παραπάνω όρους και να δώσουν στην αγορά τη σιγουριά ότι μπορεί οργανωμένα να απορροφά πλέον την παραγόμενη ποσότητα.
Έχουμε παραδείγματα στην εταιρεία μας όπου ξένοι οίκοι μας έχουν προσεγγίσει ενδιαφερόμενοι για αγορά αρωματικών φυτών συγκεκριμένων προδιαγραφών που αν ξεκινούσαμε θα έπρεπε να διασφαλίσουμε ποσότητες που ήταν αδύνατον να εξασφαλιστούν.
Έτσι οι συνομιλίες τερματίστηκαν πριν καν αρχίσουν.
Η εταιρεία μας από το 2002 που συστάθηκε επένδυσε στο χώρο αυτό όχι στον τομέα των αρτυματικών χρήσεων των πολύτιμων αρωματικών φυτών μας αλλά στον τομέα των καλλυντικών.
Κάναμε μια επιλογή που στο σύγχρονο marketing ίσως θεωρείται παρακινδυνευμένη. Στηρίξαμε όλο το concept των καλλυντικών μας σε κάτι μέχρι τότε σχεδόν άγνωστο στον κόσμο της κοσμετολογίας.
Στο μοναδικής αξίας μαγικό φυτό που φυτρώνει στα βουνά της Κρήτης, και το λέω αυτό με περηφάνια, γιατί πράγματι ο δίκταμος μας κάνει την τιμή να ευδοκιμεί μόνο στη Κρήτη και τα οργανοληπτικά του στοιχεία έχουν αξία μόνο εφ΄ όσον βρίσκεται σε υψόμετρο πάνω από 400 μέτρα, δηλ. στα βουνά.
Δεν επιλέξαμε τον εύκολο δρόμο των συνηθισμένων και πασίγνωστων πρώτων υλών φυτικής προέλευσης, με εξωτικά και γλυκερά αρώματα, αλλά αυτό το ασυμβίβαστο άγριο και πανάρχαιο φυτό της Κρήτης που το χρησιμοποιούσαν και το θαύμαζαν όλοι οι μεγάλοι γιατροί της αρχαιότητας και όλοι γενικά οι πατέρες της παγκόσμιας ιατρικής. (Ιπποκράτης κ.ά).
Πιστέψαμε στο εγχείρημα, επενδύσαμε και ρισκάραμε την περιουσία μας, επενδύσαμε την ψυχή μας στεριώσαμε αυτή τη δραστηριότητα σε γερές βάσεις επενδύοντας χρήματα στην κατοχύρωση του brand name στις διεθνείς αγορές, επενδύσαμε χρήματα στο σταντάρισμα της παραγωγικής διαδικασίας του εκχυλίσματος του δίκταμου σε ελαιόλαδο και στην κατοχύρωση της πατέντας.
Διαβήκαμε το δύσκολο δρόμο της πιστοποίησης του συνόλου των προϊόντων μας ως βιολογικά από τον ευρωπαϊκό φορέα πιστοποίησης ICEA.
Έτσι βγήκαμε στην αγορά, δώσαμε στη BIOselect ταυτότητα χαρακτήρα, δεν αντιγράψαμε κανέναν, ακολουθήσαμε δύσκολο δρόμο, αργήσαμε πολύ να δούμε κέρδη, κέρδη πάσης φύσεως, οικονομικά, αναγνώρισης κλπ, αλλά όταν τα είδαμε αυτά ήταν αρκετά για να μας κάνουν υπερήφανους.
Καταφέραμε να κάνουμε πολύ γνωστό και δημοφιλές σε όλον σχεδόν το κόσμο ένα σχεδόν άγνωστο αρωματικό φυτό της Ελλάδας, το δίκταμο.
Όταν ήλθαμε για πρώτη φορά σε επαφή με την κ. Ιωάννα Χήνου που πολλοί ίσως τη γνωρίζετε, είναι καθηγήτρια φαρμακογνωσίας στη Φαρμακευτική Σχολή Αθηνών, και αντιπρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής φαρμάκων από φαρμακευτικά φυτά, όπου με έκπληξη και απογοήτευση έμαθα ότι ο δίκταμος που εμείς στη Κρήτη το θεωρούμε φυτό πανάκια δεν αναγνωρίζεται από την ευρωπαϊκή επιτροπή αλλά και από τη διεθνή κοινότητα ως φαρμακευτικό φυτό με αποτέλεσμα να είναι απαγορευτικός κάθε ισχυρισμός για φαρμακευτικές ιδιότητες ή επουλωτικές δράσεις κ.λ.π.
Έμαθα επίσης ότι από τα εκατοντάδες αρωματικά φυτά που η παράδοσή μας δέχεται ότι έχουν πάμπολλες δράσεις ωφέλιμες για τον οργανισμό, ελάχιστα μόνο θεωρούνται επίσημα φαρμακευτικά φυτά.
Έτσι αναδιπλωθήκαμε και ζητήσαμε από την αξιέπαινη κ. Χήνου να μας καθοδηγήσει στο δύσκολο δρόμο της αναγνώρισης. Και το έκανε.
Το θέμα ανέλαβε η κόρη μου Ειρήνη που με μεγάλο πείσμα αφιέρωσε σχεδόν δύο χρόνια για το σκοπό αυτό, έκανε όλη την απαιτούμενη έρευνα και μάζεψε όλα εκείνα τα στοιχεία τις μελέτες και βιβλιογραφία που χρειαζόταν για να λάβει ο δίκταμος την ευρωπαϊκή μονογραφία και να θεωρείται πλέον φαρμακευτικό φυτό.
Η κ. Χήνου προώθησε το θέμα στην αρμόδια Ευρωπαϊκή επιτροπή και τον Μάρτιο του 2012 ξεκίνησαν οι συζητήσεις. Τον Νοέμβριο του 2012 πήρε έγκριση για να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και τον Ιούλιο του 2013 πήρε την οριστική έγκριση και πλέον ο δίκταμος ύστερα από μια τελευταία τροποποίηση τον Ιανουάριο του 2014 έχει τη δική του μονογραφία και είναι πλέον επίσημα φαρμακευτικό φυτό.
Το σοβαρό μήνυμα που προκύπτει απ’ αυτό είναι ότι ένας από τους σοβαρότερους παράγοντες για την επιτυχία της ολοκληρωμένης και ορθολογικής εκμετάλλευσης της Ελληνικής χλωρίδας είναι η στενή συνεργασία των επιχειρήσεων με τα αρμόδια πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.
Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι χρησιμοποιούμε επίσης στα καλλυντικά μας σε δεύτερη γραμμή, σχεδόν όλα τα ενδημικά φυτά της Κρήτης.
Η άλλη εφαρμογή στην οποία χρησιμοποιούνται τα ενδημικά αρωματικά φυτά είναι παραγωγή αιθέριων ελαίων για χρήση είτε ως μίγματα στην αρωματοποιία είτε ως μυρωδικά σε καλλυντικά είτε στη μαγειρική, αλλά και αυτούσια για μασάζ μαζί με διάφορα έλαια αλλά και ως αποσμητικά χώρου.
Να σημειώσω εδώ ότι οι παραπάνω χρήσεις δεν είναι ικανές να απορροφήσουν μεγάλες ποσότητες αρωματικών φυτών.
Ο τομέας που πιστεύω ότι θα εξισορροπούσε και θα εξορθολόγιζε το ισοζύγιο παραγωγής απορρόφησής της θα ήταν η χρήση των αρωματικών φυτών ως ροφήματα και αρτύματα.
Θα μου πείτε βέβαια, ότι σήμερα ήδη χρησιμοποιούνται τα αρωματικά φυτά ως ροφήματα.
Ναι χρησιμοποιούνται αλλά κυρίως με τον παραδοσιακό τρόπο, βράζοντας δηλαδή φύλλα ή ολόκληρα ή κλαδάκια του φυτού. Αυτό όμως δεν μπορεί να δημιουργήσει πελάτες έξω από την Ελλάδα.
Δεν μπορεί να γίνονται μαζικές πωλήσεις αν δεν τυποποιηθούν τα προϊόντα με σύγχρονες μεθόδους τυποποίησης και ασφάλειας.
Αυτό που θεωρούμε απαραίτητο είναι να δρομολογηθούν διαδικασίες καθετοποίησης της παραγωγής δηλαδή καλλιέργεια, τυποποίηση, προώθηση.
Καλλιέργεια από γεωργούς παραγωγούς με συμβόλαια και μεταποίηση και προώθηση από σοβαρές επιχειρήσεις.
Σκεφτείτε πόσα εκατομμύρια πρωινά σερβίρονται στα ελληνικά ξενοδοχεία, γιατί λοιπόν αντί για το κινέζικο τσάι με διάφορα πρόσθετα αρώματα να μην προσφέρεται Ελληνικό φασκόμηλο ή μαλοτήρα ή τόσα άλλα που το καθ΄ ένα έχει και το δικό του μοναδικό και καταπληκτικό άρωμα.
Γιατί μέχρι σήμερα η τυποποίηση των Ελληνικών αρωματικών φυτών να γίνεται ανεύθυνα απ’ τον καθένα χωρίς ετικέτα χωρίς τους απαραίτητους κανόνες ασφαλείας και κυρίως με δυσκολίες χρήσης.
Θα πρέπει επιτέλους να μπουν αυστηροί κανόνες ο οποίοι θα τηρούνται και βέβαια με την εποπτεία της πολιτείας.
Να φύγουμε από τις λογικές «δεν πειράζει άστον να βγάλει και αυτός ένα μεροκάματο» όταν βλέπουμε κάποιον να μαζεύει από τις άκρες των δρόμων αρωματικά φυτά και να τα βάζει στα σακουλάκια για να τα πουλήσει.
Δείτε αυτό που γίνεται στη γειτονική Τουρκία. Το αντίστοιχο εκεί υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης έχει συστήσει 15 οργανισμούς εποπτείας και καθοδήγησης της αγροτικής παραγωγής, όπου το μοναδικό μέλημα του παραγωγού είναι η καλλιέργεια. Όλα τα υπόλοιπα τα φροντίζουν οι οργανισμοί που είναι στελεχωμένοι από επιστήμονες και εποπτεύουν όλες τις διαδικασίες από την παραγωγή μέχρι τη διάθεση. Έτσι έχουν εκτοξεύσει στα ύψη τις εξαγωγές των αγροτικών τους προϊόντων.
Στις διεθνείς εκθέσεις έχουν μια απίστευτη παρουσία και είναι παρόντες οι υφυπουργοί και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου και προσυπογράφουν ως εγγυητές τις συμφωνίες με τους ξένους πελάτες κολοσσούς στις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων.
Θα πρέπει λοιπόν και εδώ να μπει μπροστά το Υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης, να κάνει τις δικές του μελέτες να δώσει πρόγραμμα δράσης στους γεωπόνους των περιφερειών που σήμερα διεκπεραιώνουν ανούσιες γραφειοκρατικές διαδικασίες, να συνεργαστούν με τις επιχειρήσεις και να καθοδηγήσουν αυτούς που ενδιαφέρονται να δουλέψουν πραγματικά στον πρωτογενή τομέα να κάνουν οργανωμένες και αποδοτικές καλλιέργειες τόσο για τους ίδιους όσο και για την ελληνική οικονομία συνολικά.
Είναι επίσης αναγκαίο να γίνουν μελέτες και από τις ίδιες τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις σχετικά με την καθετοποίηση της γεωργικής παραγωγής για να προκύψει ανά περιοχή το είδος και η δυναμικότητα των καλλιεργειών και στη συνέχεια να δίνονται κίνητρα για την υλοποίησή τους.
Μ’ αυτό τον τρόπο θα καρπωθεί η εθνική οικονομία το σύνολο της υπεραξίας του παραγόμενου γεωργικού πλούτου.
Τελειώνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι πλέον η γνώση και η εμπειρία υπάρχει. Η διάθεση και η επιχειρηματικότητα υπάρχει.
Το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης γνωρίζει τι πρέπει να κάνει, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται με τη μεταποίηση των αρωματικών φυτών αλλά και οι παραγωγοί γνωρίζουν επίσης. Αυτό που χρειάζεται, είναι επιτέλους όλοι αυτοί να συντονιστούν και να δράσουν από κοινού.
Σοβαρός συντονιστής χρειάζεται και αυτό το ρόλο δεν μπορεί να τον παίξει κανένας άλλος παρά μόνο το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
ΤΑ ΠΙΟ ΑΠΛΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΤΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ…”
goodnet.gr
